Máy tráng bánh của nông dân Ba Phận

Tại lễ tuyên dương “Người nông dân tiêu biểu năm 2008” do Hội Nông dân TPHCM tổ chức ngày 17-4, có một nông dân thu hút sự chú ý của nhiều đại biểu. Đó là ông Lâm Văn Phận (Ba Phận), một nhà sáng chế “tay ngang” đã chế tạo thành công máy sản xuất bánh tráng phục vụ cho làng nghề bánh tráng truyền thống Phú Hòa Đông (huyện Củ Chi - TPHCM).

Trăn trở của người con làng nghề

“Ngày trước, tôi làm rất nhiều nghề: làm ruộng, chăn nuôi, mài ốc xà cừ, sửa điện cơ... Vậy mà không hiểu sao tôi lại mê cái nghề chế tạo máy” - ông Ba Phận cười hiền. Sinh ra và lớn lên tại ấp Phú Mỹ, xã Phú Hòa Đông vốn là làng nghề sản xuất bánh tráng truyền thống với 1.700 hộ sống bằng nghề làm bánh, hình ảnh những người mẹ, người chị tảo tần thức khuya dậy sớm, tráng bánh bằng tay khiến Ba Phận luôn trăn trở. Đã nhiều lần ông mơ đến một chiếc máy sản xuất bánh tráng tự động để các mẹ, các chị đỡ cực nhọc. Cơ duyên đưa Ba Phận đến với nghề chế tạo máy sản xuất bánh tráng vào năm 2002 khi người em gái của ông nhờ sửa giùm chiếc máy làm hủ tiếu bị hư. Ông kể: “Khi tháo lắp, sửa chữa, tôi phát hiện quy trình làm hủ tiếu cũng tương tự làm bánh tráng, chỉ khác ở công đoạn cuối. Tôi nghĩ ngay đến việc chế tạo thử một chiếc máy làm bánh tráng”.

Thất bại cũng không nản lòng

Vài ngày sau, người ta thấy Ba Phận khệ nệ mang sắt, thép về nhà. Thấy ông làm, một người bạn là Trần Ngọc Lâm (Năm Lâm) từng là công nhân xí nghiệp sản xuất bánh tráng sử dụng công nghệ của Thái Lan cũng nhiệt tình tham gia. Sau một tuần miệt mài, hai người đã phác họa xong chiếc máy tráng bánh. Gom góp tiền dành dụm, ông Ba Phận mua máy cắt, máy hàn, máy khoan thực hiện ý tưởng. Sau một tháng làm việc cật lực, chiếc máy sản xuất bánh tráng “Ba Phận” ra đời.

Thế nhưng khi máy chạy thử thì những liếp bánh đầu tiên không đều, chỗ dày, chỗ mỏng và liếp bánh thường bị va quẹt vào khung máy. “Tìm hiểu kỹ, tôi thấy nhược điểm này có thể nằm ở chỗ hai con lăn chính ở hai đầu. Tôi tìm mua loại thép tốt, gia công chính xác để bảo đảm an toàn cho liếp bánh khi vận hành. Riêng các con lăn ở giữa, tôi thiết kế đường kính nhỏ hơn để tiết kiệm chi phí. Đặc biệt, để ổ bi và bạc đạn của máy không bị gỉ sét do nước bánh chảy vào, tôi cho dời ổ bi ra phía ngoài khung và gắn nắp chụp bọc lại... Xong đâu đó, tôi cho máy chạy thử. Hồi hộp dữ lắm. Khi thấy những liếp bánh với những chiếc bánh mỏng đều ra lò, tôi mừng không kể xiết” - ông hào hứng kể lại.

Tiếng lành đồn xa

Khi máy vận hành tốt, Ba Phận chào hàng và được bà con nhiệt tình ủng hộ. Ông mạnh dạn nghĩ đến việc sản xuất đại trà. Tuyển thêm 10 công nhân, ông bắt tay vào việc sản xuất. Mười chiếc máy bằng sắt đầu tiên có giá từ 60 đến 70 triệu đồng. Để bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm, nhất là để tránh tình trạng gỉ sét vì máy được làm từ nguyên liệu sắt, Ba Phận quyết định thay thế nguyên liệu sắt bằng inox; mô-tơ kéo ban đầu chuyển sang nhông số có thể điều chỉnh được độ dày mỏng của bánh.

Những chiếc máy cải tiến này khi đưa ra thị trường cũng không đủ đáp ứng nhu cầu của người làm bánh. Tiếng lành đồn xa, người dân từ các tỉnh Tây Ninh, Ninh Thuận cũng tìm đến đặt hàng bởi máy làm bánh của ông Ba Phận giá chỉ bằng 1/4 so với máy Thái Lan nhưng năng suất tương đương. Đến nay, những chiếc máy tráng bánh Ba Phận đã có mặt khắp các tỉnh, thành và xuất sang cả Lào. Ông tâm sự: “Ngoài máy làm bánh tráng, tôi đang ấp ủ cho ra đời máy sấy bánh để giúp người dân đỡ cực hơn trong những ngày mưa, đồng thời cũng để bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm. Có như vậy, bánh tráng Phú Hòa Đông mới có thể bước ra thị trường quốc tế như mong muốn của bà con”.