Mỹ - Trung tìm quan hệ kiểu mới

Đối thoại chiến lược và kinh tế Mỹ - Trung (S&ED) lần thứ 6 khai mạc ở Bắc Kinh hôm 9-7. Đây được xem là cơ hội để 2 nền kinh tế hàng đầu thế giới hạ nhiệt căng thẳng sau nhiều tháng tranh cãi về một loạt vấn đề.

Không nhiều người kỳ vọng S&ED (kéo dài 2 ngày) mang lại nhiều đột phá, một phần vì quan hệ Mỹ - Trung đang trở nên phức tạp hơn. Dù vậy, giới chức Mỹ vẫn tin tưởng cuộc đối thoại sẽ bảo đảm mối quan hệ song phương không chuyển sang thế đối đầu - điều Trung Quốc công khai tuyên bố không hề mong muốn.

Phát biểu khai mạc S&ED, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhận định sự hợp tác giữa hai nước đóng vai trò quan trọng đối với toàn cầu. “Một cuộc đối đầu Trung - Mỹ sẽ là một thảm họa không chỉ với hai nước mà cả thế giới. Chúng ta phải tôn trọng chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và sự lựa chọn về con đường phát triển của nhau” - nhà lãnh đạo này cảnh báo.

Trong khi đó, tuyên bố được Tổng thống Mỹ Barack Obama đưa ra khi cuộc đối thoại bắt đầu cho biết Washington cam kết xây dựng “một quan hệ kiểu mới” với Bắc Kinh - được định nghĩa bằng sự hợp tác và giải quyết các khác biệt trên tinh thần xây dựng. “Mỹ hoan nghênh sự trỗi dậy của một Trung Quốc ổn định, hòa bình và thịnh vượng” - ông Obama khẳng định.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (phải) trò chuyện với Ngoại trưởng John Kerry (giữa)

và Bộ trưởng Tài chính Jack Lew của Mỹ tại lễ khai mạc cuộc đối thoại hôm 9-7. Ảnh: REUTERS

Dù vậy, theo Reuters, không dễ để Mỹ và Trung Quốc hợp tác suôn sẻ như những gì lãnh đạo của họ phát biểu. Căng thẳng gia tăng về chủ quyền biển đảo giữa Trung Quốc với một số nước ở biển Đông và biển Hoa Đông cùng những cáo buộc tấn công mạng, vấn đề nhân quyền, giá trị đồng nhân dân tệ… đang phủ bóng đen lên S&ED năm nay. Thậm chí, ngay trong những phát biểu khai mạc, theo hãng tin Kyodo (Nhật Bản), đã lộ rõ tình trạng không chắc chắn của quan hệ Mỹ - Trung.

Cùng ngày, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry một lần nữa khẳng định nước này không tìm cách “kiềm chế” Trung Quốc bằng chiến lược xoay trục sang châu Á. Thêm vào đó, ông thúc giục Bắc Kinh đóng góp vào sự ổn định và phát triển của khu vực cũng như thể hiện trách nhiệm trong những vấn đề thế giới. Giới chức Mỹ cho biết ông Kerry sẽ nhấn mạnh nỗi lo của Washington về những hành động “có vấn đề” của Bắc Kinh ở biển Đông tại đối thoại.

Đồng nhân dân tệ là cái gai khác trong quan hệ Mỹ - Trung. Phát biểu tại S&ED hôm 9-7, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Jack Lew thúc giục Trung Quốc nhanh chóng chuyển sang tỉ giá hối đoái mang định hướng thị trường để tạo sân chơi công bằng hơn.

Những người chỉ trích cho rằng Trung Quốc cố tình kìm giữ giá trị đồng nhân dân tệ ở mức thấp để mang lại lợi thế cho các nhà xuất khẩu trong nước. Tuy Bắc Kinh luôn bác bỏ cáo buộc song Phó Thủ tướng Trung Quốc Uông Dương cũng tìm cách trấn an Mỹ bằng khẳng định nước ông sẽ nhanh chóng cải cách tỉ giá hối đoái. Theo ông, quan trọng là Bắc Kinh cần tìm ra tốc độ cải cách tài chính phù hợp để tránh sai lầm.