CLIP: 4 bảo vật ngàn năm được lưu giữ ở Cần Thơ
(NLĐO)- Bốn bảo vật quốc gia đang được lưu giữ tại TP Cần Thơ là hiện vật quý hiếm, phản ánh cuộc sống, tín ngưỡng và trình độ nghệ thuật của cư dân xưa kia.
Bảo tàng TP Cần Thơ hiện đang lưu giữ, bảo quản 4 nhóm bảo vật quốc gia gồm: Bộ khuôn đúc Nhơn Thành, bình gốm Nhơn Thành, tượng Phật Nhơn Thành, Linga - Yoni gỗ Nhơn Thành đều thuộc Văn hóa Óc Eo.
CLIP: Bốn bảo vật quốc gia thuộc Văn hóa Óc Eo đang được lưu giữ tại Bảo tàng TP Cần Thơ
Bộ khuôn đúc Nhơn Thành (niên đại từ thế kỷ I-VII) là bảo vật quốc gia đầu tiên của TP Cần Thơ, được Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận ngày 25-12-2017. Đây là một sáng chế tiêu biểu của nghề kim hoàn, đại diện cho ngành thủ công nghiệp bản địa vốn rất phát triển trong thời kỳ Văn hóa Óc Eo.
Bộ khuôn đúc Nhơn Thành gồm 11 hiện vật
Bộ khuôn đúc thể hiện đầy đủ quy trình chế tác đồ trang sức bằng kim loại, từ phác thảo, tạo tác hoàn thiện các khuôn đúc, đến quá trình luyện kim, đổ khuôn và cho ra thành phẩm.
Bộ bảo vật gồm 11 hiện vật: mẫu xỉ kim loại; nồi nấu, cốc rót kim loại bằng đất nung; dụng cụ dùng để uốn vòng tay bằng gốm; 3 khuôn đúc được chế tác thủ công rất tinh xảo từ đá phiến hạt mịn và 4 hiện vật bằng kim loại tương thích với một mặt khuôn: vòng tay, khuyên tai răng cưa, khuyên tai con đỉa, khuyên tai quả bí.
Bình gốm Nhơn Thành (niên đại: thế kỷ V): được cấu tạo từ chất liệu đất sét mịn, cứng chắc; xương gốm màu xám nhạt, áo gốm màu vàng nhạt; thân hình cầu; cổ thắt thấp; vành miệng bẻ lật; vai nở rộng.
Bình gốm Nhơn Thành là kết tinh đỉnh cao của kỹ thuật thủ công chế tác gốm thuộc giai đoạn Văn hóa Óc Eo
Đây là hiện vật có giá trị đặc biệt vừa thể hiện được sự hội tụ, kết tinh đỉnh cao của kỹ thuật thủ công chế tác gốm cùng tư duy thẩm mỹ độc đáo, phản ánh được nét đặc trưng riêng của giai đoạn Văn hóa Óc Eo phát triển ở thế kỷ V.
Hiện vật được Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận ngày 24-12-2018.
Tượng Phật Nhơn Thành (niên đại từ thế kỷ IV-VI): Tượng Phật được tạc từ một khối gỗ màu nâu đen, trong tư thế tribhanga (đứng lệch hông về bên phải) trên tòa sen 2 tầng với từng đường nét mềm mại, thanh thoát.
Tượng Phật Nhơn Thành. Ảnh: Bảo tàng TP Cần Thơ
Đỉnh đầu có dấu vết nhục kế usnisa, tóc xoắn ốc. Thân khoác áo cà sa dài xuống chân, đôi chỗ còn dấu vết dát vàng. Đây là hiện vật độc bản, có giá trị đặc biệt, đại diện cho nghệ thuật tạo hình Phật giáo bằng gỗ trong Văn hóa Óc Eo ở vùng ĐBSCL nói riêng, Nam Bộ nói chung.
Ngày 24-12-2018, Thủ tướng Chính phủ công nhận tượng Phật Nhơn Thành là bảo vật quốc gia.
Linga - Yoni gỗ Nhơn Thành (niên đại thế kỷ V) có dạng hình chữ nhật. Trong đó, khối nổi Linga (biểu hiện tính nam của thần Shiva) ở trung tâm được tạo tác trong tư thế nằm trọn trong lòng Yoni (biểu hiện tính nữ của thần Shiva) với dáng thuôn dài, một đầu nhọn hướng về phía đầu vòi cực kỳ sống động, thể hiện đặc tính sinh sôi nảy nở mãnh liệt trong tín ngưỡng phồn thực của người xưa.
Linga - Yoni gỗ Nhơn Thành. Ảnh: Bảo tàng TP Cần Thơ
Hiện vật được Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận là bảo vật quốc gia ngày 15-1-2020.
Theo Bảo tàng TP Cần Thơ, ở Cần Thơ, Văn hóa Óc Eo được phát hiện tại kinh G1 (xã Thạnh An), ấp Thạnh Trung (xã Trung Hưng); tiêu biểu là di tích Văn hóa Óc Eo ở ấp Nhơn Thành, xã Nhơn Ái.
Từ kết quả khảo sát thử nghiệm và khai quật tại di tích Nhơn Thành, các nhà khảo cổ học đã nhận diện đây là một trung tâm dân cư đặc trưng của miền sông nước, với các công trình kiến trúc nhà ở, tôn giáo; di tích bến thuyền; đặc biệt là trung tâm chế tác đồ kim hoàn và đồ gốm có quy mô lớn, mức độ tập trung cao trong thời kỳ Văn hóa Óc Eo ở ĐBSCL.