Bạn của nhà nông

Chị Bạch Thị Vững, Giám đốc dự án lúa lai của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT), là một trong 9 người sẽ được tôn vinh tại lễ trao Giải thưởng Tôn Đức Thắng vào tối 17-8. Từ bao năm nay, hằng ngày chị vẫn lội ruộng, băng đồng như bao nông dân khác. Sống với cây lúa, hiểu được cây lúa, chị đã cho ra đời nhiều giống lúa mới năng suất cao, giúp nông dân cải thiện thu nhập.

Sống cùng cây lúa

Tiếp chúng tôi tại cánh đồng của dự án lúa lai ở huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang là một phụ nữ gầy, da ngăm, nói năng chân chất như những nông dân ở đây. Tình yêu với cây lúa biểu hiện trong từng ánh mắt, nụ cười của chị. “Thấy bà con nông dân cực nhọc mà vẫn nghèo, tôi nghĩ mình phải làm cái gì đó cho cây lúa quê hương, cho bà con đỡ nghèo, đỡ vất vả hơn” - chị tâm sự.

Tốt nghiệp Trường ĐH Nông Lâm năm 1988, chị Vững về công tác ở Công ty Bảo vệ Thực vật Long An. Một năm sau, chị vào làm ở Công ty Cổ phần Giống cây trồng Miền Nam của Bộ NN-PTNT. Tại đây, chị có điều kiện phát huy sáng kiến, thực hiện ước mơ vì nông dân. Công trình “Lai tạo và khảo nghiệm giống lúa lai 3 dòng Bắc ưu 903 kháng bạc lá” của chị được đơn vị đánh giá cao và cho triển khai. Đây là một giống lúa của Trung Quốc, năng suất cao, được gieo trồng gần 10 năm ở miền Bắc nhưng không thích hợp ở miền Nam vì hay bị bệnh đạo ôn, vàng lùn và bạc lá. Chị đã nuôi trồng giống lúa này ngay tại vùng ĐBSCL, đem cả mầm sâu bệnh cấy vào cây lúa để nghiên cứu.

Thời đó, mọi người rất ưa chuộng công nghệ sinh học nên thấy cách làm cổ điển của chị, nhiều đồng nghiệp không tán thành. Nhưng quyết tâm là phải làm được, ròng rã gần 5 năm trời, năm 2005, dự án của chị đã được công nhận thành công và giống được bán rộng rãi cho bà con nông dân để sản xuất. Lúc đó, nông dân trồng giống lúa mới khoảng 100.000 ha, tiết kiệm được 6 tỉ đồng nhờ không phun thuốc trị bệnh bạc lá. Năng suất cũng cao hơn. Chị Vững cho biết: “Mỗi năm giống lúa này mang lại lợi nhuận trên 36 tỉ đồng, ngoài ra còn cho gạo đẹp hơn, cơm dẻo hơn. Giống lúa được đưa vào sử dụng, năng suất cao, gạo đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, bà con nông dân rất vui, tôi cũng hạnh phúc lắm”.

Hy sinh lợi ích riêng

Khi chúng tôi đến, chị cùng các kỹ sư và công nhân đang ngồi tỉ mỉ cắt từng vỏ trấu để “lai cưỡng bức” một giống lúa mới. Cắt trấu xong, chị và mọi người cẩn thận lấy từng hạt phấn của một giống khác để thụ phấn cho từng vỏ trấu. Công việc quá trưa nhưng mọi người vẫn chưa dừng tay. Chị nói: “Khi đang lai giống thì phải lai cho xong, nhiều lúc ngẩng mặt lên trời đã quá ngọ. Đam mê, siêng năng, nhẫn nại cùng với tình yêu vô bờ bến với cây lúa thì mới thành công được”. Đến nay, chị Vững cùng các đồng nghiệp đã cho ra đời 6 dự án lúa lai, mang lại lợi nhuận rất lớn cho bà con nông dân. Chị còn góp sức đào tạo 2 kỹ sư nông học, 5 cán bộ trung cấp và 1 lao động phổ thông, giúp họ trở thành người giỏi, có nhiều đóng góp trong nghiên cứu lúa lai.

Khi nói về nghề, chị Vững cho rằng kỹ sư nông nghiệp cũng không khác mấy dân du mục. Dự án đặt ở đâu thì kỹ sư, công nhân phải theo đến đó. Trước đây, chị làm ở chi nhánh Cầu Đỏ, Cần Thơ, nay qua chi nhánh Cai Lậy, Tiền Giang. Chị may mắn tìm được người bạn trăm năm làm chung dự án nhưng cũng chính cuộc sống rày đây mai đó nên vợ chồng chị vẫn chưa có nhà riêng mà sống hẳn tại cánh đồng. Đứa con trai từ lúc 6 tuổi cũng gửi cho bà ngoại để tiện bề học hành. Nay con chị đã vào năm thứ ba đại học. Nhà bà ngoại chính là nơi đoàn tụ của gia đình chị vào mỗi cuối tuần.

Anh Huỳnh Minh Nhu, đồng nghiệp cũng là chồng chị, nhận xét về vợ: “Vững rất yêu lúa. Chính tình yêu ấy đã giúp chúng tôi tìm đến nhau, động viên nhau vượt qua khó khăn, gian khổ của nghề”.