Thả nổi an toàn bức xạ: Hiểm nguy rình rập!

Từ ngày 29-8 đến 1-9, đoàn kiểm tra của Trung tâm Hạt nhân TPHCM đã kiểm tra sơ bộ về an toàn bức xạ trong nhiều lĩnh vực công nghiệp, y tế, nghiên cứu điều trị và một số lĩnh vực khác. Trong 13 nguồn kiểm tra, chỉ có 2 nguồn bảo đảm an toàn.

Chỉ 57% thiết bị X-quang được cấp phép

Điều tra của đề tài nghiên cứu khoa học “Khảo sát đánh giá an toàn bức xạ, nguồn phóng xạ trên địa bàn TPHCM” của tác giả Khuất Duy Vĩnh Long mới đây cho biết tình hình an toàn bức xạ tại TPHCM rất đáng báo động. Chỉ tính riêng trong lĩnh vực y học, điều trị đã cho thấy trong số 461 thiết bị X-quang có trên địa bàn TPHCM của 172 cơ sở chỉ có 264 máy được cấp phép, chiếm tỉ lệ 57%. Số máy X-quang chưa cấp phép nhiều nhất thuộc khối bệnh viện TP (65%), kế đến là khối bệnh viện tư (47%) và khối bệnh viện lực lượng vũ trang (17%).

Nhưng nhức nhối hơn là việc kiểm định an toàn bức xạ. Cũng theo thống kê của đề tài nghiên cứu này, chỉ 171 máy trong tổng số 461 máy X-quang đang sử dụng có kiểm định về an toàn bức xạ, chiếm tỉ lệ 37,1%. Hằng năm, những máy này đều phải được kiểm định lại về độ an toàn bức xạ nhưng hầu hết các cơ sở đều không tiến hành việc kiểm định này.

TS Nguyễn Đức Thành, Giám đốc Trung tâm Hạt nhân TPHCM, cho biết: “Những máy X-quang trước 1975 là những máy khó kiểm định về độ an toàn bức xạ vì sản xuất theo công nghệ cũ, liều chiếu cao, không có tài liệu kỹ thuật của máy”. Thế nhưng hiện nay, số lượng loại máy “không bảo đảm” này vẫn chiếm đến 54 máy, còn máy sử dụng từ năm 1975 –1999 thì rất nhiều: 184 máy.

Thiếu người phụ trách an toàn bức xạ cũng là một thực trạng đáng lo. Tại các cơ sở có sử dụng nguồn phóng xạ trên địa bàn TPHCM, có đến 24 cơ sở chưa có người phụ trách và đáng lo hơn, trên 110 người phụ trách nhưng không được tập huấn gì về an toàn bức xạ.

Dễ mắc nhiều bệnh nguy hiểm

Sử dụng nguồn phóng xạ không đúng cách, chỉ 30 phút tiếp xúc đã có thể bị nhiễm xạ, dễ dẫn đến mắc các bệnh ung thư, vô sinh, hiệu ứng di truyền... TS Nguyễn Văn Mai, Trưởng Phòng An toàn bức xạ và môi trường, cho biết: “Nhiều cơ sở sử dụng nguồn phóng xạ không kiểm định, kỹ thuật viên thiếu kiến thức về an toàn bức xạ. Như thế rất nguy hại”. Các công trình công nghiệp hay điều trị xạ trị... phải có rào chắn an toàn về bức xạ nhưng qua kiểm tra cho thấy nhiều nơi không thực hiện, điều này dễ gây nhiễm phóng xạ cho khu vực xung quanh có người dân sinh sống.

Phân tích thực trạng chụp X-quang ở TPHCM cũng rất đáng báo động. “Trên thế giới, các bệnh viện được khuyến khích sử dụng kết quả phim chụp X-quang trong vòng 3 tháng và không nên chụp lại cho bệnh nhân. Nhưng ở ta không thế, bệnh viện muốn chụp là chụp, người bệnh thì thiếu hiểu biết”- TS Nguyễn Văn Mai nói.