Thủ tướng: Ô nhiễm môi trường tạo ra nhiều điểm nóng xã hội

Sáng nay 24-8, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì hội nghị trực tuyến với các bộ ngành và 63 tỉnh, thành về bảo vệ môi trường.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì phiên họp - Ảnh: Quang Hiếu

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định thời gian qua, ô nhiễm môi trường và vi phạm pháp luật trong lĩnh vực môi trường đã gây bức xúc trong xã hội và tạo ra nhiều điểm nóng xã hội. Tình trạng này đã tích tụ từ nhiều năm qua trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH), từ nguồn nước, đất đai và ngày càng nghiêm trọng, nhất là các KCN tập trung, làng nghề, lưu vực sông, thành thị và kể cả nông thôn.

Thủ tướng cho rằng phải nâng cao nhận thức trong phát triển kinh tế phải gắn với bảo vệ môi trường, không để tình trạng vì phát triển KT-XH mà phá huỷ hoại môi trường. "Về mục tiêu này, Chính phủ đã có nhiều trăn trở, suy nghĩ, tìm giải pháp nhưng vẫn đề yếu kém trong bảo vệ môi trường nhưng vấn đề yếu kém vẫn còn hiện hữu"- Thủ tướng chia sẻ.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị tại cuộc họp này tập trung vào việc đánh giá, nhận diện lại toàn bộ thực trạng môi trường; tập trung làm rõ những yếu kém của quản lý nhà nước dẫn đến môi trường xuống cấp từ cấp phép, đến quản lý.

"Đặc biệt là Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN-MT), các sở TN-MT, các cơ quan chức năng… phải làm rõ trách nhiệm, chứ không thể để mãi tình trạng “cha chung không ai khóc”"- Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu làm rõ trách nhiệm gây ra ô nhiễm môi trường, không để tình trạng "cha chung không ai khóc" - Ảnh: Quang Hiếu

Đồng thời làm rõ thách thức đặt ra đối với bảo vệ môi trường. Từ những nguyên nhân gây hại môi trường để thảo luận tìm ra giải pháp trước mắt, lâu dài và quan điểm xử lý trong vấn đề môi trường. "Đề nghị các bộ ngành, địa phương hãy nói thẳng, nêu thẳng sự thật và kiến nghị giải pháp khả thi, quyết liệt, thích hợp, nâng cao nhận thức. Góp ý xây dựng chế tài cần thiết để đáp ứng thực tiễn"- Thủ tướng mong mỏi.

Báo cáo tại hội nghị, Bộ trưởng TN-MT Trần Hồng Hà cho biết nguồn nước mặt ở một số nơi bị ô nhiễm, nhất là trong các khu đô thị, xung quanh các khu công nghiệp, làng nghề; chất lượng nước biển bị ô nhiễm cục bộ tại một số khu vực như vùng nước biển ven bờ từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên Huế do sự cố môi trường vừa qua.

Tại các lưu vực sông, đoạn chảy qua các đô thị, đặc biệt và khu vực tập trung khu công nghiệp đã xảy ra tình trạng ô nhiễm các chất dinh dưỡng, chất hữu cơ và vi sinh như sông Nhuệ đoạn chảy qua Hà Nội, sông Sài Gòn đoạn chảy qua Bình Dương, TP HCM, sông Đồng Nai chảy qua TP Biên Hòa và tỉnh Bình Dương,...

Hàng năm, có hơn 2.000 dự án thuộc đối tượng phải lập báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM). Trên cả nước hiện có 283 KCN với hơn 550.000 m3 nước thải/ngày đêm; 615 cụm công nghiệp. Đáng nói là trong đó chỉ có hơn 5% có hệ thống xử lý nước thải tập trung; hơn 500.000 cơ sở sản xuất trong đó có nhiều loại hình sản xuất ô nhiễm môi trường, công nghệ sản xuất lạc hậu; trên 5.000 doanh nghiệp (DN) khai thác khoáng sản, vật liệu xây dựng; hơn 4.500 làng nghề; hơn 13.500 cơ sở y tế hàng ngày phát sinh hơn 47 tấn chất thải nguy hại và 125.000 m3 nước thải y tế; có 787 đô thị với 3.000.000 m3 nước thải ngày/đêm nhưng hầu hết chưa được xử lý; lưu hành gần 43 triệu mô tô và trên 2 triệu ô tô.

Bộ trưởng TN-MT Trần Hồng Hà cho biết hiện chỉ có 40/786 đô thị trên cả nước có hệ thống xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn - Ảnh: Quang Hiếu

Cũng theo ông Trần Hồng Hà, hàng năm, trên cả nước sử dụng hơn 100.000 tấn hoá chất bảo vệ thực vật; phát sinh hơn 23 triệu tấn rác thải sinh hoạt, hơn 7 triệu tấn chất thải rắn công nghiệp, hơn 630.000 tấn chất thải nguy hại; hiện có 458 bãi chôn lấp rác thải, trong đó có 337 bãi chôn lấp không hợp vệ sinh.

Đặc biệt ở khu vực FDI có chiều hướng dịch chuyển dòng vốn vào các ngành tiêu tốn năng lượng và tài nguyên, nhân lực, không thân thiện với môi trường như luyện kim, sửa chữa tàu biển, dệt may, da giày, khai thác và tận thu khoáng sản không gắn với chế biến sâu, sản xuất bột giấy, sản xuất hóa chất, chế biến nông sản thực phẩm…; chưa đạt được mục tiêu thu hút công nghệ cao, công nghệ nguồn và chuyển giao công nghệ…

"Một số dự án FDI vi phạm pháp luật gây ô nhiễm môi trường như công ty Vedan, Miwon, Formosa, khói bụi ô nhiễm của nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 2, Công ty Lee & Man..."- Bộ trưởng TN-MT dẫn chứng.

Người đứng đầu ngành TN-MT cũng khẳng định sự cố môi trường lớn, tác động trên diện rộng, đặc biệt là sự cố môi trường biển miền Trung; bùng phát các điểm nóng gây ô nhiễm môi trường: Xả thải, đổ thải, chôn lấp chất thải gây ô nhiễm môi trường đã xảy ra ở nhiều địa phương. Có những vụ việc nghiêm trọng, kéo dài gây ra hậu quả lớn về môi trường, ảnh hưởng đến sản xuất, đời sống và sức khoẻ của người dân, gây ra nhiều bức xúc trong xã hội.

"Đặc biệt, sự cố môi trường biển miền Trung tháng 4 vừa qua diễn ra trên diện rộng, gây ra hậu quả lớn về kinh tế, xã hội, môi trường trước mắt và lâu dài; đã ảnh hưởng trực tiếp đến các ngành đánh bắt, nuôi trồng, chế biến thuỷ, hải sản, làm muối, dịch vụ hậu cần nghề cá, du lịch; làm xáo trộn, gây mất an ninh trật tự, tâm lý bức xúc, bất an trong nhân dân"- ông Trần Hồng Hà lo ngại.