Quyết liệt ngay từ đầu

Nền kinh tế quốc gia đang “vật lộn” trong quan niệm mâu thuẫn về vai trò giữa các thành phần kinh tế. Sau hơn 20 năm đổi mới, chúng ta vẫn loay hoay trong việc định vị vai trò của DNNN. Trong khi đó, thực tế, DNNN đã không giữ được vai trò chủ đạo của mình thể hiện ở hiệu quả hoạt động của khối này chưa cao, thậm chí ngày càng giảm dần. Điều đó cho thấy nền kinh tế đang mất dần tính cạnh tranh khi dựa vào vai trò chủ đạo của DNNN.

Để hội nhập sâu rộng, không thể không cải cách thể chế một cách đồng bộ theo hướng thị trường hơn nữa, dân chủ hơn nữa. Trong cuộc cải cách đó, cải cách DNNN là khâu đột phá, trọng tâm. Cải cách DNNN phải đặt trong chương trình cải cách vai trò của nhà nước khi vừa là người quản lý vừa là chủ sở hữu DNNN. Minh định vai trò này để đưa nhà nước trở lại với trách nhiệm chính vừa là người  kiến tạo - phát triển quốc gia vừa là người cầm cân nảy mực cho cuộc chơi theo thị trường đồng thời lại phải là người khắc phục được các khiếm khuyết của thị trường một cách hiệu quả. Do vậy, nhà nước chỉ tham gia vào kinh doanh khi những chủ thể thuộc các thành phần kinh tế khác không muốn, không thể thực hiện hoặc thực hiện không hiệu quả bằng DNNN.

Như vậy, giảm bớt số lượng DNNN là một phần của giải pháp. Việc rút vốn của nhà nước ra khỏi những ngành, lĩnh vực, địa bàn thuộc các thành phần kinh tế khác đang và sẽ phát huy được vai trò của nhà nước trong nền kinh tế. Trong đó, xác định lại những lĩnh vực cần rút vốn, những lĩnh vực cần giữ lại hoặc đầu tư thêm là rất quan trọng trong việc định hình vai trò của nhà nước. Việc này đòi hỏi nhà nước phải tự vượt qua chính bản thân mình cả trong nhận thức cũng như trong hành động, cả trong mục tiêu phát triển của quốc gia vì dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh lẫn trong các giải pháp quyết liệt nhằm vượt qua các nhóm lợi ích cản trở cải cách.

Cải cách DNNN tự thân là vấn đề của quốc gia, là yếu tố rất quan trọng để tránh bẫy thu nhập trung bình và giảm năng lực cạnh tranh quốc gia. Cải cách DNNN còn là điều kiện, tiền đề để đất nước nắm bắt thời cơ hội nhập, từ đó bứt phá, vươn lên trong cuộc cạnh tranh quốc tế khốc liệt hiện nay. Đã đến lúc chúng ta phải dứt khoát với quá khứ. Cải cách nhà nước, trọng tâm là cải cách DNNN phải làm quyết liệt, không thể “bước đi một bước, giây giây lại dừng”. Phải thực hiện nghiêm chỉnh điều luật đã được hiến định: “Các thành phần kinh tế đều là bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế quốc dân. Các chủ thể thuộc các thành phần kinh tế bình đẳng, hợp tác và cạnh tranh theo pháp luật” (điều 51 Hiến pháp 2013).