Cắt khoản nào hay khoản ấy!

“Làm mọi cách chia nhỏ tiền lương để né tránh nghĩa vụ trích nộp BHXH, BHYT, cách hành xử của nhiều doanh nghiệp (DN) không chỉ đẩy bức xúc của người lao động (NLĐ) lên cao mà còn khiến quan hệ lao động thêm bất ổn”. Nhận định này của Ban Chính sách - Pháp luật LĐLĐ TPHCM về tình hình quan hệ lao động trên địa bàn TP thời gian qua đã chỉ ra thực tế: Còn nhiều DN chỉ chăm bẵm vào lợi nhuận, cố tình lờ đi nghĩa vụ chăm sóc NLĐ.

Hành xử tùy tiện

Từ đầu năm đến nay, trên địa bàn TPHCM đã xảy ra 51 vụ ngừng việc tập thể, trong đó 80% số vụ có nguyên nhân từ tiền lương. Phổ biến nhất là tình trạng nhiều DN tùy tiện cắt bỏ các khoản phụ cấp, trợ cấp khi điều chỉnh lương tối thiểu mà không tham khảo ý kiến của Công đoàn (CĐ) cơ sở hoặc thỏa thuận với NLĐ.

Điển hình tại Công ty C.P  (huyện Bình Chánh - TPHCM), trước đây, tùy trình độ tay nghề, mỗi tháng, công nhân (CN) được hỗ trợ một khoản phụ cấp (thấp nhất 530.000 đồng, cao nhất 590.000 đồng), đưa vào lương cơ bản. Thế nhưng, trong đợt điều chỉnh lương tối thiểu mới đây, công ty quyết định chia nhỏ phụ cấp thành 2 khoản: phụ cấp công việc 250.000 đồng và phụ cấp chuyên cần 200.000 đồng. So với quy định cũ, mỗi CN bị mất từ 80.000 đến 140.000 đồng. Kiến nghị nhiều lần nhưng không được giải quyết, CN bức xúc ngừng việc 4 ngày liên tục. Khi các cơ quan chức năng khuyến cáo và khách hàng làm áp lực, công ty mới khôi phục quyền lợi cho NLĐ.

Cũng với cách nghĩ “cắt được khoản nào hay khoản ấy”, Công ty Y. (quận Thủ Đức - TPHCM) chỉ nâng lương cơ bản cho CN lên 150.000 đồng/người/tháng, thay vì 300.000 đồng như cam kết. Do DN không giải thích rõ ràng, tập thể CN lập tức “tẩy chay” bằng cách từ chối tăng ca khiến hàng hóa ứ đọng. Lo sợ đối tác phạt do chậm giao hàng, ban giám đốc mới chấp nhận nâng lương như cam kết.

Còn tại Công ty V.V.N (quận Bình Tân - TPHCM), việc cào bằng tiền lương cơ bản giữa CN cũ và mới cũng khiến số đông CN làm việc lâu năm bất bình, ngừng việc 3 ngày.

Phải lấy chăm lo làm gốc

Ngược với cách làm trên, nhiều DN ý thức được việc chăm lo cho NLĐ chính là nền tảng cho sự phát triển bền vững của DN nên đã hết sức chú ý xây dựng các chính sách đãi ngộ. Tại hội nghị NLĐ tổ chức mới đây, Công ty TNHH May thêu - Chế biến thực phẩm Hà Giang (quận Gò Vấp-TPHCM) chấp thuận đưa vào thỏa ước lao động tập thể nhiều nội dung có lợi cho NLĐ: Nâng tiền xăng từ 8.000 lên 16.000 đồng/người/ngày; bữa ăn giữa ca 14.000 đồng/suất, quà cưới 300.000 đồng/phần, ma chay 800.000 đồng/lần, các phúc lợi khác được giữ nguyên.

Khi được hỏi vì sao đồng ý đưa các khoản hỗ trợ NLĐ vào thỏa ước, ông Trần Vinh Phùng, giám đốc công ty, cho rằng: “Đó là trách nhiệm của DN. DN có chăm sóc thực tâm thì NLĐ mới sẵn sàng đồng cam cộng khổ, gắn bó lâu dài”. Bà Nguyễn Thị Mai Hương, chủ tịch CĐ công ty, cho biết sau khi CĐ cơ sở đề xuất, công ty đã chấp thuận cho những CN khó khăn không thể đến công ty làm việc hằng ngày vẫn được nhận áo về nhà làm, được hưởng tiền cơm trưa, tăng tiền xăng và đơn giá ưu đãi.

Ý thức được việc chăm lo cho CN đúng mức là nền tảng để xây dựng quan hệ lao động hài hòa, Công ty TNHH Giày da Huê Phong (quận Gò Vấp), Công ty Sambu Vina Sport, Công ty Sb Gear (huyện Hóc Môn) và Tân Long Trường (quận 9)…, khi xây dựng chính sách đãi ngộ đã đặc biệt coi trọng ý kiến CĐ cơ sở. Chế độ lương, thưởng tiến bộ tại các DN này đã giúp CN có thêm động lực làm việc, mong muốn gắn bó lâu dài.