Một lý giải khác về người “Tàu”

Mấy ngàn năm trước, bộ tộc Hoa Hạ cai quản lập quốc ở Trung Nguyên thuộc lưu vực sông Hoàng Hà (Trung Quốc), trung tâm là tỉnh Hà Nam ngày nay. Tộc người sinh sống ở đây chủ yếu là Hán, mọi thứ trong thiên hạ đều là của vua. Người Trung Quốc khi đó đều coi Trung Nguyên là nước trung tâm, các lân bang là phiên thuộc, gọi các tộc người xung quanh là “Tứ Di” (đông di, tây nhung, nam man, bắc địch), tức là các tộc người lạc hậu, nền văn minh còn hoang dã; gọi các tộc Bách Việt ở phương Nam là Man, tiếng Việt là “Mán”, về sau danh từ này thời phong kiến nước ta dùng chỉ các tộc ít người, ví như tộc Khmer - tiếng Hán và thư tịch cổ gọi là “Cao Man”, tức người Man cư trú trên giồng cao, sau này đổi gọi Cao Miên. Ở Lào có vương quốc Bồn Man (thế kỷ XV). Phong kiến Trung Quốc ra sức bành trướng xâm chiếm các lân bang là man di để chiếm đất hoặc đô hộ. Ngược lại, chính Trung Quốc bị các “rợ” là người Mông Cổ rồi Mãn Châu đánh chiếm và đô hộ mấy trăm năm (vào thể kỷ XIII và XVII).

Trong khi đó, các tộc người lân bang gọi người Hán ở Trung Nguyên là người Triều, tức thần dân của triều đình Trung Nguyên. Trong văn bia “Thạch bài chế” của người Dao ở Quảng Tây (Trung Quốc), người Dao có nói về sự khai sáng dân tộc mình là “Tiên hữu Dao, hậu hữu Triều” (người Dao có trước, người Hán có sau). Tiếng Thái Lan cũng gọi Trung Quốc là “Triều” (“pha xả Tìu” là “tiếng Trung Quốc”). Người Việt Nam gọi người Trung Quốc cũng là “Triều” nhưng chữ “triều” âm Hán - Việt còn đọc là “chầu” dựa trên nền âm tiếng Quảng Đông (như bức tranh “lưỡng long chầu [triều] nguyệt”) nên danh từ “Tàu” là xuất phát từ “Triều” (chỉ người Hán) nói trại đi.

Vì vậy, những ai cho rằng việc người Hoa du nhập nước ta vì đi bằng tàu bè hoặc họ biết làm tàu hũ nên gọi là người “Tàu” thì đều không đúng.