Bộ trưởng Tài chính trả lời về tỉ lệ điều tiết ngân sách cho các địa phương

(NLĐO) - Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho rằng để đảm bảo nguồn lực cần thiết, cần có sự phân chia liên quan đến nguồn thu từ đất giữa trung ương và địa phương.

Sáng 19-6, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đăng đàn trả lời chất vấn nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực tài chính.

Đại biểu Bùi Xuân Thống (Đồng Nai) nêu trong các phiên thảo luận, nhiều đại biểu đã kiến nghị Quốc hội, Chính phủ quan tâm nâng tỉ lệ điều tiết, phân chia ngân sách trung ương cho các địa phương, nhất là sau việc sáp nhập các tỉnh nhằm tạo điều kiện cho để các địa phương có thêm nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội. Ông Thống đề nghị Bộ trưởng Tài chính cho biết quan điểm và giải pháp về kiến nghị trên trong thời gian tới.

Trả lời, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết về tiền thu từ sử dụng đất, khi trình bày dự thảo Luật Ngân sách trước Quốc hội, Bộ Tài chính cũng đã chủ động tham vấn, xin ý kiến của các địa phương về cái nội dung dự thảo luật nói chung và đặc biệt là các khoản thu, phân chia giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương, trong đó có tiền thu sử dụng đất, tiền thuê đất.

Dự thảo Luật Ngân sách quy định tiền thu sử dụng đất và tiền thuê đất, các địa phương nhận bổ sung cân đối ngân sách trung ương thì ngân sách địa phương hưởng 80%, ngân sách trung ương sẽ hưởng 20%.

Quy định này dựa trên Kết luận 93 của Bộ Chính trị, đó là phấn đấu đến năm 2030 tăng tỉ trọng thu ngân sách trung ương đạt 58-60% tổng thu ngân sách. Nghị quyết số 18 của Ban Chấp hành Trung ương cũng quy định có cơ chế điều tiết hợp lý, hiệu quả nguồn thu từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất giữa Trung ương và địa phương.

Bên cạnh đó, căn cứ tình hình thực tiễn, trên cơ sở phân tích, rà soát lại các khoản thu và đánh giá, nhất là đánh giá trong giai giai đoạn thực hiện trước đây, thấy rằng để đảm bảo nguồn lực cần thiết thì cần phải có sự phân chia liên quan đến nguồn thu từ đất, vì nếu không thì ngân sách Trung ương sẽ không đảm bảo được tỉ lệ như Bộ Chính trị, Trung ương yêu cầu.

"Sau khi dự luật được thông qua, đề nghị các địa phương ủng hộ. Trong quá trình thực hiện, Bộ Tài chính tiếp tục rà soát, nghiên cứu để có giải pháp với địa phương nhận bổ sung cân đối để có nghiên cứu, có đề xuất hỗ trợ và đảm bảo nguồn ngân sách nhà nước không bị giảm và có mức tăng hợp lý" - Bộ trưởng Tài chính nói.

Bộ trưởng cũng nhấn mạnh thực tế ngân sách trung ương trong thời gian vừa qua chủ yếu tập trung vào đầu tư những công trình, dự án trọng điểm, nhất là liên kết vùng phục vụ cho nhu cầu tăng trưởng kinh tế của các địa phương. 

Trước đó, khi thảo luận tại tổ về dự thảo Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi), đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP HCM) đã có ý kiến liên quan đến các khoản thu ngân sách Trung ương, khoản thu của ngân sách địa phương cũng như các khoản chi của ngân sách địa phương.

Cũng theo đại biểu Trần Hoàng Ngân, về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, tiền thu tiền sử dụng đất gắn liền với tài sản, đất do các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc Trung ương quản lý, các địa phương mà không nhận bổ sung cân đối ngân sách trung ương hưởng 30%; ngân sách địa phương hưởng 70%; còn các địa phương nhận bổ sung cân đối thì ngân sách trung ương hưởng 20%, ngân sách địa phương hưởng 80%.

Về khoản này, đại biểu Trần Hoàng Ngân cho rằng TP HCM sẽ bị ảnh hưởng khá nhiều. Bởi trong những năm qua, các khoản thu tiền sử dụng đất này chiếm từ 40 - 50% tổng chi đầu tư phát triển của TP HCM, mà trước đây theo Luật Ngân sách nhà nước cũ thì khoản này thành phố hưởng 100%.

Theo đại biểu Trần Hoàng Ngân, khi sắp xếp cả nước còn 34 tỉnh, thành là chúng ta mở rộng không gian phát triển, phát huy tiềm năng, thế mạnh của từng địa phương. Do đó không nên thu hẹp nguồn ngân sách địa phương, nhất là TP HCM, Hà Nội phải làm đường sắt đô thị. Đại biểu đề nghị cân nhắc tỉ lệ phân chia ngân sách trung ương và địa phương, để bảo đảm các địa phương có nguồn lực để phát triển.

Ông đề nghị ở mục này, ngân sách trung ương hưởng 15 - 20% đối với tiền thu hồi đất, còn lại địa phương được hưởng. Còn nếu không, nên áp dụng chung thống nhất cho tất cả 34 tỉnh, thành là ngân sách địa phương hưởng 80%, trung ương hưởng 20%.