Cập rập

Phát ngôn này của ông thứ trưởng không được đại đa số dư luận xã hội tán đồng. Không ai phủ nhận sự cần thiết của việc tập trung ngân sách cho đầu tư công để phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Nhưng những năm qua đầu tư vào các công trình giao thông còn lãng phí, nhiều công trình chất lượng kém, đưa vào sử dụng không bao lâu thì hư hỏng, xuống cấp. Nếu cứ đóng phí mà đi hoài trên những con đường chất lượng kém như vậy thì ý nghĩa của việc đóng phí giảm đi rất nhiều. Hơn nữa, dù có nhiều ý kiến phản hồi, đề xuất điều chỉnh của người dân và tổ chức nhưng hầu hết đều không được tiếp thu, điều chỉnh và chủ trương thu phí bảo trì đường bộ vẫn được triển khai (hiệu lực từ ngày 1-1-2013) theo kiểu “vừa chạy vừa sắp hàng”.

Điển hình cho việc này là mới đây, Bộ Tài chính có công văn hỏa tốc yêu cầu UBND các tỉnh, thành sớm thu phí đường bộ đối với xe máy (mức phí nằm trong khoảng từ 50.000 đến 150.000 đồng/chiếc/năm). Bộ này đề nghị các địa phương sớm hoàn chỉnh phương án thu, mức thu, tỉ lệ trích cho các đơn vị thu phí; sau đó UBND tỉnh, thành trình phương án lên HĐND cùng cấp thông qua vào kỳ họp gần nhất. Từ nghị quyết của HĐND, các UBND tỉnh, thành ra quyết định về mức thu phí, tỉ lệ trích lại và yêu cầu xã, phường, thị trấn ra quân thu, nộp phí, lập hồ sơ quản lý xe máy làm cơ sở quản lý thu, nộp phí cho các năm sau.

Tinh thần “hỏa tốc” đó quả là xứng với sự cập rập. Bởi hầu hết các HĐND tỉnh, thành đều đã họp xong phiên họp cuối năm. Đợi đến kỳ họp gần nhất và làm các công việc như Bộ Tài chính diễn giải, chắc chắn phải vài tháng nữa mới có thể ban hành mức phí cụ thể ở từng tỉnh, thành. Cũng như việc tăng viện phí, việc thu phí bảo trì đường bộ chờ đợi quyết định mức phí của HĐND các địa phương. Từ đó dự báo sẽ tạo nên bức tranh nhiều màu sắc về phí bảo trì đường bộ đối với xe máy, tương tự bức tranh viện phí vừa được “hoàn tất” cách đây chưa lâu bởi “mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà mỗi cảnh”.

Điều đáng quan tâm khác của dư luận là các thủ tục và cách quản lý, làm cách nào để bảo đảm hiệu quả và minh bạch là câu hỏi không dễ trả lời. Hơn nữa, nguồn nhân sự cho việc thu phí ở địa bàn xã, phường, thị trấn (công an, tổ dân phố) liệu đã ổn về tính pháp lý? Cả nước 35 triệu chiếc xe máy và ở các đô thị, nguồn gốc hàng triệu xe từ dân nhập cư các nơi khác đem về, đều là những việc tưởng nhỏ mà không đơn giản. Trong khi cách đơn giản nhất là thu phí qua xăng dầu lại không được áp dụng...

Chủ trương chính sách thì phải nghiêm túc chấp hành, đó là lẽ đương nhiên, là nghĩa vụ công dân. Song giá như chất lượng cầu đường thật tốt và quản lý chặt chẽ, minh bạch thì chuyện thu phí sẽ được lòng dân hơn. Về lâu dài, nên áp dụng thu phí qua xăng dầu để thuận tiện cho xã hội, không gây ra lãng phí và phiền toái.