Nửa vời

Dù cấm hút thuốc nơi công cộng nhưng hằng ngày, nhiều người vẫn đốt nghi ngút. Quy định trẻ em phải đội mũ bảo hiểm nhưng bố mẹ cứ vô tư không đội mũ cho con… Luật quy định rất chặt chẽ nhưng khi đưa vào đời sống thì hết sức nửa vời, không có tác dụng, vì sao?

Trước tiên, có thể thấy các cơ quan chức năng làm không hết trách nhiệm, không chế tài triệt để những hành vi vi phạm. Ở khía cạnh khác, có chế tài nhưng chỉ là hình thức và mức xử phạt không đáng để răn đe, ngăn chặn. Điều này rất nguy hiểm bởi sẽ gây ra tâm lý ỷ lại đối với nhiều người và họ sẵn sàng phạm luật mà không ngại bị xử lý. Lâu dần, hình ảnh những người vi phạm mà không bị xử lý trở thành bình thường với mọi người và từ đó sẽ xuất hiện tâm lý “không tuân thủ luật thì cũng chẳng sao”.

Về mặt quản lý Nhà nước, nếu thiếu chế tài thì luật sẽ ngày càng xa rời cuộc sống và lâu dần, người dân sẽ không còn nhớ đến hoặc không cần biết đến. Nói một cách ví von là luật bị “chết yểu” và việc tuyên truyền cho người dân biết, hiểu luật ngày càng khó khăn, xa vời, thiếu thuyết phục.  

Đây là căn nguyên của những bất cập trong xã hội hiện nay. Luật là cốt lõi để điều chỉnh hành vi của mọi người trong cuộc sống cộng đồng nhưng nếu bị xem thường thì sẽ phá vỡ trật tự xã hội. Những người cố tình vi phạm sẽ được cái lợi ích kỷ trước mắt nhưng nó sẽ phủ nhận nỗ lực của số đông những người còn lại luôn tuân thủ pháp luật. Lâu ngày, sẽ đến lúc nhiều người “quên” việc tuân thủ pháp luật là vấn đề bắt buộc và không ít người sẽ cân nhắc mình nên tuân thủ luật hay không để không phải thua thiệt với người khác.

Không phải vô cớ mà cho đến nay, Singapore, Malaysia... vẫn duy trì hình phạt bằng roi đối với rất nhiều hành vi làm ảnh hưởng đến cộng đồng. Những hình phạt nghiêm khắc và không phân biệt dù là ai sẽ luôn có tính răn đe, nhắc nhở mọi người phải tuyệt đối tuân thủ luật. Ở nước ta, nếu kiên quyết xử lý triệt để những căn nhà xây trái phép thì chẳng có ai dám vi phạm. Nếu thẳng tay phạt nặng những người hút thuốc nơi công cộng thì sẽ rất ít người dám hút... Không kiên quyết xử lý sai phạm hoặc xử lý theo kiểu “đầu voi, đuôi chuột” thì rất khó mong người dân triệt để tuân thủ pháp luật và tình trạng luật có đủ nhưng khó đưa vào cuộc sống sẽ còn tái diễn.