Bay sô ngoại: Khó nhằn!

Sau mùa diễn Tết trong nước, các nghệ sĩ lại lên lịch cho những chuyến bay sô nước ngoài. Đây được xem là thị phần tăng thêm của nghệ sĩ khi thị trường biểu diễn trong nước sau mùa Tết thường rơi vào tình trạng ế ẩm.

Càng lúc càng khó

Nhu cầu được giao lưu và xem các nghệ sĩ trong nước biểu diễn của cộng đồng người Việt tại Mỹ, Úc, Anh, Pháp và một số nước thuộc Đông Âu ngày càng tăng, nhất là đối với những người có hoạt động nổi bật được giới thiệu qua băng đĩa phim, ca nhạc, sóng truyền hình VTV4... Thí sinh bước ra từ những cuộc thi ca hát đình đám trong nước như Vietnam Idol, Giọng hát Việt cũng được mời biểu diễn ở một số nước. Ngoài những  nghệ sĩ ăn khách như Hoài Linh, Đàm Vĩnh Hưng,... có lịch diễn tương đối ổn định, số ca sĩ, diễn viên trẻ nổi tiếng qua các bộ phim truyền hình nhiều tập cũng được bầu sô tại các nước săn đón. Thị trường tuy rộng mở nhưng sự cạnh tranh cũng quyết liệt hơn.

Khác với những chuyến đi lưu diễn theo đoàn của Nhà nước, nghệ sĩ hiện nay ra nước ngoài theo sự móc nối với bầu sô của nước sở tại, dù mọi thủ tục và giấy phép nhập cảnh đều hợp pháp nhưng khó khăn vẫn không tránh khỏi. NSND Ngọc Giàu, người mới đây sang Pháp biểu diễn, cho biết: “Khó khăn nhất vẫn là xin giấy phép nhập cảnh Pháp. Mỗi người phải tự lo thủ tục, nhất là phải mua bảo hiểm, thuê khách sạn và khai nộp thuế. Khó khăn lắm chứ không còn đơn giản như trước”. Nghệ sĩ Hoàng Sơn kể: “Cái khó lớn nhất của những nghệ sĩ bay sô tự túc chính là phải hội đủ những điều kiện nhập cảnh với công việc được xác nhận rõ ràng từ phía ban tổ chức gửi thư  mời”. 

NSƯT Kim Tiểu Long sau thời hạn 3 năm bị cấm vào Mỹ, đến tháng 12- 2012 mới được cấp lại giấy phép nhập cảnh nước này vì bầu sô bảo lãnh cho anh sang biểu diễn đã không nộp thuế.

Nghệ sĩ Hồng Nga cho biết trong chuyến đi lưu diễn vừa qua, khó khăn của chị chính là việc xác nhận thuế phải nộp trên nước Úc. “Vấn đề này không còn đơn giản như trước, nếu mình không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ nộp thuế  sẽ gây khó cho các chuyến đi sau này”.

Năm ăn, năm thua

Nghệ sĩ được mời sang Mỹ, Úc, châu Âu biểu diễn đã không còn hiếm, nhất là  khi việc cấp giấy phép nhập cảnh của các nước này đã cởi mở hơn, chỉ cần có hợp đồng biểu diễn với công ty tổ chức chương trình ở nước sở tại là được. Bầu sô tìm được số điện thoại của nghệ sĩ, trực tiếp liên lạc hoặc qua sự giới thiệu của vài người quen là sô diễn đã được thiết lập. Chính vì dễ dàng như vậy nên chuyến bay sô của nghệ sĩ trong nước luôn đặt trong tình trạng “5 ăn, 5 thua”. NSND Ngọc Giàu cảnh báo: “Chỉ qua lời giới thiệu thì khó mà tin vào bầu sô ở hải ngoại. Phải có sự xác nhận của nghệ sĩ đồng nghiệp đã từng hợp tác với bầu sô đó, thông qua các sô diễn thì tôi mới nhận lời. Dù vậy, tôi vẫn bị gạt khi tham gia diễn ở châu Âu”.

NSƯT Minh Vượng cho biết chị và các nghệ sĩ hài của chương trình Gặp nhau cuối tuần vẫn thường được mời sang các nước châu Âu biểu diễn vì phần nhiều kiều bào ở đây là người gốc các tỉnh phía Bắc nên rất thích hài kịch Bắc, nhất là ê kíp Gặp nhau cuối tuần. Thế nhưng, bầu sô mời chủ yếu đến vài điểm diễn ở Đức. Sau đó, bầu khác mời sang các nước lân cận diễn nhưng diễn hoài mà chẳng thấy thù lao đâu.

NSƯT Minh Vương cho rằng ngoài vài bầu sô ở Mỹ, Úc rất đàng hoàng, làm ăn tử tế, còn lại thì rất ngang tàng, hành xử rất côn đồ. Minh Vương không quên lần sang Úc lưu diễn, do xích mích với bầu sô  đã bị một số người hăm dọa bằng việc nã súng theo ô tô của anh.

Trong việc tổ chức biểu diễn, giới bầu sô ở châu Âu liên kết rồi vận dụng chiêu thức của bầu sô Việt Nam, hợp đồng miệng theo nguyên tắc diễn 4 điểm nhận thù lao 3, thù lao điểm còn lại được cho là “trà nước” để họ lo nơi ăn, chỗ nghỉ ngơi cho nghệ sĩ. Thế nhưng, việc nghệ sĩ nhận đủ thù lao 3 điểm diễn còn lại đúng như thỏa thuận là hơi hiếm. NSƯT Vũ Linh kể anh sang Đức biểu diễn 3 điểm, mỗi sân khấu ở cách xa hàng ngàn cây số. Thời lượng chương trình thường rất dài, có nơi diễn đến 6 giờ vì kiều bào đến xem văn nghệ, ăn tiệc, tổ chức khiêu vũ rồi mới xem diễn cải lương. “Ba điểm diễn theo hợp đồng là 10.000 USD nhưng tôi chỉ nhận được hơn phân nửa. Bầu sô bảo tôi sang Thụy Sĩ, Hà Lan diễn 3 điểm nữa sẽ nhận đủ nhưng họ chỉ hứa lèo”.

Nghệ sĩ Hồng Nga là người mang nặng nỗi sầu mỗi khi nhắc đến việc sang Mỹ thực hiện live show  bị bầu quỵt toàn bộ tiền thù lao. Chị cho biết: “Bây giờ bay sô sang Mỹ, Úc, châu Âu một cách tự phát là xem như tự sát. Hợp đồng miệng với nhau nên hễ vui thì được trả đủ thù lao, còn hợp đồng giấy tờ thì vướng vào việc nộp thuế, rất ít nghệ sĩ từ Việt Nam sang chấp nhận. Đằng nào cũng dính bẫy, chỉ có một cách  là đi theo đoàn, có hợp đồng hẳn hoi mới tránh được rủi ro nhưng không phải lúc nào cũng có cơ hội”.