Bài toán xử lý rác cho TPHCM

Khu Liên hợp xử lý chất thải rắn Đa Phước (huyện Bình Chánh - TPHCM), được Công ty TNHH Xử lý chất thải rắn Việt Nam (VWS) đầu tư. Tại đây, mỗi ngày tiếp nhận và xử lý 3.000 tấn rác cho TP. Vì chưa có lượng rác đã qua phân loại tại nguồn nên nhà máy xử lý rác tái chế chưa thể hoạt động, hiện chủ yếu xử lý theo công nghệ chôn lấp hợp vệ sinh.

Kinh nghiệm của San Jose

San Jose là TP lớn thứ 3 ở tiểu bang California và lớn thứ 10 ở Mỹ, mỗi năm cư dân nơi đây thải ra khoảng 500.000 tấn rác. Đây là một lượng rác khổng lồ, nếu không có chương trình tái chế thì lượng rác thải đẩy ra môi trường rất lớn. TP San Jose có chương trình tái chế rác toàn diện nhất nước Mỹ. Đa số rác thải đều có thể được tái chế thành các sản phẩm mới.

Vì sao TPHCM chưa phân loại rác tại nguồn?

Tại TPHCM, việc phân loại rác tại nguồn, dù đã được làm thí điểm tại quận 6 nhiều năm trước đây, được người dân hưởng ứng nhưng đến nay vẫn chưa triển khai được trên toàn TP, ngay cả ở quận 6 cũng đã ngưng thực hiện thí điểm. Người dân quận 6 lúc đó đã có thói quen phân loại rác tại nguồn nhưng xe thu gom rác thì vẫn là xe cũ, không có thùng 2 ngăn. Do vậy, những gì của người dân đã phân loại cuối cùng bị đổ chung lẫn lộn trong xe rác. Điều này cho thấy chưa có sự đồng bộ trong việc triển khai chương trình phân loại rác tại nguồn.

Thực tế là hiện nay có rất nhiều gia đình đã tự phân loại rác tại nhà một cách tự phát, bởi những phế liệu trong rác có thể tái chế đang được những người mua “ve chai” thu gom và sau đó được tái chế bởi hàng ngàn cơ sở nhỏ. Những cơ sở nhỏ này tái chế rác bằng phương pháp thủ công, không bảo đảm vệ sinh, càng gây ô nhiễm môi trường, nhất là các cơ sở tái chế nhựa, thủy tinh, giấy…Trong khi đó, một dây chuyền phân loại rác tái chế có công suất 500 tấn/ngày tại Khu Liên hợp xử lý chất thải rắn Đa Phước, do VWS đầu tư, hiện nay chưa thể vận hành vì không có nguyên liệu.

Do rác chưa được phân loại tại nguồn nên VWS đã nhập về dây chuyền sản xuất phân compost từ rác hỗn hợp trị giá 7 triệu USD. Bài toán khó hiện nay là nếu tập trung sản xuất phân compost với công suất 1.000 tấn/ngày thì sẽ không đủ lượng rác chôn lấp để sản sinh khí gas dùng phát điện (dự kiến nhà máy phát điện sẽ hoạt động vào cuối năm 2013). Hiện 3.000 tấn rác tiếp nhận mỗi ngày cho bãi chôn lấp là đủ khí gas để phát điện, còn để cho nhà máy sản xuất phân compost hoạt động thì phải có thêm 1.000 tấn rác/ngày nữa.

Hiện nay, ngoài Khu Liên hợp xử lý chất thải rắn Đa Phước, VWS còn chuẩn bị đầu tư một dự án khu công nghệ xử lý chất thải rắn xanh tại Long An, với quy mô đầu tư khoảng 700 triệu USD, có công suất tiếp nhận và xử lý rác 40.000 tấn/ngày. Dự án này có thể xử lý rác cho Long An, TPHCM và cả vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. VWS dự định sẽ cổ phần hóa hay xã hội hóa dự án ở Long An, kêu gọi đầu tư của bà con Việt kiều và người dân trong nước.