Từ ngày 1-1-2018, Bộ Luật Hình sự sửa đổi chính thức có hiệu lực, trong đó có nội dung đáng chú ý là sẽ xử lý hình sự với hành vi gian lận, trốn đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) với mức xử phạt có thể lên tới 3 tỉ đồng hoặc 10 năm tù. Chính vì thế, người sử dụng lao động (NSDLĐ) và người lao động (NLĐ) cần hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình để tránh vi phạm pháp luật, nhất là chính sách BHTN.

Đối tượng tham gia BHTN

Theo quy định, đối tượng bắt buộc tham gia BHTN là NLĐ làm việc theo hợp đồng lao động (HĐLĐ) hoặc hợp đồng làm việc: Không xác định thời hạn, xác định thời hạn và HĐLĐ theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 3 đến dưới 12 tháng. Trong trường hợp NLĐ giao kết và đang thực hiện nhiều HĐLĐ thì NLĐ và NSDLĐ của HĐLĐ giao kết đầu tiên có trách nhiệm tham gia BHTN. NLĐ trong trường hợp nêu trên đang hưởng lương hưu, giúp việc gia đình thì không phải tham gia BHTN.

Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động mùa vụ cũng phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp

NSDLĐ tham gia BHTN bao gồm cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, đơn vị vũ trang nhân dân; tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp; cơ quan, tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam; doanh nghiệp (DN), HTX, hộ gia đình, hộ kinh doanh, tổ hợp tác, tổ chức khác và cá nhân có thuê mướn, sử dụng lao động theo hợp đồng làm việc hoặc HĐLĐ.

Mức đóng BHTN

Mức đóng và trách nhiệm đóng BHTN được quy định tại khoản 1, điều 57 Luật Việc làm 2013 như sau: NLĐ đóng bằng 1% tiền lương tháng; DN đóng bằng 1% quỹ tiền lương tháng của những NLĐ đang tham gia BHTN; nhà nước hỗ trợ tối đa 1% quỹ tiền lương tháng đóng BHTN của những NLĐ đang tham gia BHTN và do ngân sách trung ương bảo đảm.

NLĐ thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do nhà nước quy định thì tiền lương tháng đóng BHTN là tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thực hiện theo quy định của Luật BHXH. Trường hợp mức tiền lương tháng đóng BHTN cao hơn 20 tháng lương cơ sở thì mức tiền lương tháng đóng BHTN bằng 20 tháng lương cơ sở tại thời điểm đóng BHTN.

NLĐ đóng BHTN theo chế độ tiền lương do NSDLĐ quyết định thì tiền lương tháng đóng BHTN là tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thực hiện theo quy định của Luật BHXH. Trường hợp mức tiền lương tháng đóng BHTN cao hơn 20 tháng lương tối thiểu vùng thì mức tiền lương tháng đóng BHTN bằng 20 tháng lương tối thiểu vùng theo quy định của Bộ Luật Lao động tại thời điểm đóng BHTN.

Thời điểm đóng bảo BHTN của NSDLĐ và NLĐ là thời điểm đóng BHXH bắt buộc.