Xuất khẩu gạo gặp khó

Lượng gạo tồn kho lớn

Báo cáo từ Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) cho thấy kết quả đăng ký hợp đồng xuất khẩu (XK) gạo trong tháng 4 là 731.708 tấn gạo các loại. Lũy kế đăng ký hợp đồng đến ngày 30-4 là 4,231 triệu tấn. Số lượng hợp đồng còn lại giao từ tháng 5 là 2,080 triệu tấn. Tuy nhiên, thực tế XK tháng 4 chỉ được 700.710 tấn, giảm 0,8% so với tháng trước.

Giá tiếp tục giảm

Theo báo cáo từ VFA, XK gạo trong tháng 4 không đạt so với kế hoạch là do có nhiều ngày nghỉ lễ, giao hàng chậm so với thời gian được ký kết trong hợp đồng. Ngoài ra, còn do giá thị trường sụt giảm, khách hàng trì hoãn nhận hàng. Thị trường XK trong 4 tháng đầu năm phần lớn là hợp đồng thương mại, giá thấp, chủ yếu là Trung Quốc, châu Phi, Philippines, Hồng Kông.

Giá giao dịch trong tháng 4 giảm từ 10-15 USD/tấn so với tháng 3 (so với cùng kỳ năm ngoái giảm 28 USD/tấn), do thiếu nhu cầu và áp lực bán ra của doanh nghiệp để quay vòng vốn. Giá tiếp tục giảm, ảnh hưởng đến việc thực hiện các hợp đồng ký trước ở mức giá cao hơn và tác động tâm lý người mua ở trạng thái chờ đợi giảm thêm để tránh rủi ro. Chưa kể, khả năng hủy hợp đồng khá lớn, chủ yếu là phía Trung Quốc và châu Phi. Tổng số giá trị hợp đồng bị hủy trong 4 tháng là 280.000 tấn.

Hiện lượng lúa gạo hàng hóa trong nước không còn nhiều (do hết mùa vụ) nhưng giá vẫn tiếp tục giảm. Gạo 5% tấm giảm từ 200-300 đồng/kg so với thời gian mua tạm trữ (lúa khô loại thường mua tại kho doanh nghiệp còn 5.138 đồng/kg, lúa hạt dài 5.291 đồng), các doanh nghiệp mua gạo tạm trữ hầu như bị lỗ. Doanh nghiệp còn tồn kho gần 2 triệu tấn, nguy cơ lỗ vốn rất cao. Tình hình sẽ nghiêm trọng hơn khi vào thu hoạch vụ hè thu.

Nguồn cung thừa

Theo nhận định của ông Phạm Văn Bảy, Phó Chủ tịch VFA, những tháng tới, thị trường gạo thế giới vẫn tiếp tục trì trệ do nguồn cung thừa, tồn kho sẽ ngày càng tăng. Hiện nay Thái Lan đang tồn kho 17 triệu tấn gạo và sẽ lên 20 triệu tấn khi vào vụ chính từ tháng 11 tới (vụ chính có thêm 15 triệu tấn gạo). Ấn Độ tồn kho khoảng 35,5 triệu tấn gạo, gấp 3 lần so với kế hoạch.

Các nước nhập khẩu gạo như châu Phi, đang chờ giá xuống mới tính. Philippines thì quyết tâm tự túc lương thực và sẽ XK vào cuối năm nay. Còn Indonesia chưa có dấu hiệu trở lại thị trường dù dự báo sản lượng gạo năm 2013 của nước này đạt mức kỷ lục 72,1 triệu tấn, tăng 4,4% so với năm trước. Trung Quốc đang mua chậm lại và trì hoãn nhận hàng vì đã ký hợp đồng nhiều.

Một số doanh nghiệp XK do bị áp lực tồn kho và quay vòng vốn nên phải bán giá thấp để giải quyết đầu ra. Mặc dù giá gạo Việt Nam hiện thấp hơn giá gạo thế giới nhưng vẫn chưa hấp dẫn khách hàng vì họ sợ giá không ổn định.n

Bộ Công Thương vừa có văn bản gửi Hiệp hội Lương thực Việt Nam về việc xử lý giá gạo XK của Việt Nam đang giảm mạnh so với các nước trong khu vực, cũng như XK gạo thơm không bảo đảm chất lượng ảnh hưởng đến uy tín gạo Việt Nam. Bộ đề nghị hiệp hội xác minh, báo cáo tình hình và tăng cường kiểm tra, rà soát việc xác định giá sàn gạo XK, chất lượng gạo thơm XK và có biện pháp xử lý.