Đầy rẫy bất bình đẳng

Chưa giải quyết được vấn đề thói quen tiêu dùng của người Việt, các chủ kinh doanh trong TMĐT lại không rõ ràng trong giao dịch nên sự phát triển của phương thức kinh doanh này sẽ bị ảnh hưởng theo hướng tiêu cực

Nếu như con số hơn 97% các doanh nghiệp Việt Nam chưa ứng dụng thương mại điện tử (TMĐT) hoặc xây dựng website trong năm 2007 khiến những người quan tâm giật mình thì chỉ sau một năm, họ đã phải giật mình lần nữa vì tốc độ phát triển quá nhanh trong lĩnh vực này.

Môi trường kinh doanh hấp dẫn

Hiện nay, có đến 38% doanh nghiệp đã trang bị website và 10% tham gia bán hàng trực tuyến qua mạng Internet. Đáng mừng hơn nữa là sau khi áp dụng TMĐT, 37% doanh nghiệp đã có doanh thu qua phương tiện điện tử ở mức 15% trở lên so với tổng doanh thu. Ông Trần Hữu Linh, Phó cục trưởng Cục TMĐT và CNTT, phấn khởi: “Hiệu quả ứng dụng TMĐT ở Việt Nam đã rõ ràng và có xu hướng ngày càng tăng”.

Ngay sau khi khung pháp lý về TMĐT cũng như các phương tiện thanh toán điện tử được xây dựng và phát triển, hàng loạt đơn vị kinh doanh điện tử như 123 Mua, Vật Giá, Golmart... bắt đầu bung ra những kế hoạch tuyên truyền cho hoạt động của mình. Đáng chú ý, Chợ Điện Tử còn mạnh dạn bắt tay với eBay để hình thành website đồng thương hiệu, mở rộng môi trường cho thương nhân trong nước có thể kinh doanh với bạn hàng quốc tế.

Mới đây, Bộ Công Thương cũng đã ban hành thông tư hướng dẫn nghị định TMĐT về cung cấp thông tin và giao kết hợp đồng trên website TMĐT. Ông Nguyễn Văn Nam, Tổng Giám đốc Công ty Dịch vụ bảo vệ chuyên nghiệp Văn Nhân, nhận định: “Sự ra đời của thông tư đã tạo ra khung pháp lý, tạo điều kiện cho người mua có thể chủ động trong môi trường TMĐT”.

Khách hàng chịu thiệt

Tuy vậy, sự phát triển bùng nổ của môi trường giao dịch điện tử lại kéo theo kết quả đáng buồn là hầu hết doanh nghiệp kinh doanh trên Internet chưa minh bạch với khách hàng. Kết quả trong một khảo sát mới đây do Bộ Công Thương thực hiện cho thấy 98% website kinh doanh điện tử không đưa đầy đủ, trọn vẹn các thông tin cơ bản về thương nhân như tên, địa chỉ, số điện thoại, email, giấy phép đăng ký kinh doanh... Tất cả các website đều đăng tải giá sản phẩm nhưng chỉ có 38% công bố rõ ràng cơ cấu giá. Người mua thấy giá niêm yết trên web nhưng khi nhận hàng thường bức xúc bởi giá tiền phải trả thường cao hơn vì lúc này, người bán mới “đính kèm” thuế GTGT. Đáng ngại hơn, có đến 46% không công bố bất kỳ một điều khoản giao dịch nào.

Bà Lại Việt Anh, Trưởng Phòng Pháp chế Cục TMĐT và CNTT, cho biết: “Trong mọi giao dịch, khách hàng luôn là đối tượng chịu thiệt. Trong môi trường giao dịch điện tử tại Việt Nam hiện nay, sự bất bình đẳng này còn thể hiện rõ hơn nhiều do khách hàng không được cung cấp đầy đủ thông tin”.

Ai chịu trách nhiệm nội dung?

Ngay khi việc tuân thủ các quy định về TMĐT là một chuyện còn chưa trọn vẹn, những vấn đề phát sinh trong môi trường kinh doanh này cũng khiến các doanh nghiệp đau đầu. Đơn cử như trong trường hợp của website thương hiệu Thế giới di động. Ngoài việc tiếp thị và bán hàng qua mạng, để tạo cho khách hàng đang có nhu cầu đổi điện thoại mới bán được điện thoại cũ, website này đã mở không gian trên mạng để khách hàng có thể tự rao bán lại điện thoại của mình. Rắc rối xảy ra khi những sản phẩm do khách hàng bán lại này là hàng trôi nổi. “Sau những trường hợp như thế, chúng tôi cứ bị phản ánh là mình không trung thực trong giao dịch điện tử”- ông Nguyễn Đức Tài, Tổng Giám đốc Thế giới di động, bức xúc.

Từng lâm vào thế kẹt ở tình cảnh tương tự, ông Lê Văn Quang, Giám đốc Công ty Cổ phần TMĐT Hai Bốn Bảy, sở hữu sàn đấu giá trực tuyến www.daugia247.com chia sẻ: “Dù đã nắm thông tin người giao dịch như số điện thoại, địa chỉ công ty... nhưng rất khó để có số tài khoản của những người tham gia đấu giá. Trao đổi về vấn đề này, bà Lại Việt Anh khẳng định: “Những giao dịch vi phạm như thế là tranh chấp dân sự hay thương mại của hai bên mua và bán, không liên quan đến chủ website nên họ không phải chịu trách nhiệm”.

Tuy nhiên, bà Việt Anh cũng khuyến cáo để giữ uy tín cho thương hiệu cũng như môi trường kinh doanh điện tử mà mình tạo ra, chủ website phải chủ động có những biện pháp ngăn trừ những đối tượng khách hàng kinh doanh không lành mạnh.