Linh hoạt điều chỉnh tỉ giá

TS TRẦN DU LỊCH, THÀNH VIÊN HỘI ĐỒNG TƯ VẤN CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ QUỐC GIA:

Nên hướng theo cơ chế thị trường

Cần điều hành tỉ giá linh hoạt, có lên - có xuống và phải hướng dần theo cơ chế thị trường từng bước một. Trong quan điểm tái cơ cấu nền kinh tế, nên bớt dần đi những can thiệp bằng biện pháp hành chính. Nhưng đến thời điểm này, vẫn còn nhiều yếu tố bất ổn, đặc biệt là nguy cơ lạm phát luôn rình rập khiến việc Ngân hàng (NH) Nhà nước can thiệp vào tỉ giá, lãi suất là cần thiết. Nếu chúng ta làm cho đồng tiền mất giá  trong khi nền kinh tế phụ thuộc lớn vào nhập siêu thì sẽ làm tăng chi phí, nợ quốc gia tính theo tiền đồng tăng cao...

Tuy nhiên, việc ấn định tỉ giá phải dựa vào sức mua của đồng tiền trên thị trường nội địa, tránh tình trạng lên giá hoặc mất giá so với sức mua thực tế và so với giá ngoại tệ trong thanh toán quốc tế bằng VNĐ. Tiền đồng có thể mất sức mua ngay trên thị trường nội địa nếu cố định tỉ giá quá lâu, dẫn đến xuất khẩu mất sức cạnh tranh. Hơn nữa, khi không đưa ra dự báo về biến động tỉ giá sẽ gây khó khăn cho doanh nghiệp trong hoạt động kinh doanh. Chẳng hạn, nếu năm 2013, NH Nhà nước thông báo sẽ linh hoạt điều hành tỉ giá từ 2%-3%, giúp doanh nghiệp có kế hoạch kinh doanh, kế hoạch vay ngoại tệ phù hợp…

Ngày 1-3, dù tỉ giá trong ngân hàng giảm nhẹ nhưng giá USD trên thị trường tự do tiếp tục tăng thêm 40 đồng/USD. Ảnh: HỒNG THÚY

Điều chỉnh với biên độ thấp

Tỉ giá cần được điều hành linh hoạt theo hướng điều chỉnh nhanh với biên độ thấp thay vì điều chỉnh chậm trong thời gian dài nhưng biên độ cao, giật cục và gây sốc cho thị trường. Chúng ta đã có bài học về việc điều chỉnh tỉ giá đến 9,3% đầu năm 2011 khiến các hợp đồng kinh tế phải điều chỉnh lại, giá hàng hóa nhảy vọt và nền kinh tế mất ổn định… Theo lý thuyết, nếu điều chỉnh tỉ giá một lần quá 10% thì sẽ gây khủng hoảng, trong khi chúng ta đã từng tự điều chỉnh đến 9,3% để rồi gây ra những bất ổn vĩ mô là bài học cần cân nhắc.

Đến thời điểm này, cung cầu ngoại tệ trên thị trường chưa căng thẳng, NH Nhà nước đã mua vào một lượng ngoại tệ khá dồi dào và các đồng tiền trên thế giới đều có xu hướng giảm giá… nên chưa đến lúc phải phá giá VNĐ.

Dãn biên độ tỉ giá

Những ngày qua, tỉ giá trên thị trường tăng mạnh, gây lo ngại nhưng tôi nghĩ biến động này chỉ mang tính nhất thời.

Về quan điểm điều hành, tỉ giá nên được điều chỉnh cho thích hợp với điều kiện thị trường nhưng không có nghĩa phải phá giá VNĐ bởi điều này rất nguy hiểm. Hiện điều kiện vĩ mô và tâm lý thị trường đều không thích hợp nhưng NH Nhà nước có thể xem xét điều chỉnh tỉ giá biến động trong khoảng 3% mà không phải can thiệp mạnh vào thị trường. Cụ thể: Hiện các NH thương mại đang niêm yết, giao dịch tỉ giá VNĐ/USD với biên độ +/-1% so với tỉ giá liên NH. Theo tôi, có thể nới biên độ giao dịch của các NH thương mại lên +/-2% để giao dịch ngoại hối sát hơn với thị trường mà không gây áp lực cho NH Nhà nước phải can thiệp.

Nhiều ý kiến cho rằng VNĐ đang bị định giá quá cao so với USD, chẳng hạn tỉ giá VNĐ/USD hiện tại đang ở mức 20.940 đồng/USD, nếu thả nổi tỉ giá thực có thể lên tới 22.000 đồng, 23.000 đồng/USD. Thế nhưng, việc can thiệp để giữ tỉ giá hối đoái ở mức thấp để bảo đảm giá cả sinh hoạt cho người dân là rất cần thiết. Một số nước như Trung Quốc, Nhật Bản… cũng đang áp dụng đồng nhân dân tệ, yen giá thấp để thực hiện chính sách kinh tế vĩ mô.