Ấm lòng người ở lại

Hai mươi bảy năm đã trôi qua nhưng mỗi lần nhắc đến liệt sĩ Võ Đình Tuấn, hy sinh trong trận hải chiến ở đảo Gạc Ma, Trường Sa năm 1988, má Phan Thị Đay (ngụ thôn Phú Hữu, xã Ninh Ích, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa) vẫn không sao cầm được nước mắt.

Nỗi đau khắc khoải

Năm nay đã 80 tuổi nhưng má Đay vẫn nhớ như in về đứa con thân yêu của mình: “Tuấn là đứa con rất hiếu thảo. Thuở nhỏ đi học xa, má cho nó mấy trăm đồng uống nước, nó không dám uống, về trả lại tiền cho má. Dù thiệt thòi trăm bề so với bạn bè đồng trang lứa nhưng nó không bao giờ kêu ca, trái lại còn rất chăm học. Giờ nhắc nó mà má vẫn còn thương”.

Câu chuyện của má Đay khiến chúng tôi cay cay nơi sống mũi. Cha của liệt sĩ Tuấn, ông Võ Ta (85 tuổi), mắt cũng ngân ngấn nước: “Hằng năm đến ngày giỗ Tuấn (27-2 âm lịch), gia đình lại đi Cam Ranh, vào đài tưởng niệm các chiến sĩ Việt - Nga để thắp hương vì thân xác Tuấn vẫn nằm lại Gạc Ma. Mỗi lần nhắc đến Tuấn là má nó lại buồn”.

Má Đay với di ảnh của con, liệt sĩ Võ Đình Tuấn

Cẩn thận mở chiếc hộp da đựng kỷ vật của Tuấn cho chúng tôi xem, ông Ta cứ ngắm mãi tấm ảnh con trai. Gương mặt Tuấn bầu bĩnh, tóc hơi xoăn, nhất là đôi mắt sáng ngời. Trong số kỷ vật có cả tấm giấy Tuấn đăng ký thi đại học trước khi nhập ngũ. Má Đay lúc này lại sụt sùi: “Lần cuối cùng về thăm nhà, Tuấn mua cho 2 em, đứa cái quần, đứa cái áo, mua cho má đôi dép. Nó bảo khi rảnh sẽ đi nhặt vỏ ốc đem bán, dành dụm tiền mua quà cho em. Nó hẹn năm sau sẽ về, mua đủ bộ quần áo cho 2 đứa em. Vậy mà… nó đi mãi…”.

Cùng cảnh ngộ, bà Đỗ Thị Hà (48 tuổi, vợ liệt sĩ Đinh Ngọc Doanh, người đã hy sinh anh dũng cùng tàu HQ 604 trong trận hải chiến Gạc Ma năm 1988) cũng đau đáu nỗi niềm không tìm được xác chồng. Đến thăm bà trong ngôi nhà tình nghĩa ở phường Cam Nghĩa, TP Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa, chúng tôi thấy bà lẳng lặng một mình. Con gái bà là chị Đinh Thị Mỹ Lệ mất cha từ lúc lên 2 tuổi. Thương con, bà Hà quyết định ở vậy nuôi con. Chị Lệ không phụ lòng mẹ, thi đậu đại học, hiện làm việc ở TP HCM.

“Con gái tôi rất tự hào vì cha nó đã ngã xuống để bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc. Lúc còn đi học, biết cháu mồ côi cha nên nhà trường, thầy cô và bạn bè luôn quan tâm giúp đỡ tận tình. Điều này làm tôi cũng vơi đi nỗi buồn” - bà Hà tâm sự.

Thắp nén hương trước di ảnh chồng, bà Hà bùi ngùi xúc động: “Hồi trước, một số người từng là đồng đội với anh Doanh có ghé thăm nhà. Tôi hỏi lúc ấy anh Doanh ở đâu thì họ nói vẫn còn trong hầm tàu. Cách đây ít năm, khi các ngư dân vớt được một số bộ hài cốt, bên hải quân cũng đã tổ chức xét nghiệm ADN. Tôi hy vọng có chồng mình trong số đó nhưng rất tiếc không phải. Suốt 27 năm một mình nuôi con, vất vả với những lo toan, tôi chỉ mong được gặp lại anh ấy cho dù đó chỉ là một nấm mồ để hương khói”.

Rước các anh về đất mẹ

Nghe chúng tôi thông báo cuối tuần này, Tổng LĐLĐ Việt Nam sẽ khởi công xây dựng Đài Tưởng niệm liệt sĩ Gạc Ma ở Khánh Hòa, bà Hà phấn khởi ra mặt: “Cách đây mấy tháng, con gái tôi từ TP HCM về thăm có đem theo tờ báo đăng tin Tổng LĐLĐ Việt Nam đang khảo sát địa điểm xây dựng Đài Tưởng niệm liệt sĩ Gạc Ma, tôi xúc động không nói nên lời. Nếu khu tưởng niệm được hình thành, mẹ con tôi sẽ có chỗ thăm nom, hương khói cho chồng, cha. Giờ tôi thấy ấm áp hơn rất nhiều, nỗi buồn 27 năm qua như vơi bớt”.

Còn với gia đình liệt sĩ Võ Đình Tuấn, khi được chúng tôi đưa xem clip phác họa khu tưởng niệm, ai nấy đều xúc động. Anh Võ Đình Dũng, em liệt sĩ Tuấn, phấn khởi nói: “Đài tưởng niệm hướng ra biển, nơi anh trai tôi đã anh dũng hy sinh, điều này khiến tôi thực sự xúc động và tự hào. Vui nhất có lẽ là ba má tôi khi có nơi viếng và hương khói cho con”.

Bà Đỗ Thị Hà mong mỏi có được nơi để chị hương khói cho chồng

Ông Võ Ta đề xuất nguyện vọng khi khánh thành khu tưởng niệm, Tổng LĐLĐ Việt Nam nên tổ chức lễ cầu siêu để rước linh hồn các anh về với đất mẹ. “Khu tưởng niệm nên có chân dung các anh hùng, liệt sĩ để mỗi khi viếng thăm, người thân và gia đình họ có thể nhớ tất cả khuôn mặt các đồng đội đã anh dũng hy sinh cùng con em mình” - ông Võ Ta góp ý.

Ông Nguyễn Hòa, Chủ tịch LĐLĐ tỉnh Khánh Hòa, cho biết ngày 13-3, Tổng LĐLĐ Việt Nam sẽ phối hợp với địa phương tổ chức lễ đặt viên đá dựng Đài Tưởng niệm liệt sĩ Gạc Ma để ghi nhớ sự đóng góp to lớn của các chiến sĩ đã hy sinh. Việc xây dựng khu tưởng niệm được người lao động tỉnh Khánh Hòa ủng hộ hết mình. Đây là nơi không chỉ để thân nhân các anh hùng, liệt sĩ, du khách thăm viếng mà có ý nghĩa giáo dục tinh thần yêu nước, tự cường của con em Khánh Hòa nói riêng và dân tộc nói chung.