Dung hòa lợi ích

“Trong bối cảnh hội nhập, để ổn định quan hệ lao động tại doanh nghiệp (DN) không thể thiếu vai trò điều tiết của tổ chức Công đoàn (CĐ). Sâu sát công nhân (CN) và chủ động đề xuất DN giải tỏa bức xúc, CĐ đã góp phần hạn chế thấp nhất tranh chấp lao động, cải thiện đời sống CN”. Ông Vũ Thanh Lưu, Phó Bí thư Đảng ủy các KCX- KCN TP HCM, đã khẳng định như vậy tại buổi tọa đàm “Mối quan hệ giữa chủ DN và CĐ cơ sở trong DN có vốn đầu tư nước ngoài” do Đảng ủy các KCX-KCN thành phố tổ chức sáng 4-7.

Đủ kiểu cản trở

Kết quả khảo sát tại 8 DN có vốn đầu tư nước ngoài cho thấy quan hệ giữa chủ DN và CĐ còn hạn chế. Cụ thể, 83,3% chủ DN đánh giá có quan hệ tốt trong khi từ góc độ CĐ chỉ là 45,45%. Khảo sát này khá trùng khớp với suy nghĩ của nhiều cán bộ CĐ bán chuyên trách. Ông Huỳnh Hữu Phước, Chủ tịch CĐ Công ty Đạt Việt (KCX Tân Thuận), nêu thực trạng: “CN không thể sống được bằng lương, CĐ đề xuất DN cải thiện song DN lại than lỗ. Lỗ hay không chỉ có ban giám đốc biết, CĐ không thể kiểm soát. Làm ăn khó khăn, DN cứ mạnh dạn chia sẻ thông tin với CĐ và CN, có như vậy mới nhận được sự cảm thông”.

Hàng loạt khó khăn tương tự cũng được ông Âu Lạp Dân, Chủ tịch CĐ Công ty Palace, mạnh dạn nêu ra, từ việc triển khai các hoạt động phong trào, nhất là việc giám sát thực thi pháp luật. “Khi CĐ cơ sở đề xuất tổ chức hội nghị NLĐ thì chủ DN dò hỏi xem các DN khác có tổ chức hay không. CĐ phải giải thích nhiều lần, ban giám đốc mới đồng ý. Tổ chức tốt hội nghị NLĐ không chỉ là chấp hành pháp luật, mà còn là cơ sở giải quyết các vướng mắc phát sinh trong quan hệ lao động, DN phải hiểu và chủ động hợp tác với CĐ” - ông Dân nói.

Dũng cảm nhìn nhận thiếu sót khi để DN xảy ra ngừng việc trong thời gian qua, ông Võ Văn Hùng, Chủ tịch CĐ Công ty Hansae Việt Nam (KCN Tây Bắc, huyện Củ Chi), cũng chỉ ra những áp lực đội ngũ cán bộ CĐ cơ sở đối diện. Bất cập trong điều hành, quản lý, cơ chế trả lương của DN, sự khác biệt về ngôn ngữ là những nguyên nhân khiến tranh chấp luôn âm ỉ. “Nhiều giám đốc mới nhậm chức còn xem thường hoạt động CĐ. Đến khi tranh chấp xảy ra, CĐ đứng ra giải quyết mới có cái nhìn khác về CĐ. Nếu đội ngũ cán bộ CĐ không bản lĩnh, chuyên môn vững, việc hàn gắn quan hệ lao động gặp rất nhiều trở ngại”- ông Hùng bày tỏ.

Cái gốc là hợp tác

Chia sẻ khó khăn của đội ngũ cán bộ CĐ cơ sở, ông Trần Thanh Hải, Chủ tịch LĐLĐ TP, khẳng định: “Quan hệ lao động bền vững phải xuất phát từ thiện chí của hai phía, đặc biệt là DN. Tạo điều kiện cho CĐ hoạt động là cách DN hiểu hơn tâm tư, nguyện vọng CN, từ đó điều chỉnh chính sách chăm lo. Về phía đội ngũ cán bộ CĐ cơ sở, phải chủ động nâng mình, rèn luyện bản lĩnh, kỹ năng hoạt động để thực hiện tốt vai trò đại diện”.

Đồng tình với ý kiến này, ông Liêu Quang Vinh, Chủ tịch CĐ Công ty Freetrend (KCX Linh Trung 1), nhấn mạnh đến sự nhạy bén của CĐ trong việc bình ổn quan hệ lao động. Chẳng hạn, mỗi khi có giám đốc mới về nhậm chức, CĐ cơ sở đã gặp gỡ, trò chuyện, nhờ vậy vị này hiểu hơn về vai trò, vị trí của CĐ. Cũng nhờ CĐ làm tốt công tác nắm bắt nguyện vọng CN nên mọi đề xuất đều được DN giải quyết. Đơn cử khi giá cả tăng, CĐ cơ sở chủ động khảo sát chi phí hằng tháng của CN để có cơ sở đề xuất ban giám đốc nâng thu nhập. Khi DN gặp khó khăn, CĐ cơ sở vận động CN tăng năng suất, tiết kiệm chi phí sản xuất. “Hài hòa quyền lợi là cái gốc để xây dựng niềm tin, ổn định quan hệ lao động” - ông Vinh đúc kết.

Đó cũng là kinh nghiệm được ông Đinh Văn Giai, Chủ tịch CĐ Công ty Toàn Thắng (KCN Bình Chiểu), đưa  ra trong quá trình hàn gắn những bất ổn trong quan hệ lao động. Mới đây, khi DN yêu cầu CN tăng năng suất, ngoài vận động CN, CĐ cơ sở mạnh dạn đề xuất ban giám đốc tăng tiền thưởng để tạo hứng khởi làm việc cho CN trong khi DN đảm bảo đơn hàng, chất lượng sản phẩm. “Nếu mục đích việc làm của CĐ tốt, được tập thể CN ủng hộ, chắc chắn DN sẽ hiểu ra và chấp thuận” - ông Giai nói.