Nâng niu tiếng mẹ đẻ

Một vài dẫn chứng: Mẩu quảng cáo về một sản phẩm gia dụng cho biết sản phẩm có thiết kế “tam diện” và diễn giải rằng áp dụng kiểu dáng hình tam giác thay cho hình hộp chữ nhật truyền thống; quảng cáo về sản phẩm bình nước nóng hầu hết đều có cụm từ “bảo ôn”; bài bình luận của một tờ báo lớn mới đây nói về chuyện thi cử đã diễn đạt: “Nếu chọn một điều khả dĩ để có thể còn một chút niềm tin ít ỏi nào đó về giáo dục Việt Nam, tôi nghĩ không ít người cho rằng đó là kỳ thi tuyển sinh đầu vào ĐH”. Còn báo mạng thì không thiếu những bài có tiêu đề kiểu như “Những resort có view đẹp”…

Những cách diễn đạt đó dù không sai nhưng thừa và rối, thậm chí làm cho tối nghĩa, nếu dùng từ tiếng Việt thì rõ nghĩa hơn nhiều. “Tam diện” nghĩa là “ba mặt”, đâu hẳn dùng “tam diện” mới “kêu” hơn, gây chú ý hơn “ba mặt”. “Bảo ôn” là từ Hán Việt, “bảo” là “giữ”, “ôn” chỉ trạng thái nhiệt ở mức giữa nóng và lạnh; trạng thái của “ôn” có thể biến thiên lúc này thì lạnh, lúc khác thì nóng. Trong ngữ cảnh của sản phẩm máy nước nóng theo thiết kế, “bảo ôn” là lớp cách nhiệt, dùng cho cả hai việc giữ nóng hoặc giữ lạnh. Do đó, có thể dùng từ “cách nhiệt” hoặc “giữ nhiệt” thay cho “bảo ôn” thì dễ hiểu hơn nhiều đối với đại đa số khách hàng.

Còn “khả dĩ” thì chính xác tiếng Việt là “có thể”. Đã “khả dĩ” mà còn “có thể” thì quá thừa! Với tiêu đề “Những resort có view đẹp”, sao không viết “Những khu nghỉ dưỡng có góc nhìn đẹp”? Dài hơn một chút nhưng không đánh đố bạn đọc. Và trong một tiêu đề chỉ có 5 từ mà dùng đến 2 từ tiếng Anh thì có nên?

Còn rất nhiều dẫn chứng tương tự. Những mong đừng ai quên rằng tiếng mẹ đẻ rất giàu và đẹp, hãy trân trọng bằng cách dùng đúng.