Bộ trưởng Lương Tam Quang trình quy định "bắt người trong trường hợp khẩn cấp để dẫn độ"

(NLĐO)- Ngày 24-5, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 9, Chính phủ đã trình Quốc hội dự án Luật Dẫn độ.

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày tờ trình, Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an, cho biết hoạt động dẫn độ được quy định tại một số chương của Luật Tương trợ tư pháp (TTTP) năm 2007, đã thể chế hóa đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về hoàn thiện pháp luật, tăng cường hội nhập quốc tế về pháp luật và cải cách tư pháp.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng, qua hơn 16 năm triển khai thực hiện, quy định về dẫn độ trong Luật TTTP năm 2007 đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập. Do đó, việc ban hành Luật Dẫn độ là cần thiết để hoàn thiện pháp luật về dẫn độ theo hướng đồng bộ, hiện đại, bảo đảm chặt chẽ, khả thi, phù hợp với pháp luật và thông lệ quốc tế; thúc đẩy hợp tác quốc tế về dẫn độ, tạo nền tảng cho việc ký kết và thực hiện các điều ước quốc tế về dẫn độ.

Về áp dụng nguyên tắc có đi có lại trong dẫn độ, Đại tướng Lương Tam Quang cho biết dự thảo luật bổ sung điều kiện áp dụng nguyên tắc có đi có lại trong dẫn độ, chuyển cơ quan quyết định việc áp dụng nguyên tắc có đi có lại trong dẫn độ từ Bộ Ngoại giao sang Bộ Công an.

Về chi phí thực hiện yêu cầu dẫn độ, dự thảo luật quy định trường hợp Việt Nam là nước yêu cầu dẫn độ, Việt Nam chi trả các chi phí phát sinh từ thời điểm tiếp nhận người bị dẫn độ; trường hợp Việt Nam là nước được yêu cầu dẫn độ, Việt Nam chi trả các chi phí phát sinh đến thời điểm bàn giao người bị yêu cầu dẫn độ, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

Đối với quản lý nhà nước về dẫn độ, trách nhiệm quản lý nhà nước về dẫn độ, Bộ trưởng Lương Tam Quang cho biết Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về dẫn độ; Bộ Công an chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về dẫn độ; Tòa án nhân dân các cấp, Viện Kiểm sát nhân dân các cấp thực hiện các nhiệm vụ về dẫn độ được quy định trong luật này; phối hợp với Bộ Công an quản lý nhà nước về dẫn độ.

Về trình tự, thủ tục bắt người trong trường hợp khẩn cấp để dẫn độ, dự thảo luật quy định trường hợp nước ngoài yêu cầu Việt Nam bắt người trong trường hợp khẩn cấp để dẫn độ theo quy định tại các điều ước quốc tế mà Việt Nam và nước đó là thành viên thì thực hiện theo quy định tại Điều 113 Bộ luật Tố tụng hình sự, nếu nước yêu cầu cung cấp đủ thông tin và cam kết thực hiện đầy đủ các nội dung cam kết.

Theo Bộ trưởng Bộ Công an, trường hợp nước ngoài từ chối yêu cầu dẫn độ để truy cứu trách nhiệm hình sự của Việt Nam thì cơ quan lập yêu cầu dẫn độ lập yêu cầu tương trợ tư pháp về hình sự gửi đến Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đề nghị chuyển hồ sơ vụ án cho nước ngoài để tiếp tục truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của Luật Tương trợ tư pháp về hình sự.

Về từ chối dẫn độ cho nước ngoài, cơ bản quy định này được kế thừa từ Luật TTTP, đồng thời bổ sung một số trường hợp bắt buộc từ chối dẫn độ như: Người bị yêu cầu dẫn độ có khả năng bị truy bức, tra tấn ở nước yêu cầu dẫn độ do có sự phân biệt về chủng tộc, tôn giáo, giới tính, quốc tịch, dân tộc, thành phần xã hội hoặc quan điểm chính trị hoặc vì lý do khác…; bổ sung trường hợp có thể từ chối dẫn độ, bao gồm tội phạm bị yêu cầu dẫn độ là tội phạm liên quan đến chính trị, quân đội.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, Ủy ban tán thành sự cần thiết xây dựng luật để bảo đảm tính thống nhất với hệ thống pháp luật, tương thích với các điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên và bảo đảm yêu cầu đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật.

Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cơ bản nhất trí với quy định của dự thảo Luật về phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, nguyên tắc, ngôn ngữ, chi phí thực hiện yêu cầu dẫn độ, trình tự, thủ tục thực hiện dẫn độ, về từ chối dẫn độ cho nước ngoài…

Về dẫn độ có điều kiện, Uỷ ban Pháp luật và Tư pháp cơ bản tán thành với quy định của dự thảo Luật về việc trường hợp nước ngoài yêu cầu Việt Nam phải thực hiện một hoặc một số điều kiện để đồng ý dẫn độ, Bộ Công an chủ trì, phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam có thể chấp nhận một phần hoặc toàn bộ điều kiện này vì phù hợp với tình hình thực tiễn hiện nay, góp phần thúc đẩy hoạt động hợp tác quốc tế về dẫn độ, đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm.