Thị trường hàng không vẫn đang tồn tại một nghịch lý: Các hãng hàng không đã tăng trưởng tối đa về số lượng cho phép, thị trường tăng trưởng tốt nhưng vẫn không có lãi hoặc lãi thấp. Vào các đợt cao điểm, cung cầu không cân đối do các hãng không thể tăng chuyến, người dân vẫn mắc kẹt do không mua được vé máy bay.
Làm thủ tục tại sân bay quốc tế Nội Bài. Ảnh: NHẬT MAI
Sắp hết thời gian hạn chế thành lập
Hãng hàng không trẻ nhất của VN hiện nay là AirMekong, được cấp phép vào năm 2008 và bắt đầu bay từ tháng 10-2010. AirMekong là hãng hàng không cuối cùng được cấp phép trong giai đoạn trước năm 2012. Chủ trương hạn chế thành lập hãng hàng không mới được ban hành vào thời điểm năm 2007, khi Tổng Công ty Công nghiệp tàu thủy VN (Vinashin) và hãng hàng không giá rẻ của Malaysia AirAsia ký thỏa thuận thành lập hãng hàng không VinaAirAsia. Lý do hạn chế thành lập hãng hàng không mới trong giai đoạn này, đặc biệt hãng hàng không có vốn nước ngoài, là điều kiện hạ tầng, nhân lực của VN còn nhiều hạn chế.
Việc cùng lúc ra đời nhiều hãng hàng không sẽ gây tình trạng chảy máu chất xám nhân lực trong ngành, cạnh tranh không lành mạnh. Các hãng hàng không đã tăng trưởng hết room về số lượng, đang bị hạn chế việc thành lập nhưng hoạt động không tốt như kỳ vọng. Hãng tư nhân đầu tiên được cấp phép là VietJet rất nhiều lần hoãn bay. Hãng đầu tiên khai thác thương mại là Indochina Airlines (ICA) chỉ hoạt động một năm rồi hết nguồn tài chính. Sau những ầm ĩ trên thương trường vì tình hình tài chính không lành mạnh, ICA đã nhiều lần đối mặt với khả năng bị rút giấy phép nhưng lại bất ngờ được chấp thuận tái cơ cấu, kêu gọi nhà đầu tư mới với thời hạn khai thác trở lại vào khoảng cuối năm nay.
Sau năm 2012, việc cấp phép cho các hãng hàng không mới sẽ tiếp tục được xem xét. Ông Lại Xuân Thanh, Phó Cục trưởng Cục Hàng không VN, cho biết hiện tại, chỉ có một đề án xin thành lập hãng hàng không cổ phần là VNJet, trong đó có 20% vốn góp của Vietnam Airlines (VNA) nhưng Cục Hàng không VN không ủng hộ đề án này do thiếu khả thi.
Tăng trưởng cao, lợi nhuận thấp
Hãng hàng không giá rẻ Jetstar Pacific Airlines (JPA) - tâm điểm của một loạt chính sách trong giai đoạn tái cơ cấu - đến nay vẫn chưa thoát lỗ. Trước đây, có lúc JPA chiếm đến gần 50% thị phần trên đường trục Hà Nội - TPHCM, sẵn sàng thuê nóng phương tiện bổ sung trong mùa bay cao điểm nhưng năm nay, khối lượng vận chuyển của hãng chỉ tăng được 3,4% so với năm trước. JPA đang tiếp tục hoàn chỉnh thương hiệu, đổi mới đội bay và đang lập kế hoạch hợp tác rất lớn với cổ đông Qantas để đầu tư hết room, tăng năng lực khai thác và nâng cao vị thế của hãng tại VN.
Năm 2010 được coi là năm thành công lớn của VNA với sản lượng vận chuyển vượt mốc 12 triệu lượt khách, mở thêm 11 đường bay trong nước và quốc tế nhưng lợi nhuận của VNA chỉ đạt 350 tỉ đồng trong tổng doanh thu hơn 36.000 tỉ đồng. Chỉ tính riêng việc điều chỉnh biên độ tỉ giá VNĐ/USD, VNA đã mất khoảng 1.000 tỉ đồng do dịch vụ thu bằng VNĐ nhưng 70% chi phí đầu vào được hạch toán bằng USD.
AirMekong, hãng hàng không tư nhân duy nhất đang hoạt động, đã vận chuyển được khoảng 120.000 lượt khách sau 3 tháng khai thác. Thời gian lỗ kế hoạch của một hãng hàng không có thể kéo dài đến 3 năm. Lịch khai thác của AirMekong cũng đã có những xáo trộn so với kế hoạch ban đầu.
Điểm nghẽn lớn nhất hiện nay là cơ chế giá trần vẫn chưa được tháo gỡ. Các hãng cho rằng đây chính là nguyên nhân quan trọng gây khó khăn cho hoạt động của các hãng hàng không.
và quét mã QR
Bình luận (0)