Tách bạch quyền sử dụng đất

Thời gian gần đây, liên tục xảy ra các vụ việc cổ phần hóa (CPH) doanh nghiệp nhà nước (DNNN) gây tai tiếng, nhất là liên quan đến đất đai như định giá đất quá thấp, không tính giá trị đất… gây thất thoát tài sản của Nhà nước. Mới đây nhất là vụ CPH Hãng Phim truyện Việt Nam.

Thực tế, quyền sử dụng đất mới là đích nhắm đến cuối cùng của những người tham gia CPH DNNN chứ không phải là tài sản, thương hiệu, ngành nghề kinh doanh của DN. Bởi đây là tài sản có giá trị rất lớn nhưng đôi khi lại được định giá rất thấp, thậm chí cho không. Chính vì vậy đã gây thiệt hại, thất thoát rất lớn cho tài sản của Nhà nước.

Từ trước đến nay việc giao đất cho các cơ quan nhà nước, DNNN thì không phải nộp tiền sử dụng đất và không phải đóng thuế hàng năm. Do đó, khi CPH DNNN hoặc cơ quan Nhà nước giải thể thì phải trả lại đất đã được giao trước đây cho Nhà nước. Tuy nhiên, nghịch lý là nhiều DNNN khi tiến hành CPH lại không tính giá trị đất hoặc tính chung vào giá trị của DN theo bảng giá Nhà nước nên thường rất thấp. Đây là điểm bất hợp lý vì thực chất Nhà nước chỉ giao quyền sử dụng đất cho DNNN sử dụng và nếu không có nhu cầu sử dụng nữa thì phải trả lại chứ không thể đem bán cùng giá trị DN được. Trường hợp tài sản DN gắn liền với đất thì phải tính đúng, tính đủ giá trị đất theo cơ chế thị trường và bắt buộc phải đưa ra đấu giá công khai để nộp vào ngân sách Nhà nước phần giá trị quyền sử dụng đất chênh lệch theo quy định.

Để hạn chế thất thoát tài sản của nhà nước khi CPH, cần phải tách bạch rõ tài sản của DNNN và quyền sử dụng đất mà Nhà nước giao cho DNNN quản lý, sử dụng. Trường hợp CPH DNNN thì định giá quyền sử dụng đất riêng, tách bạch khỏi tài sản của DNNN và phải trả lại quyền sử dụng đất mà Nhà nước đã giao cho DN quản lý, sử dụng.

Trước mắt, cần rà soát lại toàn bộ quá trình CPH DNNN để chấn chỉnh, xử lý, khắc phục kịp thời những tồn tại, yếu kém; thu hồi số tiền thiệt hại, thất thoát do CPH không đúng quy định, nhất là liên quan đến xác định giá trị đất. Đồng thời, xử lý nghiêm các tập thể, cá nhân có hành vi vi phạm gây thiệt hại cho tài sản Nhà nước.