Đừng tự làm khó mình

Nâng cao chất lượng ký kết thỏa ước lao động tập thể (TƯLĐTT) là một trong những vấn đề được Đoàn Chủ tịch Tổng LĐLĐ VN đặc biệt lưu ý LĐLĐ các tỉnh, thành. “Thương lượng, ký kết TƯLĐTT mà bê nguyên xi Bộ Luật Lao động ra chép thì không còn ý nghĩa. TƯLĐTT phải được thỏa thuận xây dựng cao hơn luật thì doanh nghiệp (DN) mới phát triển ổn định, người lao động (NLĐ) sẽ an tâm gắn bó lâu dài”. Chủ tịch Tổng LĐLĐ VN Đặng Ngọc Tùng lưu ý trong chuyến công tác tại các tỉnh phía Nam cuối tháng 2-2008.

Thỏa thuận lấy lệ

Theo nguyên tắc, trước khi ký kết TƯLĐTT, DN và CĐ phải lấy ý kiến của tập thể NLĐ. Và một bản TƯLĐTT chỉ thực sự có ý nghĩa khi nó đạt được sự đồng thuận giữa DN và NLĐ. Quy định là vậy, song không hiểu vì lý do gì, công đoạn lấy ý kiến của NLĐ bị phớt lờ, đặc biệt là ở các DN thâm dụng lao động.

Ông Tăng Văn Tuấn, Trưởng Phòng LĐ-TB-XH quận 9- TPHCM, nói: “Chỉ cần đọc sơ qua nội dung TƯLĐTT là biết ngay chủ DN áp đặt ý kiến chủ quan, chưa coi trọng ý kiến của tập thể NLĐ mà tổ chức CĐ cơ sở là đại diện. Kiểu áp đặt này rất dễ phát sinh tranh chấp”. Ông Tuấn dẫn chứng: Có DN quy định hẳn hòi trong TƯLĐTT là NLĐ nghỉ việc không phép 3 ngày/tháng sẽ bị sa thải. Ngay cả vấn đề nhạy cảm là tăng ca, TƯLĐTT ở một DN còn ghi “Khi có yêu cầu đột xuất, NLĐ phải tăng ca theo yêu cầu của người sử dụng lao động (NSDLĐ)”. Dĩ nhiên, những thỏa thuận trái luật này đã được cán bộ Phòng LĐ-TB-XH quận đề nghị DN sửa đổi, bổ sung.

Từ chối ký kết sẽ tiềm ẩn tranh chấp

TƯLĐTT không chỉ đơn giản là “Bộ Luật Lao động thu nhỏ” mà phải là những thỏa thuận cao hơn luật giữa NSDLĐ và NLĐ. Thực tế, nơi nào DN ký kết TƯLĐTT với những điều khoản có lợi cho NLĐ thì nơi đó quan hệ lao động ổn định. “Với những DN không ký kết hoặc ký cho có, khi xảy ra tranh chấp về lợi ích, quá trình thương lượng thường kéo dài, DN luôn tiềm ẩn nguy cơ tranh chấp”- ông Huỳnh Văn Tịnh, Phó Chủ tịch LĐLĐ tỉnh Đồng Nai, khẳng định.

Trong số 123 vụ ngừng việc tập thể xảy ra trên địa bàn tỉnh trong năm 2007, nguyên nhân chủ yếu là đòi tăng lương tối thiểu, nâng lương hằng năm, tiền thâm niên, nhà ở, chuyên cần. “Đây là những vấn đề mà DN và NSDLĐ có thể thương lượng, đưa vào TƯLĐTT, bởi nó liên quan sát sườn đến đời sống NLĐ. Nếu DN không thật tâm chăm lo NLĐ thì ý nghĩa tốt đẹp của TƯLĐTT đã bị triệt tiêu từ trước khi ký kết” - ông Huỳnh Tấn Kiệt, Chủ tịch LĐLĐ tỉnh Đồng Nai, cho biết.

Tình hình tại tỉnh Đồng Nai có nhiều điểm khá tương đồng với hai địa phương lân cận là TPHCM và tỉnh Bình Dương. Ký TƯLĐTT song không tôn trọng các cam kết cũng là nguyên nhân dẫn đến ngừng việc tập thể. Vụ ngừng việc tập thể tại Công ty Samho (huyện Củ Chi-TPHCM) ngày 20-2 là một minh chứng. Viện lý do vừa mới nâng lương tối thiểu cho CN, công ty thông báo đợt nâng lương định kỳ trong năm 2008 (vào tháng 5 hằng năm) sẽ được chia làm 2 đợt, mỗi đợt 3% (tháng 5-2008 và tháng 1-2009). Do công ty đã làm trái thỏa thuận trong TƯLĐTT, gần 3.000 CN đã ngừng việc phản ứng.

Nâng cao kỹ năng thương lượng

Trong buổi làm việc với LĐLĐ TPHCM mới đây, Đoàn Chủ tịch Tổng LĐLĐ VN đánh giá rất cao hiệu quả của phong trào “Mùa Xuân” do LĐLĐ TPHCM phát động. Chủ tịch Tổng LĐLĐ VN Đặng Ngọc Tùng nhấn mạnh: Trong bối cảnh gia tăng tranh chấp về lợi ích, năm 2008, các cấp CĐ cần xác định nhiệm vụ trọng tâm là tập trung đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ CĐ khu vực ngoài quốc doanh. Cán bộ có năng lực, được đào tạo bài bản và chuyên sâu về kỹ năng thương thảo sẽ giúp nâng cao chất lượng ký kết TƯLĐTT, từ đó góp phần hạn chế tranh chấp.