Làm giàu với phế liệu máy bay

Sau sự kiện chấn động thế giới 11-9-2001 ở Mỹ, nhiều hãng máy bay xứ cờ hoa này lâm vào cảnh phá sản. Họ đẩy đi những chiếc máy bay cũ kỹ để giảm chi phí bảo trì. Hàng trăm chiếc máy bay cũ không còn cơ hội tung hoành trên không, bay chuyến cuối cùng đến sân bay Mojave – một nghĩa địa máy bay nổi tiếng ở vùng sa mạc vắt ngang hai bang Arizona và California - rồi nằm bẹp dí tại đó chờ người ta đến xẻ thịt, bán từng món theo kiểu cửa hàng phế liệu.

CẤM CHỤP ẢNH. - David Kramer là một doanh nhân Mỹ chuyên sống bằng nghề xẻ thịt máy bay cũ, bán phế liệu. Tương lai của anh khá xán lạn vì “đơn đặt hàng kín mít cả năm 2007”. Anh đặt văn phòng làm việc – một chiếc Boeing Jumbo chỉ còn phần thân – ở một góc sân bay Mojave, cách thành phố Los Angeles 3 giờ đi xe hơi. Quang cảnh sân bay khá buồn thảm. Chỉ có một vài trạm xăng và nhà trọ tồi tàn cho khách làm ăn. Xa xa trên các dãy đồi trọc là hàng ngàn chiếc quạt khổng lồ chạy bằng sức gió cung cấp điện.

Nghĩa địa máy bay Mojave – cái tên đúng nghĩa của sân bay – chứa hơn 300 chiếc máy bay bị bỏ xó. Vỏ thân máy bay qua phản chiếu ánh mặt trời ánh lên những màu sắc lạ lùng, huyền ảo. Trong số đó có một chục chiếc Boeing của hãng hàng không Hawaii, ba chiếc MD-11 của hãng hàng không Thụy Sĩ, hơn 90 chiếc của các hãng hàng không Mỹ phá sản. Tất cả đều hướng mũi về phía hướng gió thổi tới để bảo vệ đôi cánh và đóng chặt các cánh cửa để đối phó với những cơn bão sa mạc dữ dội.

Tất cả đuôi máy bay đều bị sơn thêm một lớp mới. Kramer giải thích: “Nếu hành khách nhìn thấy trên các phương tiện truyền thông đại chúng những chiếc máy bay đó đậu trên cát sa mạc với nhãn hiệu còn y nguyên thì họ sẽ suy đoán là hãng máy bay mang nhãn hiệu đó có vấn đề. Các hãng không thích nhìn thấy hình ảnh máy bay không còn sử dụng của họ trên báo chí. Họ sợ hành khách bỏ rơi họ”.

Đó cũng là lý do để cấm chụp ảnh. Bảo vệ sân bay sẽ can thiệp ngay nếu họ thấy một chiếc máy ảnh xuất hiện gần sân bay. Trong 4 năm qua, Kramer đã “làm thịt” hơn 80 chiếc máy bay. Dale Lackey, đại diện của Kramer tại sân bay Mojave, cho biết xẻ thịt một chiếc máy bay là một công việc cần mẫn, tốn nhiều thời gian. Ví dụ, rã một chiếc Boeing 737 cần 6 người thợ làm việc ròng rã cả một tuần không nghỉ ngày nào, mất khoảng ba tháng. Với một chiếc 747 to hơn, cũng ngần ấy thời gian cần phải có 110 nhân công.

250.000 USD MỘT CÁI HỘP ĐEN CŨ.- Cũng giống như loài kên kên, họ mổ từng mảnh. Đầu tiên là tháo toàn bộ khung sườn rồi đặt toàn thân máy bay nặng hàng tấn lên một đường ray gỗ hoặc sắt. Xong rồi, tháo gỡ những phần có thể tái chế hoặc phục hồi như ghế, thiết bị điện tử buồng lái, hàng km dây cáp đồng, cửa, cánh phụ, bánh lái, dàn bồn cầu vệ sinh, hộp đen, thiết bị giải trí, bánh, bộ thắng...

Thùng xăng máy bay cũ thường chứa một số lượng nhiên liệu không nhỏ. Một chiếc máy bay của hãng hàng không Canada chẳng hạn khi đưa đến tay Kramer vẫn còn 2.000 lít trong thùng xăng. Với một chiếc Boeing 747, thu lại được 8.000 lít không phải là chuyện hiếm. Nhiên liệu này đem tái chế ở một nhà máy lọc dầu rồi bán lại kiếm lời.

Mỗi bộ phận đều được dán nhãn. Mọi dữ liệu quan trọng như kiểu máy bay, số lần cất, hạ cánh và giờ bay đều được ghi chép tỉ mỉ. Mỗi con bu lông cũng được xem xét cẩn thận. Chỉ có những bộ phận, linh kiện được FAA (Cơ quan Hàng không Liên bang Mỹ) đóng dấu xác nhận còn giá trị bay mới được phép kinh doanh giữa các nhà buôn chuyên ngành với nhau trên khắp thế giới. Phần lớn được bán cho các nước đang phát triển (nghèo).

Ngoài những công ty mua xác bán phế liệu máy bay như của Kramer, có một đại gia là Evergreen Air Centre, trung tâm bảo dưỡng và bán phế liệu máy bay lớn nhất thế giới. Trevor Van Horn – ông chủ của công ty này – có riêng hai hãng hàng không. Ông là người am hiểu ngành hàng không Mỹ tận gốc rễ. Theo nhận xét của ông, ngành công nghiệp hàng không của Mỹ lâm vào cảnh khốn đốn sau vụ 11-9-2001. Các hãng hàng không thua lỗ hàng tỉ USD.

Công ty Evergreen của ông chuyên mua máy bay khổng lồ Boeing 747 cũ đem rã ra lấy phế liệu bán lại - nghĩa địa máy bay Jumbo 747 của ông lớn nhất thế giới. Ông sẵn sàng mua lại 250.000 USD một chiếc 747 không có khung và động cơ và 250.000 USD một cái hộp đen cũ. Một chiếc Jumbo mới được bán với giá 180 triệu USD và cho thuê 300.000 USD/tháng.

Evergreen làm ăn rất khá nhờ thường xuyên nhận được những hợp đồng đặc biệt. Ví dụ, một trường dạy lái máy bay nọ cần mua đầu một chiếc B747 để lắp bộ thiết bị mô phỏng lái máy bay. Thật là vớ bở, bởi Evergreen có hàng chục cái đầu như thế bỏ lăn lóc trong sa mạc.