Lúa chất lượng cao khó tiêu thụ

Những năm gần đây, giới xuất khẩu gạo than phiền nông dân chỉ toàn trồng giống lúa thường IR 50404 nên khó xuất khẩu. Nhiều nước nhập khẩu gạo đã thay đổi nhập gạo chất lượng cao thay vì gạo thường. Chưa kể các nước Ấn Độ, Myanmar, Pakistan lại đẩy mạnh xuất khẩu gạo chất lượng thấp cạnh tranh quyết liệt bằng giá thấp.

Lúa chất lượng cao khó tiêu thụ. Ảnh: NGỌC TRINH

Lúa đầy bồ

Nhiều nông dân ở An Giang, Hậu Giang, Cần Thơ than phiền trồng lúa chất lượng cao vụ đông xuân này rất khó tiêu thụ mà giá chỉ hơn lúa thường có 100, 200 đồng/kg. Mùa này hộ nào trồng lúa chất lượng cao xem như lỗ.

Bà Bùi Thị Sen, ở Vĩnh Thạnh, Cần Thơ, cho hay đang thu hoạch hơn 30 tấn lúa thơm Jasmine nhưng không bán được vì thương lái chỉ hỏi mua lúa chất lượng thấp IR50404 nên phải phơi khô cho vào bồ trữ lại. Tương tự, ông Trần Văn Tiến, ở Long Mỹ, Hậu Giang, cũng phải trữ lại hàng chục tấn lúa chất lượng OM4900 do giá bán thấp không đủ bù chi phí.

Ông Phan Văn Tâm, một thương lái ở Kiên Giang, cho biết lúa chất lượng cao, lúa thơm đang bị ế, chất đầy kho, không ai chịu mua vào nên giá lúa chất lượng cao vụ này ngang ngửa lúa thường. Hồi đầu tháng 3, giá lúa có nhích lên chút đỉnh, tuy nhiên, vài ngày nay, giá lại sụt giảm 100-150 đồng/kg. Hiện lúa khô IR 50404 còn  5.000 đồng/kg, lúa chất lượng cao 5.200 đồng/kg và lúa thơm từ 5.500 - 5.600 đồng/kg. Ông Tâm cho biết thêm các thương lái, doanh nghiệp xuất khẩu hiện chỉ chú trọng mua lúa IR 50404, còn lúa chất lượng cao họ không mặn mà.

Nông dân lãnh đủ

Theo ông Lê Văn Thới, nông dân ở Càng Long, Trà Vinh, vụ này chỉ có những người trồng lúa thường IR 50404 là có lời vì giống này dễ chăm sóc, ít sâu rầy, năng suất lại cao và bán được giá. Ngược lại, hộ nào trồng lúa chất lượng cao, lúa thơm lại khó bán và giá thấp hơn 1.000 đồng/kg so với năm trước. Lúa IR 50404 hiện có giá bán tại ruộng khoảng 4.400 đồng/kg, lúa hạt dài 4.500 đồng/kg, lúa chất lượng cao 4.600 đồng/kg. Trong khi lúa thơm, lúa chất lượng cao đầu tư, chăm sóc nhiều hơn giống lúa IR 50404 mà còn bị nhiều sâu rầy, năng suất thấp.

Hai năm qua, Hiệp hội Lượng thực Việt Nam (VFA) khuyến cáo nông dân nên chuyển sang trồng lúa chất lượng cao, bao nhiêu cũng bán được hết; còn lúa chất lượng thấp rất khó tiêu thụ vì thị hiếu không còn. Chưa kể, gạo chất lượng thấp bị Ấn Độ, Myanmar, Pakistan cạnh tranh quyết liệt.

Theo VFA, 2 năm qua, lượng gạo chất lượng cao, gạo thơm xuất khẩu tăng khá mạnh. Cụ thể, trong năm 2012, gạo cao cấp xuất khẩu gần 3,6 triệu tấn (chiếm 46,29% tổng số lượng xuất khẩu), gạo trung bình hơn 1,9 triệu tấn (chiếm 23,50%), gạo thơm gần 600.000 tấn, còn gạo cấp thấp trước đây chiếm áp đảo nay giảm còn 900.000 tấn.

Từ thay đổi cơ cấu xuất khẩu trên, các cơ quan chức năng của Bộ NN-PTNT cũng khuyến cáo cơ cấu giống chất lượng thấp không nên chiếm quá nhiều. TS Phạm Văn Dư, Cục phó Cục Trồng trọt, cho biết diện tích trồng lúa chất lượng thấp theo quy định là 20% diện tích. Do đó, nông dân chuyển dần sang trồng lúa chất lượng cao, năm nay gặp giá thấp mà còn khó bán. Nhiều nông dân cho biết họ sẽ quay lại trồng lúa IR 50404. Theo lãnh đạo các tỉnh, thành ĐBSCL, với tình hình này sẽ khó thuyết phục nông dân trồng lúa chất lượng cao.