Quan hệ Mỹ - Nga va vào tường

Cuộc gặp thượng đỉnh G20 tại Nga được chờ đợi tập trung vào kinh tế thế giới và sự tăng trưởng nhưng thời điểm này sẽ bị chi phối bởi cuộc khủng hoảng Trung Đông cho dù nghị trình chính thức vẫn là tình trạng tăng trưởng chậm lại ở các thị trường mới nổi.

Phát biểu tại một điểm dừng chân ở Thụy Điển trước hội nghị thượng đỉnh, ông Barack Obama phủ nhận sự tín nhiệm chính trị đang bị đe dọa nhưng thừa nhận quan hệ với Nga đã va vào tường. Ông Obama quả quyết ông không tự đặt ra giới hạn đỏ để rồi cần đến sự đáp trả quân sự nếu chính phủ Syria triển khai vũ khí hóa học. “Thế giới đặt ra giới hạn đỏ khi các chính phủ đại diện cho 98% dân số trên hành tinh xác định sử dụng vũ khí hóa học là điều ghê tởm và đã thông qua một hiệp ước cấm sử dụng nó ngay cả khi các quốc gia rơi vào tình trạng chiến tranh” - ông nói. Ông cũng nhắc lại ông là người phản đối cuộc chiến ở Iraq và không muốn lặp lại những quyết định sai lầm dựa trên tin tức tình báo khiếm khuyết. Và ông tự nhủ luôn nhớ điều đó.

Trong cuộc phỏng vấn hôm 4-9, Ông Putin - chủ nhà của hội nghị G20 - cho rằng còn quá sớm để nói về những gì Nga sẽ làm nếu Mỹ tấn công Syria nhưng lưu ý: “Chúng tôi có kế hoạch sẽ làm gì và hành động như thế nào trong trường hợp tình hình diễn tiến theo hướng sử dụng vũ lực”. Ông cho báo Anh The Guardian biết Nga sẽ tái khởi động hợp đồng cung cấp cho Syria tên lửa phòng thủ S-300, loại vũ khí mà ông mô tả là “rất hiệu quả”. Mặt khác, theo cách nói của hãng tin Interfax, tàu hải quân Nga ở Địa Trung Hải “có thể sẽ hành động” nếu cuộc xung đột Syria leo thang. Tuy nhiên, hành động như thế nào thì hãng tin Nga lại không nêu chi tiết.

Trước đó, ông chủ Điện Kremlin cảnh báo đanh thép rằng Quốc hội Mỹ không có quyền bật đèn xanh cho việc dùng vũ lực đối với Syria mà không có sự đồng ý của Hội đồng Bảo an LHQ, vì với ông điều đó chẳng khác gì “hành động xâm lược”.

Nhưng ông Obama đến cuộc gặp thượng đỉnh St Petersburg với tư thế vững chãi hơn bởi niềm tin rằng ông sẽ giành được sự ủng hộ của Quốc hội vào tuần tới để có thể tung ra đòn trừng phạt quân sự. Và theo thông tin mới nhất, cửa ải đầu tiên mà ông Obama đã vượt qua hôm 4-9 chính là Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ sau khi ủy ban này thông qua nghị quyết cho phép chính quyền Obama sử dụng vũ lực chống Syria. Tất nhiên, nghị quyết này còn phải được bỏ phiếu tại phiên họp toàn thể Thượng viện Mỹ vào tuần tới.

Chỉ có một tia hy vọng ngoại giao le lói từ phía Nga: Ông Putin nói ông không loại trừ việc ủng hộ nghị quyết của Hội đồng Bảo an cho phép hành động quân sự ở Syria nếu có bằng chứng tin cậy rằng ông Assad đã dùng vũ khí hóa học. Nhưng có vẻ như chút ánh sáng kia lại trở nên rất mong manh khi ông Putin lập luận rằng vào thời điểm đặt ra vấn đề vũ khí hóa học, các lực lượng vũ trang Syria đang ở thế tấn công, một số nơi họ còn dồn quân nổi dậy vào vòng vây hãm và bắn hạ... “Trong điều kiện đó mà cho rằng quân chính phủ dùng vũ khí hóa học thì quả là lố bịch, chẳng hợp logic tí nào” - ông nói.