“Học được rất nhiều từ văn hóa sống để làm việc của một nước láng giềng Đông Nam Á”. Đó là cách tạp chí Nikkei mở đầu bài viết về bài học mà họ cho rằng Nhật Bản nên học về Việt Nam.
Làm việc không phải là tất cả
Theo Nikkei, Nhật Bản xây dựng cho mình danh tiếng là một quốc gia làm việc chăm chỉ. Nhưng cũng chính những chuỗi giờ làm việc tưởng chừng bất tận đã gây ra nhiều hậu quả xã hội nghiêm trọng.
Theo truyền thông địa phương, hiện tượng “karoshi” - chết vì làm việc quá sức - đang khiến khoảng 2.000 người tự tử mỗi năm ở Nhật Bản, làm dấy lên hàng loạt câu hỏi về văn hóa làm việc ở đất nước mặt trời mọc cũng như khía cạnh đạo đức của việc đẩy nhân viên tới giới hạn về cả tinh thần và thể chất. Cuối năm 2015, tin tức một cô gái 24 tuổi nhảy lầu tự tử do áp lực công việc tại Công ty Quảng cáo Dentsu gây xôn xao, khiến chủ tịch công ty, ông Tadashi Ishii, từ chức sau đó.
“Tôi thấy tội nghiệp cha mẹ cô ấy nhưng thật lòng tôi không hiểu tại sao cô ấy lại phải chết” - Nikkei dẫn lời một phụ nữ 32 tuổi người Việt Nam. Tờ tạp chí Nhật chỉ ra người Việt thường rất tuân thủ giờ giấc làm việc và phần lớn rời cơ quan cùng lúc mỗi ngày. Ở Việt Nam, học sinh ngủ trưa sau bữa ăn, hầu hết người lao động cũng dành khoảng một tiếng rưỡi buổi trưa để vừa ăn uống vừa chợp mắt. Trong quan sát của Nikkei, làm việc thêm giờ không phải là chuyện phổ biến ở Việt Nam và mỗi khi phải làm thêm, người Việt luôn yêu cầu có tiền làm ngoài giờ.
Các mô tả trên đều trái ngược ở Nhật, nơi những bữa ăn trưa “được ngấu nghiến vội vàng bởi đội quân nhân viên văn phòng đã kiệt sức nhưng vẫn phải gồng mình đua theo vòng quay công việc không ngừng nghỉ”. Cũng theo Nikkei, người Nhật Bản có khuynh hướng xem làm việc ngoài giờ là do bản thân còn thiếu năng lực và kinh nghiệm. Do đó, họ không đòi tiền làm thêm.
Được đánh giá cao
Nikkei cho biết một vài người Nhật làm việc tại Việt Nam phàn nàn rằng các đồng nghiệp địa phương không cố gắng hết sức. Tuy nhiên, nhiều người khác khen người Việt biết cân bằng công việc và cuộc sống.
Theo Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), phụ nữ Việt Nam được nghỉ thai sản 6 tháng, nhiều gấp đôi thời gian nghỉ trung bình của các nước ASEAN. Nhiều doanh nghiệp nhà nước ở Việt Nam nhận giữ trẻ để các bà mẹ yên tâm làm việc. Nikkei dẫn chứng trường hợp Công ty May 10 có nhà giữ trẻ ngay cạnh nhà máy, trông nom được tới 330 em. Gửi con ở đây tốn khoảng 1,2 triệu đồng/tháng và không hề có phụ phí nếu các bà mẹ đón con trễ do phải tăng ca. “Không phải mọi chuyện đều hoàn hảo nhưng điều kiện dành cho các bà mẹ đi làm ở Việt Nam khiến Nhật Bản phải xấu hổ” - Nikkei viết.
Nhận định của Nikkei không phải cá biệt. Trong khảo sát về người làm việc ở nước ngoài Expat Explorer của Ngân hàng HSBC (Anh) năm 2016, Việt Nam được xếp hạng thứ 19 trong số các điểm đến tốt nhất, nhờ vào yếu tố cân bằng công việc - đời sống và những đãi ngộ. Việt Nam xếp ngay trên Nhật Bản và ở châu Á thì chỉ đứng sau Singapore cùng 2 vùng lãnh thổ Hồng Kông, Đài Loan.
Expat Explorer đã khảo sát 26.871 người làm việc ở nước ngoài đến từ 100 quốc gia và vùng lãnh thổ. Ở Việt Nam, 52% người được hỏi nói họ cảm thấy thỏa mãn với công việc, 57% cho rằng họ biết cách cân bằng công việc và cuộc sống hơn hồi ở nước mình và 77% đánh giá cao về lương thưởng. Điểm trừ dành cho Việt Nam là công việc thiếu tính ổn định lâu dài.
Trong một đánh giá khác của InterNations, mạng lưới người làm việc ở nước lớn nhất thế giới, Việt Nam xếp hạng 8 trong số 191 nước được khảo sát về điều kiện làm việc dành cho người nước ngoài. Theo bảng xếp hạng được trang Business Insider đăng tải đầu tháng 2 năm nay, Việt Nam còn được khen ngợi nhờ phong cảnh đẹp, có nhiều hoạt động và địa điểm thú vị cho người nước ngoài khám phá.
Viết bình luận