Các nghiên cứu cho thấy dinh dưỡng chiếm 32% trong các yếu tố ảnh hưởng đến chiều cao, còn lại là gien di truyền chiếm 23% và thể dục là 20%.

Tăng chiều cao, giảm béo phì

Ông Trương Đình Bắc, Phó Cục trưởng Cục Y tế dự phòng - Bộ Y tế, cho biết các nghiên cứu cho thấy chiều cao lúc 3 tuổi của trẻ ảnh hưởng rất lớn đến chiều cao khi trưởng thành. Từ 3-18 tuổi, trung bình các em sẽ tăng 77 cm. Nghĩa là một đứa trẻ phát triển tốt, không suy dinh dưỡng, đạt chiều cao 94,5 cm lúc 3 tuổi thì lúc trưởng thành có thể cao được 170,9 cm, nhưng nếu suy dinh dưỡng lúc 3 tuổi chỉ đạt chiều cao 85 cm thì đến 18 tuổi trẻ chỉ cao tối đa 158 cm. Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến chiều cao, trong đó gien di truyền chiếm 23%, tập luyện thể dục thể thao là 20%, chế độ dinh dưỡng lên đến 32%, còn lại là các yếu tố như tâm lý, sức khỏe…

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, cải thiện chiều cao, thể lực của người Việt cần đến sự can thiệp mạnh mẽ về chế độ dinh dưỡng. Trọng tâm là chăm sóc vì sự phát triển toàn diện của trẻ trong 1.000 ngày đầu đời, phụ nữ mang thai. Riêng lứa tuổi dậy thì, thanh thiếu niên Việt Nam cần được chú trọng cả về dinh dưỡng lẫn vận động thể lực. Bên cạnh đó, thừa cân béo phì có xu hướng gia tăng ở người trưởng thành và trẻ em. Tỉ lệ này ở trẻ em là 5,3% và ở người lớn là 15,6%. Đáng ngại, thừa cân béo phì đang gia tăng ở lứa tuổi tiền học đường và học đường, nhất là các thành phố lớn. Ở TP HCM, tình trạng thừa cân béo phì ở trẻ dưới 5 tuổi tăng gấp 3 lần trong 10 năm qua, từ 3,7% lên 11,7%; ở học sinh phổ thông cũng tăng gấp đôi, từ 11,6% lên 21,9%. Vì vậy, ưu tiên hiện nay trong việc bảo đảm dinh dưỡng là phòng chống suy dinh dưỡng thể thấp còi để góp phần phát triển chiều cao, tầm vóc; kiểm soát thừa cân béo phì và các bệnh mạn tính bằng cách kiểm soát năng lượng ăn vào, giảm muối, đường và chất béo, tăng tiêu thụ rau, quả.

Dinh dưỡng không hợp lý là một trong những yếu tố làm gia tăng bệnh không lây nhiễm

Tìm giải pháp cho sức khỏe người tiêu dùng

GS-TS Lê Danh Tuyên, Viện trưởng Viện Dinh dưỡng - Bộ Y tế, cho biết thực phẩm, chế độ ăn uống và tình trạng dinh dưỡng là một trong các yếu tố nguy cơ của bệnh không lây nhiễm. Các nghiên cứu cho thấy ăn ít rau và trái cây là nguyên nhân của 19% số ca mắc ung thư dạ dày, 31% bệnh thiếu máu cơ tim cục bộ và 11% số trường hợp đột quỵ. Ăn nhiều muối là nguy cơ gây đột quỵ, tăng huyết áp, ung thư dạ dày, suy thận, loãng xương và một số bệnh tim mạch khác. Thế nhưng, theo một số liệu điều tra của Bộ Y tế, hơn 50% người trưởng thành ăn thiếu rau, trái cây và ăn nhiều muối gấp 2 lần so với khuyến nghị của Tổ chức Y tế thế giới. Ngoài ra, người Việt thích ăn đồ ngọt, trong đó có uống nước ngọt. Điều đáng nói là một lon nước ngọt có đến 36 g đường. Thậm chí, hiện nay xu thế sử dụng thực phẩm đang thay đổi, tỉ lệ đồ chế biến sẵn tăng nhiều hơn. Tuy vậy, Việt Nam chưa có quy định bắt buộc về ghi nhãn dinh dưỡng trên thực phẩm chế biến và bao gói sẵn nên người dùng khó biết trong đó chứa bao nhiêu calo, đạm, đường, muối, chất béo...

Theo ông Trương Đình Bắc, hiện nay xu thế sử dụng thực phẩm đang thay đổi, tỉ lệ đồ chế biến sẵn tăng nhiều hơn. Tới đây, Cục Y tế dự phòng sẽ có các chương trình điều tra đánh giá về những sản phẩm thực phẩm bao gói sẵn được lựa chọn và sử dụng nhiều ở Việt Nam. Trên cơ sở những đánh giá đó, sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan để tham mưu ban hành các chính sách, quy định phù hợp về lĩnh vực ghi nhãn dinh dưỡng. Khuyến khích nhà sản xuất chủ động công bố ghi nhãn dinh dưỡng cho người tiêu dùng dễ nhận biết tổng năng lượng, đạm, béo, tinh bột, muối, đường... "Trên nhãn dinh dưỡng của bao bì thực phẩm sẽ thể hiện thông tin về mức đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng - GDA (Guided Daily Amount), nhằm giúp người tiêu dùng biết được sản phẩm đó cung cấp bao nhiêu % nhu cầu dưỡng chất mỗi ngày và lựa chọn được món hàng phù hợp với tình trạng sức khỏe của mình" - ông Trương Đình Bắc nói.