Bị cáo phạm tội gì ?

Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại TPHCM ngày 6-1 xét xử vụ án giết người đối với bị cáo Thạch Hòa (dân tộc Khmer, SN 1989, ấp Kỳ Sơn, xã Loan Mỹ, huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long). Sau hơn 3 giờ xét hỏi và nghị án, HĐXX quyết định hoãn phiên tòa để điều tra bổ sung, xác định bị cáo có biết tiếng Việt hay không.

Giết người hay trộm cắp tài sản ?

Theo bản án ngày 6-7-2009 của TAND tỉnh Vĩnh Long, bà ngoại của Thạch Hòa và ông Kim Thơ tranh chấp hợp đồng cầm cố quyền sử dụng đất và được TAND huyện Tam Bình đưa ra xét xử, quyết định công nhận đất thuộc về quyền sử dụng của ông Kim Thơ. Vì vậy, Thạch Hòa nảy sinh ý định giết ông Kim Thơ, lấy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đốt bỏ để bà ngoại được sử dụng đất. Khoảng 0 giờ ngày 18-3-2009, sau khi uống rượu, Hòa đến khu vực nhà ông Kim Thơ. Do trời tối lại say rượu, Hòa vào nhầm nhà của bà Kim Thị Thia. Tại đây, Hòa cởi hết quần áo để lại sau vườn, mở vách lá phía sau chui vào, tiến đến chỗ bà Thia và con gái đang nằm ngủ, mở mùng vào bên trong, dùng hai tay bóp cổ bà Thia.
 
Lúc này, bà Thia thức giấc la lên đồng thời nắm cổ tay Hòa nên bị Hòa cắn vào cổ tay trái. Biết giết nhầm người, Hòa nói: “Không được la, nếu la tôi bóp cổ chết”, rồi buông tay bỏ chạy. Nghe tiếng kêu cứu, các anh Kim Si Long, Thạch Chênh, Thạch Sam chạy đến bắt Hòa giao cho công an xã.

TAND tỉnh Vĩnh Long nhận định việc bị cáo vào nhà và có hành vi dùng tay bóp cổ bà Thia nhưng bị phát hiện là do bị cáo nhầm, không thực hiện được việc giết chết ông Kim Thơ là ngoài ý muốn của bị cáo. Chỉ vì một mâu thuẫn nhỏ giữa bà ngoại bị cáo với ông Kim Thơ, không liên quan đến bị cáo nhưng bị cáo đã nảy sinh ý định giết ông Kim Thơ, thể hiện bản tính côn đồ, xem thường pháp luật. Hành vi này đặc biệt nguy hiểm cho xã hội nhưng do hậu quả chưa xảy ra, bị cáo là người dân tộc, nhận thức pháp luật hạn chế, chưa có tiền án, tiền sự, HĐXX tuyên phạt bị cáo 7 năm tù về tội giết người.

Tại phiên tòa phúc thẩm, thông qua người phiên dịch, bị cáo khẳng định không biết tiếng Việt, cho rằng cấp sơ thẩm xử không đúng tội. Bị cáo vào nhà bà Thia với mục đích trộm tài sản, sau khi lục lọi không lấy được gì, bị cáo thò tay xuống gối bà Thia tìm thì bị phát hiện nên bóp cổ hù dọa bà Thia nhằm trốn chạy, không phải có ý định giết ông Kim Thơ mà vào nhầm nhà như án sơ thẩm nhận định.

Bị cáo cũng cho biết được tống đạt kết luận điều tra và cáo trạng “nhưng không biết nội dung là gì vì không ai đọc lại cho nghe. Bị cáo có ký nhận nhưng bằng cách đánh dấu chữ thập vì không biết chữ”. Về những lời đã khai nhận tại CQĐT và phiên tòa sơ thẩm, theo bị cáo, vì không nghe và hiểu được tiếng Việt, bị bắt sợ quá nên “người ta hỏi sao thì ừ theo vậy thôi”.

Lý do vì sao cởi hết quần áo và chọn nhà bà Thia để trộm cắp tài sản, có quan sát trước hay không, nếu nhà có đông người thì làm sao,  Hòa trả lời: “Bị cáo chỉ vô đại, không quan sát gì vì tối quá. Phải cởi hết quần áo để không bị níu lại nếu lỡ bị phát hiện. Nếu nhà bà Thia đông người, đánh thì chịu thôi”. Về phía bị hại, bà Thia khẳng định bị cáo chỉ bóp cổ nhẹ, không gây thương tích gì ngoài vết cắn ở cổ tay nay sẹo đã mờ nhạt.

Nhiều vi phạm về tố tụng

Nhân chứng Thạch Chênh được mời lên đã khai nghe tiếng tri hô, ông cầm đèn pin chạy qua. Bà Thia chỉ tay rằng trộm chạy ra phía mương nước nên ông chạy theo và phát hiện bị cáo nằm dưới mương, không mặc quần áo, gọi mãi không lên. Ông nhờ cha vợ đứng canh chừng, còn ông chạy ra công an xã báo.

Tuy nhiên, tại biên bản bắt quả tang lại ghi bị cáo ở trần, mặc quần dài chạy từ trong nhà bà Thia ra phía mương nước cũng vừa lúc người dân và công an phát hiện bắt. Ông Chênh cũng thừa nhận đến trưa 18-3-2009, công an mới đưa ông ký biên bản, không phải ký vào đêm hôm đó (biên bản quả tang ghi kết thúc lúc 1 giờ 15 ngày 18-3-2009). Ngoài ra, cả ông Chênh và bà Thia đều khẳng định công an có đến hỏi về vụ án nhưng không thấy dựng lại hiện trường.

Phát biểu trong phần tranh luận, đại diện VKSND Tối cao cho rằng tính pháp lý của biên bản bắt quả tang chưa hoàn chỉnh vì bị sửa ngày (lúc ghi ngày 17, lúc lại 18-3), thời điểm kết thúc biên bản không thống nhất. Nhân chứng khai bị cáo nằm dưới mương, có hai người khiêng bằng võng về xã nhưng biên bản quả tang không thể hiện nội dung này. Biên bản xem xét vết thương thân thể bà Thia chỉ mô tả những vết thương trên cổ tay nhưng không mô tả dấu vết răng cắn để xác định dấu răng của bị cáo hay của người khác là sai cơ bản về tố tụng trong thu thập chứng cứ.

Bị cáo là người gốc Khmer, không biết tiếng Việt nhưng trong suốt quá trình lấy lời khai cho đến xử sơ thẩm không phản ánh điều này. Ngược lại, hồ sơ luôn thể hiện bị cáo hiểu rõ tiếng Việt, không cần người phiên dịch, điều này ảnh hưởng đến quyền lợi của bị cáo, vi phạm nghiêm trọng về tố tụng. Đặc biệt, lời khai của bị cáo, bị hại, nhân chứng có nhiều mâu thuẫn nhưng CQĐT lại thỏa mãn với các tài liệu có được, không tiến hành thực nghiệm hiện trường. Xét về nội dung lẫn hình thức tố tụng, tính pháp lý trong vụ án chưa bảo đảm, vì vậy đại diện VKSND Tối cao đề nghị hủy toàn bộ bản án.