Đừng để dân ngậm quả đắng

Trước thiệt hại của người dân, người có trách nhiệm của thủy điện Hương Điền lên tiếng cho biết việc xả lũ là đúng quy trình. Còn ông Phan Thanh Hùng, Chánh Văn phòng Ban Chỉ huy Phòng chống lụt bão và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Thừa Thiên - Huế, trả lời trên báo chí cho hay trước khi nhà máy thủy điện Hương Điền xả lũ khoảng 1 giờ đã báo với lãnh đạo tỉnh. Chính quyền sau đó lập tức thông báo đến các địa phương. Tuy nhiên, khi xã thông báo đến người dân thì có sự chậm trễ, dẫn đến việc người dân không kịp chủ động chống lũ.

Như vậy, sau hàng loạt phát ngôn của các đơn vị liên quan, đến nay, chưa thấy ai đứng ra nhận trách nhiệm.

Nếu phát biểu của ông Hùng là chính xác, có 2 vấn đề pháp lý đặt ra từ việc xả lũ này. Thứ nhất, theo điều 12 Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Hương trong mùa lũ hằng năm, trong đó có thủy điện Hương Điền, ban hành kèm theo Quyết định 1497/QĐ-TTg ngày 25-8-2014 của Thủ tướng Chính phủ, việc ban hành lệnh vận hành hồ phải trước ít nhất 4 giờ tính đến thời điểm thực hiện. Do đó, thủy điện Hương Điền chỉ thông báo cho lãnh đạo tỉnh biết trước 1 giờ đã vi phạm về thời gian.

Thứ hai, theo điều 7 của Quy trình nêu trên, trong trường hợp có dự báo mưa lũ ảnh hưởng đến các địa bàn trên sông Hương thì Trưởng Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Thừa Thiên - Huế quyết định việc vận hành hồ.

Theo lời ông Hùng, thủy điện Hương Điền trước khi xả lũ đã báo lãnh đạo tỉnh là thực hiện theo quy trình ngược. Bởi lẽ, theo quy định, quyết định việc vận hành hồ chứa trong trường hợp có dự báo mưa lũ là thẩm quyền của lãnh đạo tỉnh Thừa Thiên - Huế chứ không phải của ban giám đốc thủy điện Hương Điền. Như vậy, việc vận hành xả lũ vừa qua của thủy điện Hương Điền có dấu hiệu không tuân thủ quy trình.

Hậu quả của việc xả lũ bất thường thì ai cũng đã nhìn thấy. Nông dân bị thiệt hại hoàn toàn không phải do lỗi của họ. Do đó, họ hoàn toàn có quyền được bồi thường thành quả lao động mà họ đã bỏ bao nhiêu mồ hôi, công sức cày ải trên cánh đồng, ao hồ để trồng, chăm sóc hoa màu, nuôi trồng thủy sản.

Việc bồi thường cho người dân trong trường hợp này không chỉ là trách nhiệm về pháp lý của thủy điện Hương Điền mà nó còn thể hiện đạo lý, tình người. Trong trường hợp thủy điện Hương Điền và Tập đoàn Điện lực Việt Nam không bồi thường, người dân hoàn toàn có quyền dựa vào quy định của Bộ Luật Dân sự và Nghị quyết 03/2006/NQ-HĐTP ngày 8-7-2006 của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao để khởi kiện bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng.