Hiện hữu sâu sắc trong đời sống CNVC-LĐ

Phóng viên: Thưa ông, 86 năm rèn luyện, trưởng thành, tổ chức Công đoàn (CĐ) đã có nhiều đóng góp quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Điều gì làm nên niềm tự hào của giai cấp công nhân (CN) và hoạt động CĐ Việt Nam gần một thế kỷ qua?

- Ông Đặng Ngọc Tùng: Đó chính là sự trung thành tuyệt đối với sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Giai cấp CN Việt Nam hình thành và lớn mạnh qua hai cuộc khai thác thuộc địa của thực dân Pháp đã sớm giác ngộ cách mạng, một lòng đi theo Đảng thực hiện công cuộc cách mạng giải phóng dân tộc. Là tổ chức cách mạng của giai cấp CN và nhân dân lao động, từ khi thành lập đến nay, CĐ Việt Nam chưa phút giây nào xa rời chức năng của mình là đại diện, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của người lao động. Sắp tới, việc thực hiện chức năng này sẽ càng được đề cao và tập trung hơn để CĐ ngày càng hiện hữu sâu sắc trong đời sống của CNVC-LĐ.

Nói đến những đóng góp của CN, CĐ trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, không thể không nhắc đến những chương trình có độ lan tỏa trong xã hội như xây dựng nghiệp đoàn nghề cá, “Tấm lưới nghĩa tình vì ngư dân Hoàng Sa - Trường Sa”, “Nghĩa tình Hoàng Sa - Trường Sa”... Nhân dân cả nước đang mong chờ một điều tương tự như Khu Tưởng niệm các chiến sĩ Gạc Ma...

- Tổ quốc sẽ không quên ơn những người con đã ngã xuống để gìn giữ từng tấc đất, mét biển của cha ông. Gắn liền với sự kiện 64 chiến sĩ đã hy sinh trong trận chiến Gạc Ma, từ đóng góp của CNVC-LĐ và các mạnh thường quân, ngày 13-3-2014, Tổng LĐLĐ Việt Nam đã làm lễ đặt viên đá đầu tiên xây dựng Khu Tưởng niệm các chiến sĩ Gạc Ma ở bán đảo Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa. Ngày 19-1-2016, đúng vào dịp kỷ niệm 42 năm Trung Quốc đưa quân đánh chiếm quần đảo Hoàng Sa của nước ta, Tổng LĐLĐ Việt Nam sẽ làm lễ đặt viên đá xây dựng Khu tưởng niệm Hoàng Sa để tưởng nhớ bao thế hệ cha anh đã phát hiện, cắm mốc chủ quyền, khai phá, xây dựng, gìn giữ, chiến đấu và vĩnh viễn nằm lại nơi đây. Việc làm này thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn, là sự ghi ơn của nhân dân Việt Nam, trong đó có đội ngũ CNVC-LĐ, đối với những người con đã hy sinh cho Tổ quốc. Đây là những hoạt động nhận được sự hưởng ứng, đồng thuận cao của các tầng lớp nhân dân cả nước.

Bà Nguyễn Thị Thu, Chủ tịch LĐLĐ TP HCM, trao quà cho công nhân trong “Tháng Công nhân” năm 2015 Ảnh: THANH NGA

Sự đồng thuận là một trong những yếu tố làm nên thành công của phong trào CNVC-LĐ và hoạt động CĐ thời gian qua. Tuy nhiên hiện nay, trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, tình hình kinh tế - xã hội của đất nước có nhiều chuyển biến phức tạp, phải chăng đang xuất hiện nhiều thách thức mới mà tổ chức CĐ không thể xem nhẹ?

- Trước tiên, xin nói về vấn đề lao động, việc làm. Cùng với việc thực hiện khu vực thương mại tự do ASEAN (AFTA) vào cuối năm nay thì Hiệp định Đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) hoàn tất trong nay mai sẽ làm gia tăng sự dịch chuyển tự do giữa lao động các nước trong khối. Đây vừa là cơ hội vừa là thách thức rất lớn đối với chúng ta bởi cuộc cạnh tranh về việc làm sẽ trở nên khốc liệt hơn bao giờ hết. Nếu không nâng cao tay nghề, chuyên môn, kỹ năng, tác phong công nghiệp thì lao động Việt Nam khó cạnh tranh với lao động các nước. Những việc làm tốt, thu nhập cao có nguy cơ sẽ mất về tay lao động các nước. Đây không phải là vấn đề ở tầm vĩ mô mà nó đụng chạm đến từng người lao động (NLĐ).

Với tổ chức CĐ, cũng sẽ có những khó khăn tương tự?

- Chắc chắn là vậy. Việc thực hiện vai trò, chức năng của CĐ sẽ đặt ra những yêu cầu cao hơn. Vì việc gia nhập CĐ là tự nguyện nên trước tiên và luôn luôn, CĐ phải tạo nên sự hấp dẫn trong mắt NLĐ. Phải làm sao cho NLĐ thấy vào CĐ là nhu cầu tự thân, làm sao để NLĐ “đòi” vào CĐ. Muốn vậy, hoạt động CĐ phải không ngừng đổi mới, sáng tạo, bắt kịp sự thay đổi của nền kinh tế, sự thay đổi của lực lượng lao động; đáp ứng đúng, đủ yêu cầu cấp bách và lâu dài của NLĐ trong vấn đề đại diện, bảo vệ quyền lợi cũng như chăm lo lợi ích vật chất và tinh thần.

Cụ thể, các cấp CĐ sẽ phải tập trung vào những nhiệm vụ gì?

- Để thực hiện nguyên tắc tự nguyện, thu hút NLĐ gia nhập tổ chức CĐ, điều trước tiên là phải làm sao cho NLĐ thấy CĐ thực sự là tổ chức đại diện, bảo vệ hiệu quả quyền lợi NLĐ để họ có nhu cầu gia nhập CĐ. Ví dụ như ngay khi NLĐ được tuyển dụng, CĐ phải hướng dẫn họ giao kết hợp đồng, thương lượng tiền lương và các quyền lợi khác; khi họ bị ức hiếp, xâm hại quyền lợi, CĐ phải bênh vực, bảo vệ trên cơ sở luật pháp, phải thương thảo cùng người sử dụng lao động ký được Thỏa ước lao động tập thể với nhiều điều khoản có lợi hơn cho người lao động so với quy định của luật pháp.

Song song đó, phải đẩy mạnh các hoạt động chăm lo, sao cho lúc NLĐ khó khăn, họ luôn cảm nhận được sự có mặt của CĐ ngay bên cạnh như các hoạt động chăm lo cho CNVC-LĐ nghèo, khó khăn, bị bệnh hiểm nghèo, trao học bổng tiếp sức con CNVC-LĐ đến trường, chương trình mái ấm CĐ, vay vốn từ các nguồn quỹ tương trợ nội bộ, quỹ trợ vốn của CĐ để cải thiện đời sống... Ngoài ra, muốn thu hút NLĐ thì phải làm sao cho họ thấy sự hiện diện của CĐ trong đời sống thường nhật. Chẳng hạn như xây dựng hệ thống siêu thị CĐ, tổ chức bán hàng bình ổn giá cho công nhân các khu công nghiệp...

Trong việc thực hiện chức năng đại diện của CĐ, có ý kiến cho rằng chúng ta đang xây dựng xã hội pháp quyền nên cần giúp NLĐ hành xử theo luật pháp, nhất là trong giải quyết tranh chấp lao động. Ý kiến của ông về vấn đề này như thế nào?

- Có một thực tế là thời gian qua, khi quyền lợi bị xâm phạm, NLĐ đã sử dụng ngừng việc tập thể như là vũ khí đầu tiên để giải quyết tranh chấp và điều đó được mặc nhiên chấp nhận như một thói quen. Khi hội nhập, đòi hỏi chúng ta phải tuân thủ các chuẩn mực của pháp luật chứ không thể hành động theo cảm tính. Để làm được điều này, nhất thiết phải nâng cao hiểu biết pháp luật và ý thức tuân thủ pháp luật cho NLĐ. Đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của các cấp CĐ. Cơ chế đối thoại, thương lượng tập thể đã có, vấn đề là làm sao tuyên truyền để từng NLĐ hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình để họ xem việc đưa tranh chấp lao động ra tòa án giải quyết là việc bình thường và nên làm thay cho các hành động tự phát, trái luật.

Theo ông, cần làm gì để xây dựng đội ngũ cán bộ CĐ đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ hiện nay?

- Phong trào CNVC-LĐ và hoạt động CĐ có mạnh hay không đều do công tác cán bộ quyết định. Đội ngũ cán bộ CĐ đủ trình độ, năng lực, bản lĩnh phải thỏa mãn 3 điều kiện: Xuất thân từ phong trào CNVC-LĐ và hoạt động CĐ; có kỹ năng hoạt động và đáp ứng tiêu chí cho cán bộ ở từng cấp CĐ.