"Công - tư kiến quốc" vì Việt Nam cường thịnh

Doanh nghiệp tư nhân đồng hành với Chính phủ trong việc hoạch định chính sách nhằm hướng đến mục tiêu "công - tư kiến quốc: hùng cường, thịnh vượng"

Ngày 11-9, Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) đã tổ chức lễ công bố mô hình "Toàn cảnh kinh tế tư nhân Việt Nam" và ra mắt Hội đồng Điều hành cùng nhân sự chủ chốt các ủy ban: Ủy ban Công nghệ mới nổi và đổi mới sáng tạo; Ủy ban Phát triển hạ tầng và các ngành có lợi thế cạnh tranh quốc gia; Ủy ban Công nghiệp sản xuất, chế biến, chế tạo; Ủy ban Phát triển nguồn lực và dịch vụ.

Doanh nghiệp tư nhân "bắt tay"

Trước đó, tại buổi làm việc với Ban IV, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: Mô hình "Toàn cảnh kinh tế tư nhân Việt Nam" phải được triển khai thực chất, hiệu quả, huy động sức mạnh tổng hợp của khu vực tư nhân, góp phần đưa Nghị quyết 68/2025 của Bộ Chính trị đi vào cuộc sống.

Ông Trương Gia Bình - Trưởng Ban IV, thành viên Hội đồng Điều hành toàn cảnh kinh tế tư nhân Việt Nam - cho biết mô hình "Toàn cảnh kinh tế tư nhân Việt Nam" hướng đến mục tiêu "công - tư kiến quốc: hùng cường, thịnh vượng", thúc đẩy cơ chế cùng làm, cùng chia sẻ trách nhiệm giữa nhà nước và doanh nghiệp. Đây sẽ là nơi quy tụ trí tuệ, nguồn lực, tiếng nói và giải pháp của cộng đồng doanh nghiệp tư nhân, từ quy mô lớn đến nhỏ, nhằm hiện thực hóa vai trò động lực quan trọng nhất của kinh tế tư nhân.

Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn, lúng túng khi đáp ứng các quy định pháp luật. "Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên mới, nơi tài sản không còn chỉ là đất đai, nhà máy, thiết bị mà là "tài sản trí tuệ" và "tài sản vô hình". Trong khi giá trị tài sản vô hình toàn cầu đã vượt mốc 80.000 tỉ USD, tại Việt Nam, nhiều doanh nghiệp vẫn lúng túng trong việc định giá, hạch toán và khai thác" - luật sư Trương Anh Tú, Chủ tịch TAT Law Firm, cho biết tại Diễn đàn Thể chế hóa đổi mới sáng tạo - Bảo vệ tài sản vô hình theo tinh thần Nghị quyết 68, do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Công ty TAT Law Firm cùng Tạp chí Luật sư Việt Nam tổ chức ngày 11-9.

Luật sư Trương Anh Tú phân tích: Nguyên nhân là ở thể chế pháp lý chưa theo kịp, khiến tài sản vô hình chưa được thừa nhận đầy đủ là tài sản tài chính hóa và có thể định giá, thế chấp hay góp vốn. Một tài sản trí tuệ ở nước ngoài không cần đến nhà xưởng và nhiều nhân công nhưng vẫn được định giá hàng chục triệu USD, sẵn sàng được rót vốn đầu tư. Tuy nhiên, một mô hình như vậy ở Việt Nam hiện chưa được đánh giá cao. Tình trạng xâm phạm về nhãn hiệu cũng rất phổ biến; xây dựng thương hiệu cần nhiều thập kỷ nhưng dễ bị "đạo nhái" trong thời gian ngắn nếu không có thể chế bảo vệ.

Ông Phạm Trường Giang, Tổng Giám đốc Công ty CP EUROHOUSE Việt Nam, phản ánh các hành vi xâm phạm kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu, sáng chế vẫn diễn ra khá phổ biến, nhất là trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp như nhôm, cơ khí, vật liệu xây dựng. Khi xảy ra tranh chấp về sở hữu trí tuệ liên quan đến doanh nghiệp nước ngoài, nều muốn liên hệ để giải quyết thường "bặt vô âm tín".

Theo luật sư Mai Thị Thảo, Phó Giám đốc TAT Law Firm, có 3 nguyên nhân dẫn đến tình trạng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Đó là doanh nghiệp sáng tạo nhanh hơn luật; lợi nhuận từ vi phạm cao hơn nhiều so với mức xử phạt; 95% doanh nghiệp Việt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, vốn yếu thế trong các tranh chấp sở hữu trí tuệ.

Khơi thông điểm nghẽn

Luật sư Mai Thị Thảo cho rằng Nghị quyết 57/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và Nghị quyết 68/2025 về phát triển kinh tế tư nhân đã xác lập định hướng chiến lược từ cấp Trung ương, đang tạo ra thời cơ lớn. Tuy nhiên, chính sách chỉ có ý nghĩa khi được thể chế hóa cụ thể, đủ nhanh, mạnh và khả thi để bảo vệ doanh nghiệp.

Luật sư Mai Thị Thảo đề xuất 5 nhóm chính sách cần được ưu tiên thể chế hóa. Cụ thể, áp dụng cơ chế bồi thường mang tính trừng phạt đối với hành vi xâm phạm thương hiệu nghiêm trọng; thành lập hệ thống tòa chuyên trách về sở hữu trí tuệ - với thẩm phán am hiểu sâu sắc và có thể ban hành án lệ; mở rộng và công nhận các tổ chức giám định sở hữu trí tuệ độc lập; thiết lập quỹ hỗ trợ pháp lý sở hữu trí tuệ cho doanh nghiệp nhỏ và start-up; tăng cường truyền thông, giáo dục cộng đồng và nâng cao năng lực nhận diện thương hiệu cho người tiêu dùng.

"Không thể có một nền kinh tế sáng tạo nếu thương hiệu Việt vẫn dễ bị đánh cắp. Không thể có vị thế quốc gia nếu tài sản trí tuệ - sức mạnh mềm của quốc gia không được bảo vệ xứng tầm. Thương hiệu là vương miện của doanh nghiệp. Mất thương hiệu là mất thị trường, mất lòng tin. Nếu pháp luật không đi trước thì doanh nghiệp Việt sẽ luôn phải đi sau trên chính thương hiệu của mình" - luật sư Thảo trăn trở.

Bởi vậy, về mô hình "Toàn cảnh kinh tế tư nhân Việt Nam", theo ông Trương Gia Bình, chúng ta đã nói nhiều về việc gỡ khó cho doanh nghiệp. Song, gỡ khó thôi chưa đủ, quan trọng hơn là cùng xây dựng, cùng kiến thiết quốc gia với doanh nghiệp. Đất nước muốn mạnh mẽ vươn lên phải có những doanh nghiệp mang tầm vóc quốc tế. "Chính phủ đồng hành, doanh nghiệp dấn thân, đó là tinh thần "công - tư kiến quốc" - ông giải thích.

Theo ông Mai Hữu Tín - Phó trưởng Ban IV, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Đầu tư U&I - khó khăn của doanh nghiệp có thể nằm ở vốn, công nghệ hay chính sách. Nhiệm vụ của chúng ta là chỉ rõ những "điểm nghẽn" đó và cùng nhau tháo gỡ. Trong mỗi ngành đều có những doanh nghiệp dẫn dắt, không chỉ mạnh về năng lực mà còn muốn xây dựng hệ sinh thái phát triển chung. Chính hệ sinh thái này sẽ tạo cơ hội để doanh nghiệp nhỏ, vừa và siêu nhỏ tham gia, đóng góp vào sự phát triển toàn ngành.

Ông Vũ Văn Tiền, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Geleximco, nhấn mạnh bây giờ không còn con đường nào khác là các doanh nghiệp phải cùng nhau "đồng kiến tạo", nỗ lực cống hiến cho xã hội, cho đất nước. Mỗi doanh nghiệp cống hiến thì đất nước ta sẽ có hàng triệu doanh nghiệp cống hiến và giải quyết hàng triệu việc làm.

Trong khi đó, bà Cao Thị Ngọc Dung, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Vàng bạc - Đá quý Phú Nhuận (PNJ), cho rằng thế hệ doanh nhân đi đầu sẽ là những người lan tỏa, truyền lửa, tập hợp nhiều cộng đồng doanh nhân để cùng nhau đổi mới sáng tạo, truyền sứ mệnh thúc đẩy phát triển đất nước.