Hiểm họa ấn phẩm xấu qua mạng (*): Quản lý khó khăn

YouTube là trang chia sẻ video lớn nhất thế giới hiện nay với chính sách tương đối thoải mái và được xem như công cụ “lách” kiểm duyệt hiệu quả nhất. Bởi lâu nay, trang web này thường chỉ đặc biệt “siết” đối với những clip sử dụng nhạc hoặc hình ảnh vi phạm bản quyền của các đơn vị đã có ký hợp đồng tác quyền với Google (tập đoàn chủ quản YouTube)nhưng lại chưa thể kiểm soát chặt đối với các clip có nội dung nhạy cảm.

Không thể kiểm duyệt YouTube, blog…

Tập 1 của Căn hộ số 69 có cảnh nhân vật nữ chính cởi áo ngực, làm động tác phản cảm, thậm chí khoe thân ở cuối phim nhưng do được tải lên ở chế độ “hạn chế độ tuổi người xem” nên chiếu theo chính sách của YouTube thì không vi phạm điều gì. Thực tế, trên YouTube hiện nay cũng có vô số clip “người lớn” được đặt ở chế độ “hạn chế độ tuổi” để hạn chế khán giả vị thành niên tương tự Căn hộ số 69. Nhưng những khán giả tò mò vẫn dễ dàng vượt rào cản này chỉ bằng thao tác khai thêm tuổi khi đăng ký một tài khoản Google mới. Điều này làm cho việc hạn chế khán giả vị thành niên dường như là không thể.

Phim Bụi đời Chợ Lớn bị cấm phát hành nhiều năm trước nhưng vẫn tồn tại trên YouTube. (Ảnh cắt từ YouTube)

Một ví dụ khác, clip Hài tục tĩu do nhóm thanh niên định cư ở nước ngoài có tài khoản là 102Productions phát hành trên YouTube đã lâu, nhóm này còn tung clip lên mạng kèm lời giới thiệu số điện thoại của người bán DVD “chui” tại TP HCM để tuồn đĩa lậu về nước, nội dung chính là những tiểu phẩm mượn danh hài với nội dung “bẩn” đến mức không thể tin nổi.

Cũng như YouTube, các trang nghe nhạc trên internet thường có chức năng để người dùng có đăng ký tài khoản tự do tải nhạc lên. Đối với kênh phân phối này, những biện pháp can thiệp như quyết định xử phạt mới đây với các trang web đã đăng các bài rap Phiếu bé ngoan và Tan Ka Ka chỉ có thể hạn chế được phần nào vì không ít người đã tải lại các ca khúc này lên YouTube và các clip này gần như không thể yêu cầu gỡ bỏ do không biết người tải lên là ai. Còn với blog cá nhân và mạng xã hội, việc kiểm duyệt thơ, văn, nhạc, họa… phát hành thông qua phương tiện này xem ra cũng bất khả thi vì các trang này mang tính cá nhân của mỗi người như kiểu “nhật ký” và không thể tùy tiện can thiệp.

Cơ quan quản lý bó tay?

Nghị định số 72/2013/NĐ-CP ngày 15-7-2013 của Chính phủ về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ internet và thông tin trên mạng đã có quy định cấm tuyên truyền, kích động bạo lực, dâm ô, đồi trụy, tội ác, tệ nạn xã hội, mê tín dị đoan, phá hoại thuần phong mỹ tục của dân tộc… Nhưng việc nghiêm cấm bằng những quy định thường chưa đủ và thực tế thì cơ quan quản lý luôn là những người chậm chân.

Điểm lại những vụ nhạc “rác”, phim nóng được phát tán trên mạng khiến dư luận bức xúc thời gian qua, hầu hết đều được công chúng phát hiện, báo chí đăng tải thông tin, sau đó cơ quan chức năng mới vào cuộc. Tuy nhiên, dù có vào cuộc thì với việc đưa lên YouTube, khả năng “chìm xuồng” là rất cao. Ông Vũ Xuân Thành, Chánh Thanh tra Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VH-TT-DL), thừa nhận việc đăng tải lên YouTube xử lý khó vô cùng, thậm chí là cơ quan này chưa xử lý được trường hợp ấn phẩm văn hóa “rác” nào phát tán trên YouTube. Gần một năm sau khi Bụi đời Chợ Lớn, bộ phim không được Cục Điện ảnh cấp phép phổ biến vì quá bạo lực, bị tung lên YouTube, đến bây giờ, cơ quan an ninh vẫn chưa tìm ra thủ phạm phát tán bộ phim này. “Thanh tra không có chức năng điều tra, cũng không đủ nhân sự để vào cuộc những việc này, trong khi việc xử lý phải dựa trên cơ sở chứng cứ” - ông Thành nói.

Ông Phan Đình Tân, Chánh Văn phòng, người phát ngôn của Bộ VH-TT -DL, đề cập đến “rác” văn hóa đang trôi nổi trên mạng internet đã khẳng định những thứ “rác rưởi” không được đưa ra để làm vẩn đục xã hội. Ông Tân cũng cho biết sẽ cùng các cơ quan chức năng  làm đến cùng những vụ việc này, tuy nhiên trên thực tế, việc xử lý đến cùng lại không hề dễ dàng. Đến thời điểm này, Cục Điện ảnh vẫn đang loay hoay trong việc xử lý bộ phim Căn hộ số 69 của nhà sản xuất Nam Cito. Một mặt, cơ quan này có văn bản đề nghị Thanh tra Bộ VH-TT-DL cùng Cục A83, Cục A87 - Bộ Công an đề nghị các cơ quan này xử lý những sai phạm trong việc sản xuất và phát hành bộ phim theo Luật Điện ảnh. Mặt khác, Cục Điện ảnh lại chưa thể khẳng định Căn hộ số 69 có phải là bộ phim - đối tượng để xử lý theo luật hay không? Khi chưa xác định đó là phim thì rõ ràng chưa thể khẳng định nhóm sản xuất này vi phạm Luật Điện ảnh.

Tại cuộc họp báo mới được tổ chức, ông Đỗ Duy Anh, Phó Cục trưởng Cục Điện ảnh, cho biết cục chỉ có trách nhiệm thẩm định những bộ phim của các đơn vị có tư cách pháp nhân, được phép sản xuất phim trình lên cục. Điều này cũng đồng nghĩa với việc những bộ phim trôi nổi trên mạng, Cục Điện ảnh không có trách nhiệm phải xem và như thế, không ai có thể khẳng định sẽ không có Căn hộ số 69 thứ hai.