Cái giá của sự đổ vỡ

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan vừa kêu gọi cử tri gốc Thổ Nhĩ Kỳ trừng phạt các chính đảng lớn ở Đức trong cuộc tổng tuyển cử sắp tới vì trở thành kẻ thù của nước này. Điều này dẫn đến cảnh báo từ Thủ tướng Đức Angela Merkel và Bộ trưởng Ngoại giao Sigmar Gabriel rằng ông Erdogan không được can thiệp vào bầu cử Đức.

Trong hoàn cảnh như thế, một số chính khách Đức khó có thể cưỡng lại việc ủng hộ cắt đứt hoàn toàn quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên, xét đến mối quan hệ sâu xa và lâu đời giữa Berlin và Ankara, một diễn biến như thế không có lợi cho cả hai cũng như Liên minh châu Âu (EU).

Cái giá của sự đổ vỡ có thể ảnh hưởng đến cả Đức và Thổ Nhĩ Kỳ ở 3 khía cạnh: con người, kinh tế và an ninh. Ở khía cạnh con người, cuộc khủng hoảng hiện đã ảnh hưởng đến cuộc sống của 3 triệu người Thổ Nhĩ Kỳ sống tại Đức khi mà quan hệ giữa họ với xã hội nước chủ nhà chỉ mới trở nên dễ thở. Việc khiến cộng đồng này bị cô lập có thể làm tăng tư tưởng chủ nghĩa dân tộc và dẫn đến bất ổn.

Thủ tướng Đức Angela Merkel đón Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tại Hội nghị Thượng đỉnh G20 ở TP Hamburg hồi tháng 7 Ảnh: Reuters

Tổn thất kinh tế là rõ ràng và đang được cảm nhận. Đức là đối tác thương mại quan trọng nhất và là nhà đầu tư lớn thứ hai của Thổ Nhĩ Kỳ. Năm 2015, khoảng 6 triệu người Đức đi nghỉ mát ở Thổ Nhĩ Kỳ. Con số này giảm 1/3 trong năm 2016 và có thể tiếp tục giảm trong năm nay.

Về mặt an ninh, sự đổ vỡ trong quan hệ Đức - Thổ Nhĩ Kỳ có thể ảnh hưởng tiêu cực đến các chiến dịch quan trọng của NATO, bao gồm các sứ mệnh chống khủng bố ở Trung Đông. Là thành viên quan trọng của NATO nhờ có vị trí chiến lược, Thổ Nhĩ Kỳ đang đi đầu trong cuộc chiến chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng và các nhóm khủng bố khác.

"Sự định hướng lại" quan hệ đòi hỏi Đức có tầm nhìn dài hạn về việc làm sao tránh được những thiệt hại trên trong lúc đối mặt với một Thổ Nhĩ Kỳ ngày một độc đoán bởi khả năng ông Erdogan thay đổi lập trường là khá thấp, nhất là khi nhà lãnh đạo này đang cân nhắc tái tranh cử năm 2019.