Tràn lan nạn tuyển “chui”

Nếu làm ăn đàng hoàng thì doanh nghiệp (DN) chết chắc nên lắm anh phải làm bậy, phải tuyển chui, đội phí lên cao để có hợp đồng… Riết rồi DN cũng như "cò", tìm đủ cách để kiếm chác từ người lao động (NLĐ)". Lãnh đạo một DN đã nói như thế về kiểu làm ăn chụp giật của một số DN XKLĐ hiện nay.

Lao động Việt Nam trong một nhà máy ở Nhật Bản. Đây là thị trường mà một số doanh nghiệp thu tiền đặt cọc, làm khó người lao động

Bất chấp pháp luật

Cục Quản lý Lao động ngoài nước (Dolab) đang tổ chức thanh tra Công ty CP Thương mại A, thuộc một tổng công ty có trụ sở ở Hà Nội, do những sai phạm liên quan đến hoạt động đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài. Đây là một trong những DN XKLĐ mạnh, nhiều năm liền đạt thành tích đưa trên 1.000 lao động đi XKLĐ/năm. Tuy nhiên, 3 năm qua, công ty đầu tư ngoài ngành không hiệu quả, thua lỗ nặng. Từ chỗ là "vua XKLĐ", nổi tiếng bạo chi, tổng giám đốc công ty phải bán, cầm cố tài sản để trả nợ. Trong tình thế không còn gì để mất, tổng giám đốc quyết định làm liều, liên kết tuyển chọn với "cò" nhằm thu tiền bất chính của NLĐ. "Phi vụ" gần đây nhất là liên kết với một cò lao động tuyển hàng chục lao động sang Nhật Bản rồi chiếm dụng tiền đặt cọc của họ. Do vụ việc bất thành, nhiều người đã làm đơn tố giác.

Tình trạng DN XKLĐ bất chấp pháp luật, lợi dụng sự thiếu hiểu biết của NLĐ để tuyển dụng trái phép, thu tiền bất chính diễn ra khá nhiều trong thời gian qua. Gần đây nhất là vụ Công ty CP XKLĐ và Thương mại - Du lịch Colecto (quận Ba Đình, Hà Nội) đưa 23 lao động sang Angola trái phép. Từ đơn tố giác của NLĐ và qua kiểm tra, ngày 13-6, Dolab ra quyết định xử phạt hành chính Colecto 35 triệu đồng, đình chỉ hoạt động XKLĐ 6 tháng.

Trước đó, ngày 18-4, Dolab cũng đã ra quyết định xử phạt 90 triệu đồng và đình chỉ toàn bộ hợp đồng cung ứng lao động tại thị trường Singapore đối với Công ty CP Du lịch - Dịch vụ dầu khí Hải Phòng (OSC Hải Phòng; quận Hồng Bàng, TP Hải Phòng). OSC Hải Phòng đã ủy quyền ký kết hợp đồng cho chi nhánh trực thuộc trái quy định, tuyển dụng qua trung gian và tổ chức đưa 23 người sang Singapore trái phép.

Đủ kiểu vi phạm

Theo Dolab, trong 6 tháng đầu năm 2013, cơ quan này đã nhận được khoảng 40 đơn thư khiếu nại, tố cáo các vi phạm về XKLĐ của nhiều DN, tăng khoảng 10% so với cùng kỳ năm 2012. Từ đơn thư tố cáo, Dolab đã tiến hành 7 cuộc thanh tra, kiểm tra; qua đó xử phạt 6 DN gần 200 triệu đồng và đình chỉ hoạt động có thời hạn một số DN.

Cũng theo Dolab, các vi phạm chủ yếu là tổ chức tuyển dụng, thu tiền trái quy định và đưa NLĐ sang các thị trường khi hợp đồng chưa được thẩm định hoặc không đăng ký hợp đồng. Thậm chí ở những thị trường Việt Nam chưa có quan hệ hợp tác lao động nhưng DN vẫn cố tình liên kết với các cá nhân, tổ chức trong và ngoài nước để tuyển chọn, thu tiền của NLĐ.

Nổi bật nhất là vụ Công ty CP Cung ứng lao động và Thương mại Hải Phòng (Halasuco; quận Ngô Quyền, TP Hải Phòng) để cá nhân bên ngoài đứng ra tuyển chọn, thỏa thuận thu tiền, hộ chiếu của 91 lao động với cam kết đưa sang Chile làm việc. Ngày 14-1, Dolab ra quyết định xử phạt hành chính, buộc Halasuco hoàn trả hộ chiếu và tiền cho NLĐ.