Vẻ đẹp nhà trình tường của người Hà Nhì ở Ý Tý

Hàng năm cứ sau mỗi mùa vụ, người Hà Nhì lại bắt tay vào làm nhà mới thay thế nếp nhà cũ đã xuống cấp. Khi chọn được mẫu đất ưng ý, người Hà Nhì bắt tay vào công đoạn trình tường nhà, đất đỏ được đưa vào khuôn, dùng chày nén chặt, hết lớp nọ đến lớp kia, tạo nên bức tường vững chắc. Thường những ngôi nhà được trình từ đất với độ dày của tường từ 40 - 50 cm, cao từ 4 - 5 m, diện tích trung bình của lòng nhà từ 60 - 80 m2…

Sau khi tường đã trình xong sẽ đến công đoạn lắp ghép các xà và đòn tay gỗ để lợp mái. Trước đây, người Hà Nhì lên rừng lấy cỏ gianh để lợp mái, vì vậy mỗi khi có gia đình làm nhà mới, các hộ xung quanh sẽ góp sức cùng nhau lên rừng lấy cỏ gianh. Cỏ gianh lấy về được bện lại thành từng nắm lợp liền nhau, lớp nọ chồng lên lớp kia tạo ra mái nhà có độ dày tới 50 cm, nên nhà mát vào mùa hè và ấm áp trong mùa đông.

Trong những năm qua, huyện Bát Xát đang đẩy mạnh phát triển du lịch, tạo nên các tua, tuyến du lịch mới, kết nối du lịch từ thành phố Lào Cai, Sa Pa với các địa điểm của Bát Xát như: Mường Hum, Ý Tý… Vì vậy, khách du lịch đến với Ý Tý ngày càng nhiều, để được ngắm những bản làng với những nếp nhà trình tường nằm san sát bên nhau, dựa vào lưng núi, tạo khung cảnh đẹp nên thơ. Tuy nhiên, nhiều gia đình đã dần thay những mái nhà gianh bằng mái Prô xi măng, tôn lạnh. Hiện nay, trên địa bàn xã Ý Tý chỉ còn hơn chục ngôi nhà lợp mái gianh, những ngôi nhà đầy rêu xanh trên mái ngày càng ít đi.

Mới đây, chúng tôi có dịp đi khắp các bản làng của người Hà Nhì ở Ý Tý để ghi lại những hình ảnh nhà trình tường xưa được lợp mái gianh: