Đơn giản

TPHCM quy định người được thuê, thuê mua nhà ở xã hội phải bảo đảm các điều kiện: có thời gian công tác tại cơ quan đơn vị  Nhà nước tối thiểu từ 3 năm trở lên, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách Nhà nước; chưa được Nhà nước giải quyết chính sách về nhà ở, đất ở; chưa có nhà ở thuộc sở hữu của mình, chưa có đất ở thuộc sở hữu của mình (kể cả nhà ở, đất ở được thừa kế, tặng cho), đang ở thuê hoặc ở nhà của đơn vị, cá nhân  khác hoặc có nhà ở thuộc sở hữu của mình nhưng là nhà tạm, hư hỏng dột nát, diện tích sử dụng bình quân đầu người trong hộ gia đình dưới 5 m2.

Bộ Xây dựng thì đang lấy ý kiến các bộ, ngành bổ sung vào thông tư hướng dẫn tiêu chuẩn xét chọn người thu nhập thấp. Theo đề xuất của Bộ Xây dựng, một trong những điều kiện để xét người thu nhập thấp mua nhà là xét theo thang điểm 100 (đối tượng chưa có nhà được tính 50 điểm; hộ gia đình, cá nhân có nhà ở bình quân dưới 5 m2/người và diện tích đất ở thấp hơn tiêu chuẩn sẽ được chấm 30 điểm; người có nhà nhưng bị nhà nước thu hồi do giải phóng mặt bằng được tính 20 điểm; cán bộ công chức, sĩ quan hưởng lương từ ngân sách Nhà nước, người lao động tự do được tính 30 điểm); mỗi người chỉ được nộp đơn ở một dự án cụ thể, sau khi dự án không đáp ứng được mới được rút đơn gửi dự án khác.

Sở dĩ phải đặt ra tiêu chí xét chọn là để nhà ở xã hội đến đúng người nghèo và ngăn chặn tình trạng đầu cơ. Thực tế ở Hà Nội và TPHCM cho thấy nhiều dự án nhà tái định cư, nhà cho người thu nhập thấp đã bị những người thu nhập cao gom đầu cơ.

Nhưng các tiêu chí nêu trên tưởng chặt lại chưa chặt, vì giới đầu cơ sẵn sàng mua lại nhà của những đối tượng được xét bán trên với giá cao hơn. Bởi vậy đã có ý kiến đề xuất không cần phải phức tạp hóa vấn đề tiêu chuẩn tiếp cận nhà ở xã hội, Chính phủ chỉ cần quy định nhà ở xã hội vĩnh viễn không được bán là sẽ loại ngay những ai có ý định đầu cơ hoặc chủ sở hữu nhà ở xã hội muốn bán nhà không được bán tự do mà phải bán lại cho Nhà nước với giá khấu hao để Nhà nước cấp lại cho người thu nhập thấp  khác. Việc xét chọn vì thế sẽ đơn giản và không nảy sinh cơ chế xin cho.