Theo một nghiên cứu của chính quyền địa phương vào năm 2006, hàm lượng thorium, một sản phẩm phụ trong quá trình xử lý đất hiếm, có trong đất ở làng Dalahai cao gấp 36 lần so với các khu vực khác gần thành phố Bao Đầu, Nội Mông, phía Bắc Trung Quốc. Từ năm 1993 đến 2005, 66 người đã chết vì bệnh ung thư trong khi sản lượng nông nghiệp giảm đáng kể.
Trung Quốc sản xuất hơn 95% sản lượng đất hiếm trên thế giới. Ảnh: AFP
Vùng đất chết
Cư dân địa phương cho rằng Tập đoàn Baogang, công ty khai thác đất hiếm lớn nhất Trung Quốc, đã làm ô nhiễm các cánh đồng và phá hủy kế sinh nhai của họ. Những cơn gió mạnh thổi qua khu chứa chất thải khai thác đất hiếm làm bay chất phóng xạ và độc hại vào các ngôi làng xung quanh thành phố Bao Đầu.
Lão nông Vương Đào, 60 tuổi, từng trồng ngô, khoai tây và lúa mì trên mảnh đất gần khu vực chứa chất thải của một mỏ khai thác đất hiếm cho đến khi các hóa chất độc hại rò rỉ, thấm vào nguồn nước và làm nhiễm độc mảnh đất của ông ở làng Dalahai.
Người dân bị rụng răng và bạc tóc trong khi các xét nghiệm cho thấy đất và nước nơi họ sống nhiễm các chất phóng xạ gây ung thư với hàm lượng cao.
Chỉ tay về phía những cánh đồng chết cách khu vực chứa chất thải khai thác đất hiếm vài trăm mét, ông Vương nói: “Đập chứa quặng thải đã khiến chúng tôi bị nhiễm độc. Ở nơi này, nếu bạn dùng thực phẩm hay uống nước bị nhiễm độc, nó sẽ gây nguy hiểm đến sức khỏe”.
Các tổ chức bảo vệ môi trường từ lâu đã lên tiếng chỉ trích việc khai thác đất hiếm vì nó thải các hóa chất độc hại và chất phóng xạ như thorium và uranium vào đất, nước và không khí. Những chất này có thể gây ra ung thư khiến cả người lẫn động vật sinh con dị tật.
Phía trước là ngõ cụt
Với mong muốn tăng chỉ số xanh và kiểm soát tình trạng khai thác đất hiếm tràn lan, Bắc Kinh cho đóng cửa các mỏ khai thác đất hiếm trái phép, đặt ra tiêu chuẩn khắt khe hơn về môi trường đối với các mỏ khai thác hợp pháp cũng như hạn chế xuất khẩu.
Tuy nhiên, theo ông Vương Câu Chấn, cựu Phó chủ tịch Viện Nghiên cứu và Kỹ thuật kim loại màu Trung Quốc, những tổn hại đối với môi trường do việc khai thác đất hiếm tại Trung Quốc gây ra không thể phục hồi. “Tiền kiếm được từ việc bán đất hiếm không đủ để khắc phục môi trường - ông Vương nhận định.
Trong một báo cáo gần đây, Jamie Choi, người điều hành chiến dịch chống các chất độc hại của Tổ chức Hòa Bình Xanh (Greenpeace) ở Trung Quốc, nhận định: “Không một công đoạn nào trong quy trình khai thác đất hiếm không gây thảm họa cho môi trường”. Những cánh đồng xung quanh ngôi làng của ông Vương giờ đây bỏ hoang vì nông dân chờ chính quyền bồi thường.
Một số người dân khác đã phải sơ tán, để lại nhà cửa và cửa hàng trống không dọc theo những con đường đầy bụi. Nhà chức trách đề nghị trả cho người dân 9.200 USD/670 m2 để họ tái định cư tại một ngôi làng mới cách đó 4 km nhưng nhiều nông dân cho rằng khoản tiền đền bù trên không đủ bù đắp những thiệt hại họ phải gánh chịu.
“Chúng tôi chỉ biết trồng trọt và chăn nuôi gia súc. Nếu không có công việc ổn định, chúng tôi sẽ kiếm tiền từ đâu và sống ra sao?” – ông Vương lo lắng.
và quét mã QR
Bình luận (0)