Trả giá “chung chi”

Công đoạn chung chi tại Hải quan cửa khẩu Cát Lái: sau khi cán bộ hải quan ra giá, người của doanh nghiệp đi ra ngoài đếm đủ tiền (ảnh 1) vào đưa cho công chức kiểm hóa Hồ Thanh Quảng. Ông Quảng đưa tay nhận cục tiền (ảnh 2), sau đó đút vào túi quần bên trái (ảnh 3 và 4) - Ảnh: H.K. (chụp từ camera)

Để hoàn tất thủ tục hải quan cho một lô hàng nhập khẩu, DN phải kinh qua nhiều “cửa ải” khác nhau, từ lúc đăng ký tờ khai đến khâu tính giá thuế, kiểm hóa, kiểm soát... Không cần biết hàng đúng chuẩn hay hàng sai phạm, cửa nào DN cũng phải chung chi cho nhân viên hải quan để hồ sơ, hàng hóa không bị “ngâm” hoặc làm khó dễ.

28 triệu đồng cho một lô hàng “miễn kiểm”

Sáng 23-9, anh P. được hai công ty ở TP.HCM ủy quyền làm thủ tục nhập bảy chiếc đầu kéo ôtô tại Chi cục hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1-Cát Lái (Hải quan KV1-Cát Lái). Theo phân công, hai công chức kiểm hóa lô hàng là Hồ Thanh Quảng và Trần Thúc Nguyên. Anh P. cho biết chỉ riêng công đoạn kiểm hóa, hai ông này đòi chung mỗi container (chứa một đầu kéo) 4 triệu đồng, thêm công đoạn kiểm soát nữa thì tổng cộng hết 5 triệu đồng.
 
Anh P. gặp ông Quảng xin “hạ giá” 2 triệu đồng/chiếc nhưng ông Quảng vẫn lạnh lùng: “Ai cũng làm như thế hết”. Anh P. vẫn xin bớt, trả treo một hồi, ông Quảng nói: “Nếu làm nhiều thì lấy chừng này” (giơ 4 ngón tay). Anh P. hỏi: “Vậy hết thảy 4 triệu/chiếc hả anh?”. ông Quảng: “Được rồi, anh làm giúp cho mày là chính, nếu mấy người khác hỏi thì nói là 5 chai (triệu đồng) chứ không phải 4”.

Sau khi cân đối các khoản chi, anh P. vào gặp lại công chức kiểm hóa với hi vọng bớt thêm chút ít nhưng ông Quảng dọa “trả tờ khai chứ không làm nổi đâu”. Ngay lúc đó, ông Nguyên xen vào: “Cứ 5 chai một chiếc”. Anh P. rên rỉ: “Lấy 5 chai nặng quá”, ông Nguyên nói: “Đây là như thế”. Anh P. nói chủ hàng không chịu giá đó, ông Nguyên nạt: “Không chịu thì đừng có làm”.

Anh P. nài nỉ: “Hàng em không sai”, ông Nguyên vặn: “Không sai làm sao tốn tiền?”. Trước thái độ cương quyết của hai công chức kiểm hóa, anh P. đành chấp nhận chung với giá 4 triệu đồng/xe (28 triệu đồng/7 chiếc). Trước khi xuống bãi kiểm hàng, anh P. hỏi lại: “Mỗi chiếc 4 triệu phải không anh?”, ông Quảng đáp “ờ” và dặn: “Nhớ chung cho bên kiểm soát 300.000 đồng/chiếc”.

Chiều 23-9, ông Quảng và Nguyên xuống bãi container kiểm hàng. Nhìn chiếc đầu kéo đã rã từ đầu đến cuối (trong tờ khai nhập nguyên chiếc), ông Quảng ngó nghiêng qua rồi hỏi: “Có nhét gì trong này không?”. Anh P.: “Dạ không dám”. Về trụ sở Hải quan KV1-Cát Lái, anh P. lục hết túi chỉ còn 20 triệu đồng gói vào tờ giấy đưa cho ông Quảng: “Em gửi trước hai chục triệu”.

Ông Quảng hỏi lại: “Hai chục phải không, đưa đây”. Chiều 24-9, anh P. cầm 8 triệu đồng xuống chung tiếp cho ông Quảng. Anh P. nói: “Đưa anh 8 triệu hôm qua còn thiếu”. Ông Quảng “ừ”. Anh P: “Cho em lại một tí được không anh?”, ông Quảng: “Cho mày 1 chai”.

Chiều 14-10, anh P. xuống gặp ông Quảng để lấy chữ ký tờ khai. Anh P. nói sắp nhập về thêm bốn chiếc đầu kéo nhưng tiền chung chi cao quá. Ông Quảng nói: “Ai cũng vậy cả. Lấy thêm mày 1-2 chai tao cũng chả giàu lên mà chả nghèo đi”. Anh P. thắc mắc kiểm hóa bên Vict chỉ lấy 2 chai, ông Quảng nói: “Tụi nó không có hàng, chai rưỡi (1,5 triệu đồng/xe) tụi nó cũng làm”.

Chiều 15-10, anh P. trở lại Hải quan KV1-Cát Lái gặp công chức Nguyễn Mạnh Hùng, phụ trách khâu kiểm tra hồ sơ, đóng dấu tờ khai nguồn gốc xe nhập khẩu. Ông Hùng nói gọn lỏn: “Làm việc”. Anh P. hỏi lại: “Em mới làm lần đầu, bao nhiêu một chiếc hả anh?”. Ông Hùng ra giá “2 xị/chiếc, 4 chiếc là 800.000”. Anh P. nói: “Cho nợ được không anh, lô hàng còn ba chiếc nữa, mai chung luôn”, ông Hùng dứt khoát “không”.

Chung không đủ thì… móc hàng ra

Chiều 26-9, sau khi tạm giải tỏa lô hàng bảy chiếc đầu kéo, anh P. trở lại Hải quan KV1-Cát Lái ký bảng cà số khung, số máy để làm thủ tục đăng kiểm. Vừa giáp mặt, ông Quảng khó chịu: “Ê, mấy ông kiểm soát kiếm mày đó. Tao kêu mấy ổng xuống gặp mày nhá”.

Ông Quảng dặn: “Mấy ông bên chi cục (kiểm soát của chi cục) chung 300.000 đồng/chiếc, tổng cục 200.000 đồng/chiếc”. Anh P. ngạc nhiên: “Sao nặng vậy”. Ông Quảng nói “500.000 đồng/chiếc cũng phải chịu thôi”. Ngay lúc đó, có ba cán bộ hải quan có mặt. Ông Quảng giới thiệu: “Đây là ba anh kiểm soát, một anh của cục, một chi cục và tổng cục”.

Sau đó, cả ba người kêu anh P. ra trước hành lang bắt đầu màn hoạnh họe. Ông Lê Văn Rèo (kiểm soát Chi cục hải quan KV1) trách móc: “Mày đi đâu lâu dữ vậy. Bảy cái đầu kéo cả tuần nay sao chẳng thấy gì”. Anh P. phân bua: “Em mới làm hôm thứ năm (24-9)”. Ông Vũ Đức Dũng (kiểm soát Cục Hải quan TP) phụ họa: “Làm ăn vậy đó hả?”. Anh P. nói đợi xuống ký tờ khai thông quan rồi chung luôn chứ không dám “xù”.

Ông Dũng hất hàm: “Làm việc đi”. Anh P. nói: “Cho em gửi mỗi cái 200.000, 7 cái là 1,4 triệu”. Ông Dũng từ chối: “200 không ai làm hết”. Anh P. nói chủ hàng chỉ đưa từng đó nên không biết xoay xở ra sao. Ông Dũng lên tiếng: “Hàng tháo rời nhét trong container là vi phạm. Vậy mới đưa tiền, hiểu chưa?”.

Ông Rèo sau khi nghe điện thoại quay lại hỏi: “Giải quyết xong chưa mà lâu vậy?”, ông Dũng nói: “Chưa”. Ông Rèo giở giọng hăm dọa: “Hàng còn ở đây chứ gì? Vô kêu người bốc hàng ra coi. Nếu xe tháo rời thì kêu đăng kiểm xuống lập biên bản tại hiện trường”.

Thấy đồng nghiệp căng quá, ông Dũng xoa dịu: “Bây giờ thế này. Một chiếc 3 xị. Ngoại lệ luôn đó. 7 lần 3 là 21 (2,1 triệu đồng/7 chiếc). Đưa đây, nhanh”. Ông Dũng nói thêm: “Anh là bên kiểm soát cục, còn mấy ông kia (kiểm soát tổng cục và chi cục) “đè” mày bao nhiêu tao không biết”. Thấy anh P. còn chần chừ, ông Dũng nói: “Mấy đứa kia đưa một chiếc 4 xị lận. Bây giờ tao tính mày 3 xị thôi. 2 xị là tụi tao không lấy”.

Anh P. nói không đủ tiền, xin khất thứ hai xuống chung. Ông Dũng cương quyết “không” rồi quay qua hai đồng nghiệp nói: “Nó đòi tẩu (bỏ chạy) nè”. Anh P. nói như mếu: “Em không dám tẩu. Em tưởng chung 2 xị/chiếc nên bây giờ thiếu tiền”. Ông Dũng không tha: “Mày cứ đưa phần của tao đi, còn phần ông kia mày cứ xử với mấy ổng”. Anh P. lấy cớ đi mượn tiền ra gặp ông Quảng than thở: “Mấy ông kiểm soát đòi dày quá”. Ông Quảng hiến kế: “Nói tụi nó tiền của anh Quảng anh Nguyên em mới đưa một nửa, hẹn hôm sau”.

Gặp lại các cán bộ kiểm soát, anh P. dùng “bài” hoãn binh như lời ông Quảng dặn. Ông Rèo: “Muốn làm ăn uy tín thì ông làm đại luôn đi”. Anh P. nói không đủ tiền, ông Rèo bực tức: “Không đủ thì nói Quảng giữ tờ khai lại”. Ông Dũng hạch tiếp: “Bây giờ đem theo bao nhiêu?”. Anh P. nói khoảng 1,5 triệu đồng. Ông Dũng: “Có bao nhiêu đưa trước bấy nhiêu đi, còn lại đưa sau”. Anh P. nói: “Tiền này em đi làm việc khác, thứ hai em đưa cho các anh một lần”. Sau khi hội ý với ông Rèo, ông Dũng đồng ý để thứ hai anh P. chung một lần.

Chiều 28-9, anh P. cầm tiền xuống cảng Cát Lái để “trả nợ”. Gặp ông Quảng, anh P. nói: “Nhờ anh gọi mấy anh kiểm soát xuống để em chung tiền hôm trước còn thiếu”. Ông Quảng nói: “Mày đưa đây tao cầm cho”. Anh P. ra ngoài đếm tiền kẹp vào tờ giấy mang vào đưa cho ông Quảng. Chiều 2-10, anh P. xuống cảng Tân Cảng đăng ký tờ khai thì gặp ông Dũng (đổi ca từ Cát Lái qua Tân Cảng).

Ông Dũng hỏi: “Vụ hôm trước chung xong chưa”. Anh P. nói đã đưa cho ông Quảng rồi. Ông Dũng bấm điện thoại cho ai đó hỏi: “Bảy chiếc xe mình lấy chưa”, rồi quay qua anh P. xác nhận “tụi nó nhận rồi”. Chiều 16-10, gặp anh P. tại Tân Cảng, ông Rèo cho biết đã nhận được tiền nhưng chê: “Bèo quá (ám chỉ chung ít), không giao lưu với mày nữa”.