Năm nay, số học sinh tốt nghiệp THCS ở TP HCM khoảng 81.000 nhưng có 63.000 chỉ tiêu vào lớp 10 công lập, số còn lại sẽ học tiếp lên lớp 10 ở trường THPT ngoài công lập, ở trung tâm giáo dục thường xuyên hoặc đi học nghề.

Giảm áp lực thi cử

Vài năm gần đây, tại nhiều trường trung cấp đã xuất hiện những học sinh học giỏi ở bậc THCS quyết định chuyển sang học nghề sau khi tốt nghiệp THCS. Điều này cho thấy ở tuổi 14-15, học sinh lớp 9 đã có thể lựa chọn nghề nghiệp cho tương lai.

Đây là hướng phân luồng trong giáo dục đang được khuyến khích, đẩy mạnh trong thời gian qua bằng chính sách học sinh tốt nghiệp THCS đi học trung cấp được hỗ trợ 100% học phí (tương đương 15 triệu đồng/khóa). Với 3 năm học tập, các em hoàn thành được 2 chương trình học: văn hóa THPT và học nghề sau đó chỉ cần 2,5 năm học liên thông, các em đã có thể lấy được bằng ĐH. Hiệu trưởng một trường THCS ở TP HCM cho rằng cuối bậc THCS, học sinh bị cuốn vào cuộc chạy đua khốc liệt mang tên “tuyển sinh 10” để kiếm một chỗ ở trường công lập. Ba năm THPT, các em lại tiếp tục với “cuộc hành trình” kéo dài triền miên học tập, thi cử và ôn luyện với mục tiêu vào ĐH. Tâm lý trọng bằng cấp đã đẩy nhiều học sinh phải vào ĐH bằng mọi giá mà không quan tâm đến sở thích và năng lực có phù hợp.

Học sinh một trường trung cấp nghề học nghiệp vụ bàn nhà hàng tại khách sạn 4 sao trong giờ thực tế

Trong khi tỉ lệ thất nghiệp ở người có trình độ ĐH cứ tăng dần và chiếm đa số trong biểu đồ thất nghiệp thì hầu hết những học sinh trường nghề đều có việc làm ngay sau khi ra trường, thậm chí còn được ưu tiên tuyển dụng vì không mất thời gian đào tạo lại. Chính vì vậy, học trung cấp nghề được xem là hướng đào tạo giúp tháo gỡ tình trạng thất nghiệp đang được nhiều bạn trẻ lựa chọn.

Tiết kiệm chi phí, thời gian

Trong khi chương trình đào tạo ở ĐH thiên về lý thuyết thì ở bậc trung cấp, học chủ yếu là thực hành. Vì vậy, học trung cấp không lo lắng chuyện không tìm được việc làm trong tương lai.

Nhiều chuyên gia cho rằng việc định hướng cho học sinh tốt nghiệp THCS chuyển sang học nghề sau đó liên thông lên cao đẳng, ĐH chính là cách hiệu quả để bảo đảm tương lai nghề nghiệp và tiết kiệm chi phí, thời gian học tập. Học trung cấp sau đó liên thông lên ĐH, giúp các bạn trẻ có thể lấy bằng ĐH một cách nhanh chóng khi mới hơn 20 tuổi. Hơn nữa, chỉ cần học xong chương trình trung cấp nghề, các em có thể đi làm tự trang trải chi phí học tập khi liên thông giảm bớt gánh nặng cho gia đình.

Tuy nhiên, tỉ lệ học sinh tốt nghiệp THCS chuyển sang học nghề chưa nhiều. Một đại diện Vụ Dạy nghề chính quy - Tổng cục Dạy nghề thuộc Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho biết hiện chỉ có khoảng 5%-7% học sinh sau THCS vào học trung cấp trong khi mục tiêu đặt ra là 30%. Khó khăn trong tuyển sinh của trường nghề có nhiều nguyên nhân như công tác phân luồng học sinh sau THCS để vào học trung cấp chưa tốt. Công tác hướng nghiệp chưa được quan tâm đầy đủ, tâm lý coi trọng bằng cấp còn khá nặng... Ngoài ra, năng lực đào tạo của các cơ sở đào tạo còn nhiều hạn chế, chưa được đầu tư đúng mức, trường học còn xa rời doanh nghiệp...