Nhật Bản kỳ thị nữ bác sĩ?

Nhà chức trách Nhật Bản ngày 10-8 đã mở cuộc điều tra chưa từng có về nạn phân biệt giới tính tại tất cả trường đại học y khoa ở nước này sau vụ bê bối khiến dư luận phẫn nộ tại Trường ĐH Y Tokyo.

Chỉnh sửa điểm từ lâu?

Cụ thể, Bộ Giáo dục Nhật Bản yêu cầu tất cả 81 trường y công lập và tư thục kiểm tra thủ tục nhập học để xem có tình trạng phân biệt đối xử với nữ thí sinh hay không. Xác nhận đây là cuộc điều tra đầu tiên về vấn đề này trên toàn quốc, nhà chức trách cho biết sẽ kiểm tra tỉ lệ giới tính của các thí sinh đạt yêu cầu trong suốt 6 tháng qua.

"Nếu câu trả lời của họ không hợp lý, chúng tôi sẽ hỏi câu bổ sung hoặc trực tiếp đến các trường. Hạn chót trả lời là ngày 24-8" - một viên chức Bộ Giáo dục Nhật Bản nhấn mạnh và cho biết kết quả điều tra sẽ được công bố sớm nhất là trong tháng tới.

Động thái trên diễn ra vài ngày sau khi ban lãnh đạo Trường ĐH Y Tokyo, một trong những trường y khoa uy tín nhất Nhật Bản, công khai xin lỗi về vụ sửa điểm thi đầu vào để hạn chế số nữ sinh viên ở mức 30% hoặc thấp hơn và bảo đảm số bác sĩ nam nhiều hơn. Hiện không rõ có bao nhiêu phụ nữ bị ảnh hưởng nhưng hành vi này được cho là đã diễn ra từ năm 2006 hoặc thậm chí trước đó, chứng tỏ số lượng "nạn nhân" không hề nhỏ.

Tại một cuộc họp báo hôm 8-8, Giám đốc điều hành Tetsuo Yukioka của Trường ĐH Y Tokyo thừa nhận hành vi sai phạm nghiêm trọng nêu trên đã phản bội lòng tin của công chúng và khiến nhiều người lo ngại. Ông Yukioka khẳng định phụ nữ không bị đối xử khác biệt một khi được nhận vào học nhưng thừa nhận có một số người tin rằng không nên cho phép phụ nữ trở thành bác sĩ phẫu thuật. Trường ĐH Y Tokyo cũng cam kết sẽ không để vụ việc tương tự tái diễn.

Phát biểu với giới truyền thông, Bộ trưởng Giáo dục Yoshimasa Hayashi đánh giá vụ bê bối nêu trên là cực kỳ đáng tiếc và hối thúc các trường y hợp tác điều tra. "Dù tình hình có thế nào đi nữa, phụ nữ không nên bị phân biệt đối xử" - hãng tin Jiji Press trích dẫn phát biểu của Bộ trưởng Tư pháp Yoko Kamikawa cho biết.

Phản đối hành vi sửa điểm thi tại Trường ĐH Y Tokyo Ảnh: TWITTER

Thiếu công bằng, minh bạch

Theo báo The Guardian, hành vi chỉnh sửa điểm trên bị phanh phui trong cuộc điều tra vụ chỉnh sửa điểm cho con trai một quan chức Bộ Giáo dục. Đổi lấy việc để người này vào học, nhà trường gặp thuận lợi hơn trong vấn đề được cấp kinh phí nghiên cứu. Thí sinh này - từng thi rớt 3 lần - được cộng thêm 20 điểm và đã lọt vào danh sách đậu. Vị quan chức và cựu giám đốc nhà trường đã bị buộc tội hối lộ.

Cuộc điều tra nêu trên phát hiện trong kỳ thi tuyển năm nay, nhà trường đã giảm 20% điểm thi giai đoạn đầu của tất cả thí sinh rồi cộng thêm ít nhất 20 điểm cho nam thí sinh, trừ những người trước đây từng thi rớt ít nhất 4 lần. Cựu giám đốc nhà trường bị cáo buộc nhận tiền của một số cha mẹ muốn con trai họ được đối xử ưu tiên. Luật sư Kenji Nakai nhận định hành vi thao túng điểm thi là một phần của nền văn hóa bị xem là thiếu công bằng và thiếu minh bạch tồn tại lâu nay.

Các nhà điều tra cho biết hành vi thao túng đã xảy ra nhiều năm. Nhà trường muốn có ít nữ bác sĩ hơn vì cho rằng sự nghiệp của họ sẽ bị thu ngắn hoặc đình trệ sau khi có con. Truyền thông địa phương cho rằng sự phân biệt đối xử như trên là hệ quả của quan điểm phụ nữ không phải là bác sĩ đáng tin cậy sau khi tốt nghiệp do họ thường bỏ việc để lập gia đình.

Thực tế là thời gian làm việc kéo dài và nền văn hóa doanh nghiệp chịu sự thống trị của nam giới ở Nhật Bản buộc nhiều phụ nữ phải nghỉ việc khi họ bắt đầu có gia đình riêng. Ngoài ra, gần 50% phụ nữ Nhật tốt nghiệp đại học (tỉ lệ thuộc hàng cao nhất thế giới) nhưng thường bị kỳ thị tại nơi làm việc trong khi gánh nặng nội trợ, chăm con và chăm sóc người lớn tuổi mặc nhiên là phần việc của họ.