Tính già hóa non

Trước Tết, công ty bị phạt 75 triệu đồng vì một số sai phạm trong thực hiện pháp luật lao động, tuy có hơi bực nhưng mình vẫn tin vào lời trưởng phòng nhân sự: “Phạt có nhiêu đó ăn thua gì so với khoản chi phí mà mình lách được. Sếp không phải lăn tăn chi cả”.

Rồi chị ta tính toán cho mình thấy cái lợi của việc khai không đầy đủ số lượng lao động phải đóng BHXH, BHYT; cắt giảm các hạng mục khám sức khỏe định kỳ của công nhân, bỏ bớt một số vị trí gắn quạt và đèn chiếu sáng; dẹp bỏ phòng y tế, cắt luôn khoản giấy vệ sinh và nước nóng lạnh... Tính ra, chi phí tiết giảm mỗi năm lên đến gần 2 tỉ đồng. Rõ ràng 75 triệu đồng mất đi do phải nộp phạt chẳng thấm vào đâu so với con số 2 tỉ đồng tiết kiệm được. Thế là mình yên tâm.

Cho đến khi trưởng phòng kinh doanh thông báo trong cuộc họp giao ban cuối quý I: Tổng cộng có đến 6 khách hàng không tiếp tục ký hợp đồng từ nay đến cuối năm. Rà soát lại thì thấy toàn là những khách hàng “sộp” ở Bắc Âu. Lý do họ đưa ra là người tiêu dùng xứ họ tẩy chay sản phẩm “bẩn”. Vừa nghe báo cáo, mình vội phản ứng: “Bọn họ căn cứ vào đâu mà nói sản phẩm của công ty không sạch? Thử hỏi có bao nhiêu công ty trên địa bàn TP HCM có hệ thống tiệt trùng sản phẩm hiện đại như công ty chúng ta? Toàn ăn ốc nói mò”.

Hóa ra không phải vậy. “Bẩn” ở đây không phải là các chỉ tiêu về vệ sinh, an toàn hay các chỉ số hóa sinh mà là do sản phẩm được làm ra bởi một doanh nghiệp không tuân thủ pháp luật lao động. Mình lại thêm một lần ngạc nhiên: “Việc công ty bị kiểm tra, xử phạt làm sao họ biết? Ai nói cho họ biết? Kiểm tra xem trong công ty có ai là nội gián, phát hiện là đuổi ngay lập tức”.

Nhưng chẳng có ai là nội gián, chẳng có ai báo cáo mà là do thông tin công ty bị xử phạt được đăng trên một tờ báo. Đối tác của công ty có hẳn một bộ phận chuyên trách để theo dõi, nắm bắt thông tin loại này. Vậy nên, chỉ mấy dòng ít ỏi trên báo đã khiến công ty bị đưa vào danh sách đen, hạn chế giao dịch.

Và đó chỉ mới là mở đầu của những thiệt hại mà công ty phải gánh chịu. Sáu khách hàng lớn chiếm tỉ trọng gần 40% hợp đồng của công ty. Điều đó có nghĩa sắp tới, nếu không chạy “mửa mật” để kiếm hợp đồng lấp vào thì sản xuất đình trệ, công nhân thiếu việc là chắc chắn. Trời ơi, sao mình lại dại dột làm cái điều mà không ai làm: Đó là bắt con tép, bỏ con tôm!