Sau khi gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), nhiều hoạt động phổ biến, tuyên truyền, cung cấp thông tin về các cam kết WTO đã được các bộ, ngành triển khai. Hàng trăm cuộc hội thảo, đào tạo về WTO đã được thực hiện. Còn với các FTA, mức độ tuyên truyền, phổ biến thấp hơn cả về tần suất và phạm vi nhưng cũng được các bộ, ngành liên quan thực hiện theo cách này hay cách khác. Mặc dù vậy, những thông tin về các cam kết WTO, FTA và hội nhập mà DN cần biết lại rất thiếu. Đây là một trong những nguyên nhân cơ bản dẫn tới tình trạng các DN chưa tận dụng, nắm bắt được những cơ hội to lớn mà các cam kết thương mại quốc tế mang lại.
Để cải thiện tình hình, từ năm 2010, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã thành lập một đơn vị riêng (Trung tâm WTO - VCCI), chuyên trách về các vấn đề hội nhập để hỗ trợ DN về WTO và các cam kết mở cửa thương mại. Sau 5 năm hoạt động, đây là đầu mối thông tin và hỗ trợ pháp lý về hội nhập cho DN lớn nhất tại Việt Nam. Tuy nhiên, các hoạt động này vẫn còn nhiều hạn chế và chưa đạt được kỳ vọng.
Nay vấn đề thông tin, hỗ trợ, tư vấn cho DN cần được tiếp tục chú trọng. Do đó, phải có sự thay đổi về chất trong hoạt động hỗ trợ, cung cấp thông tin. Rất mong Quốc hội và Chính phủ có các biện pháp thích hợp để khắc phục.
Một là, hỗ trợ về nguồn lực cho các đầu mối cung cấp thông tin, tư vấn hội nhập tương tự Trung tâm WTO - VCCI và tập trung hỗ trợ cho những đầu mối chứng minh được rằng hoạt động có hiệu quả, có sản phẩm và kết quả cụ thể; không hỗ trợ tràn lan làm lãng phí nguồn lực như trước đây.
Hai là, nhấn mạnh hơn nữa yêu cầu công khai, minh bạch, nhanh chóng và kịp thời các nội dung cam kết FTA tới người dân, DN; gắn với trách nhiệm cụ thể của các cơ quan liên quan.
Ba là, đặt ra cơ chế phối hợp bắt buộc giữa các cơ quan có chuyên môn về các cam kết hội nhập với các đầu mối cung cấp thông tin, tư vấn cho DN như Trung tâm WTO - VCCI để kịp thời hỗ trợ DN trong những vấn đề đòi hỏi chuyên môn sâu của cán bộ đàm phán, thực thi.
Bốn là, thiết lập các đầu mối có thẩm quyền trong việc hướng dẫn, giải thích nội dung các cam kết một cách chính thức cho các DN.
Các hiệp định mở cửa thương mại thời gian qua và những FTA sắp tới chắc chắn sẽ là một động lực mới, mang theo những cơ hội chưa từng có cho nền kinh tế Việt Nam và các DN Việt Nam. DN sẽ phải là những đối tượng đầu tiên cần thay đổi, cải thiện năng lực cạnh tranh nhưng nhà nước cũng cần làm nhiều việc để DN có thể vững chãi tiến lên trên con đường hội nhập sắp tới.
(Trích tham luận tại Diễn đàn Kinh tế Mùa thu 2015 ở Thanh Hóa, ngày 27-8; tựa bài do tòa soạn đặt)
và quét mã QR
Bình luận (0)