“Sống chung” với vắc-xin nghi gây chết người

Đã có 8 trẻ bị phản ứng nặng sau tiêm vắc-xin Quinvaxem trong 2 tháng qua nhưng chỉ 3 bé ở Bình Định được cứu sống vì cấp cứu kịp thời. Bác sĩ Nguyễn Khánh Toàn, Trưởng Khoa Nhi - Bệnh viện (BV) Đa khoa Bình Định, cho biết quy trình điều trị, cấp cứu 3 trẻ này tương tự phác đồ điều trị chống dị ứng, chống sốc thuốc.

Thận trọng với cả phản ứng chậm

Bác sĩ Toàn cho biết vào ngày địa phương tổ chức tiêm vắc-xin, số trẻ đến khám và nhập viện do các phản ứng liên quan cũng nhiều hơn. “Tiêm chủng là việc chắc chắn phải làm để giảm nguy cơ mắc bệnh cho trẻ nhưng trước hàng loạt tai biến liên quan đến vắc-xin thời gian qua, Sở Y tế tỉnh Bình Định và lãnh đạo BV đã liên tục thông báo, nhắc nhở nhân viên cảnh giác, theo dõi sát các trường hợp liên quan để xử lý kịp thời, nhất là với Quinvaxem. Sau khi trẻ tiêm chủng, cha mẹ cũng được nhắc nhở rất kỹ về nguy cơ có thể xảy ra” - bác sĩ Toàn nói.

Bác sĩ Nguyễn Nhật Cảm, Trung tâm Y tế dự phòng Hà Nội, cho rằng cấp cứu phản ứng do vắc-xin cũng là cấp cứu sốc. Các đơn vị tiêm chủng đều được trang bị đầy đủ, được tập huấn kỹ về xử trí sốc với các tình huống như: ngạt, ngưng tim, rối loạn huyết động... Vì thế, ngoài những phản ứng sớm sau tiêm, cần chú ý cả phản ứng chậm.

Chuỗi tai biến nghiêm trọng

Theo giới chuyên môn, tai biến sau tiêm Quinvaxem là một trong những chuỗi tai biến nghiêm trọng nhất 20 năm nay. GS-TS Phạm Ngọc Đính, Phó Chủ tịch Hội Y học dự phòng Việt Nam, nhìn nhận vắc-xin về cơ bản là an toàn nhưng cũng như thuốc, trong quá trình tiêm chủng, mỗi cơ thể phản ứng khác nhau nên có người bị sưng đau tại chỗ, sốt nhẹ, sốt cao, số ít có thể bị sốc. Hiện tượng này xảy ra do kháng nguyên trong vắc-xin khi vào cơ thể gây phản ứng.

Năm 2008, Bộ Y tế đã đưa ra khuyến cáo về triệu chứng lâm sàng có thể gặp sau khi tiêm tất cả các loại vắc-xin và hướng dẫn cách xử lý. Phần lớn trẻ bị phản ứng nhẹ sau tiêm vắc-xin có thể tự khỏi nhưng có bé phải được chăm sóc hỗ trợ, truyền dịch, điều trị kháng sinh, dùng thuốc giảm đau… “Riêng vắc-xin DPT (bạch hầu, ho gà, uốn ván - thành phần có trong Quinvaxem), trẻ tiêm chủng được cảnh báo có phản ứng: khóc thét, khóc dai dẳng, giảm phản xạ, đặc biệt có những cơ co giật toàn thân và trẻ phải được xử trí cấp cứu như một tình trạng co giật nói chung” - Bộ Y tế khuyến cáo.

PGS-TS Trịnh Quân Huấn, nguyên thứ trưởng Bộ Y tế, cho rằng trong thời điểm này, kể cả trẻ gặp những phản ứng nhẹ (sốt, bỏ bú) sau tiêm Quinvaxem, cha mẹ cũng cần đưa đến cơ sở y tế để kiểm tra. “Nhiều trẻ có cơ địa quá nhạy cảm hoặc bản thân khi tiêm đã bị nhiễm trùng hay một số bệnh khác mà cha mẹ không biết. Ngay cả cán bộ y tế khám sàng lọc trước tiêm chủng cũng có thể không phát hiện được vì biểu hiện bệnh ban đầu ở trẻ vài tháng tuổi thường rất khó thấy” - PGS Huấn lưu ý.

Giới chuyên môn cho rằng sau khi tiêm vắc-xin, trẻ có thể bị sốt hoặc không. Những phản ứng phụ thường thấy: Sốt nhẹ hoặc cao trong vòng 24-48 giờ, đau tại chỗ tiêm... Một số ít có biểu hiện nổi mẩn, ngứa, mề đay hoặc hồng ban, rối loạn tiêu hóa, chán ăn, mất ngủ, dễ kích động, bứt rứt khó chịu thoáng qua. Với các dấu hiệu nặng: Sốt cao trên 39^oC, co giật, tay chân lạnh, tím tái, thở khó, co lõm ngực, bứt rứt, quấy khóc nhiều, không đáp ứng thuốc giảm đau hạ sốt thông thường, lừ đừ, bỏ bú, sưng to và đỏ quanh chỗ tiêm..., cần đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất.