Cục Báo chí đẩy mạnh truyền thông trong Tiểu dự án 1: Góp phần "xóa nghèo thông tin" bền vững

(NLĐO) - Đẩy mạnh truyền thông không chỉ dừng lại ở việc cung cấp thông tin một chiều, mà còn hướng tới thay đổi nhận thức.

Đây cũng là tinh thần xuyên suốt trong quá trình triển khai Tiểu dự án 1 "Giảm nghèo về thông tin" thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025.

Truyền thông là then chốt trong việc giảm nghèo

Theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021 - 2025, thiếu hụt thông tin được xác định là một trong những chỉ số then chốt thuộc tiêu chí dịch vụ xã hội cơ bản. Điều này cho thấy cùng với việc nâng cao thu nhập, Nhà nước đặc biệt quan tâm đến bảo đảm quyền tiếp cận thông tin của người dân, coi đây là điều kiện nền tảng để người nghèo, người yếu thế có thể tự vươn lên, tham gia hiệu quả vào đời sống kinh tế - xã hội.

Xuất phát từ yêu cầu đó, Tiểu dự án "Giảm nghèo về thông tin" được thiết kế với ba mục tiêu chính: Hỗ trợ người dân tại các vùng khó khăn tiếp cận và sử dụng dịch vụ viễn thông; nâng cao năng lực cho hệ thống thông tin cơ sở; đồng thời bảo đảm 100% xã đặc biệt khó khăn, xã đảo, huyện đảo có đài truyền thanh và các điểm cung cấp thông tin công cộng phục vụ người dân.

Trong tổng thể các mục tiêu này, truyền thông được xác định là khâu then chốt, đóng vai trò dẫn dắt để các chính sách, giải pháp đi vào thực tiễn.

Trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, khoảng cách tiếp cận thông tin giữa các vùng, miền vẫn là một trong những rào cản lớn đối với mục tiêu phát triển bền vững. Nhận thức rõ điều đó, Cục Báo chí (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đã và đang khẳng định vai trò nòng cốt trong công tác truyền thông của Tiểu dự án 1 – Giảm nghèo về thông tin, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững.

Tiểu dự án 1 được xác định là một trong những trụ cột quan trọng nhằm nâng cao khả năng tiếp cận thông tin thiết yếu cho người dân, đặc biệt là đồng bào vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số, miền núi, vùng bãi ngang ven biển và hải đảo. Thông qua hoạt động truyền thông, các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về giảm nghèo từng bước được lan tỏa sâu rộng, góp phần nâng cao nhận thức xã hội và tạo sự đồng thuận trong quá trình triển khai.

Với chức năng quản lý nhà nước về báo chí, Cục Báo chí đã chủ động phối hợp với các cơ quan báo in, báo điện tử, tạp chí và hệ thống thông tin cơ sở để xây dựng nội dung tuyên truyền phù hợp với từng nhóm đối tượng. Nhiều tuyến bài, chuyên trang, chuyên mục được triển khai đồng bộ, tập trung phản ánh chủ trương, chính sách về giảm nghèo thông tin; đồng thời giới thiệu các mô hình hay, cách làm hiệu quả tại địa phương, tạo sức lan tỏa tích cực trong cộng đồng.

Một trong những điểm nhấn quan trọng trong hoạt động truyền thông của Tiểu dự án 1 là việc lấy người dân làm trung tâm. Nội dung thông tin được chuyển tải theo hướng dễ hiểu, gần gũi, thiết thực, gắn với nhu cầu thực tế của người dân. Các lĩnh vực như sản xuất nông nghiệp, khởi nghiệp, chuyển đổi sinh kế, ứng dụng khoa học – công nghệ, chăm sóc sức khỏe, giáo dục, pháp luật… được ưu tiên phản ánh, giúp người dân không chỉ tiếp nhận thông tin mà còn có thể vận dụng vào thực tiễn, từng bước nâng cao năng lực tự phát triển.

Cùng với việc tổ chức nội dung truyền thông, Cục Báo chí đặc biệt chú trọng nâng cao chất lượng đội ngũ làm báo tham gia tuyên truyền giảm nghèo. Thông qua các lớp tập huấn, hội thảo chuyên đề, phóng viên, biên tập viên được trang bị thêm kiến thức về chính sách giảm nghèo, kỹ năng tác nghiệp tại địa bàn khó khăn, cũng như phương pháp tiếp cận đề tài theo hướng nhân văn, bền vững, tránh cách phản ánh phiến diện hoặc chỉ dừng ở việc "kể nghèo".

Cụ thể, trong khuôn khổ Tiểu dự án 1 "Giảm nghèo về thông tin", Kết quả giai đoạn 2021-2025 cho thấy, đã có 8.173 chương trình phát thanh, 1.878 chương trình truyền hình được sản xuất; nhiều nền tảng công nghệ cung cấp xuất bản phẩm và báo điện tử được xây dựng, phát triển; hơn 3.980 đầu báo in được phát hành rộng rãi đến cơ sở.

Bên cạnh đó, trên các nền tảng internet, mạng xã hội và báo điện tử đã đăng tải hơn 66.160 bài, tin, ảnh; 34.730 file điện tử; 8.372 sản phẩm truyền thông và hơn 3.198 sản phẩm truyền thông khác, góp phần đa dạng hóa kênh tiếp cận thông tin cho người dân.

Cùng với hoạt động báo chí, các đơn vị liên quan đã tổ chức sản xuất mới hơn 309 xuất bản phẩm có nội dung thiết yếu, mang ý nghĩa lâu dài, bao gồm cả xuất bản phẩm điện tử; lựa chọn 36 xuất bản phẩm có nội dung đặc sắc để xuất bản dưới hình thức điện tử; đồng thời lựa chọn, biên tập 2.378 sản phẩm báo chí có nội dung thiết yếu, có giá trị sử dụng lâu dài phục vụ công tác tuyên truyền.

Các bộ, cơ quan trung ương và địa phương cũng đã tổ chức hơn 884 lớp, hội nghị đào tạo, bồi dưỡng nhằm nâng cao năng lực cho hơn 97.714 lượt người làm công tác thông tin và truyền thông cơ sở. Qua đánh giá thực tiễn cho thấy, hạ tầng thông tin cơ sở từng bước đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân; người dân sinh sống tại các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo ngày càng chủ động tiếp cận, sử dụng dịch vụ viễn thông, qua đó nâng cao khả năng tiếp cận và khai thác thông tin.

Hiệu quả giảm nghèo rõ rệt

Hiệu quả của công tác truyền thông giảm nghèo được thể hiện rõ nét tại nhiều địa phương. Tân Xuân là thôn mới thành lập của xã Hậu Lộc, Thanh Hóa còn gặp nhiều khó khăn; trình độ sản xuất của người dân còn lạc hậu, so với mặt bằng chung của địa phương vẫn được xem là "vùng lõm" cần được hỗ trợ tích cực. Với phương châm không để ai bị bỏ lại phía sau, UBND xã Hậu Lộc đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hướng dẫn người dân tiếp cận các nguồn thông tin chính thống, nhất là thông tin về chính sách, thị trường, khoa học - kỹ thuật và dịch vụ công.

Theo Trưởng phòng Văn hóa - Xã hội xã Hậu Lộc Hoàng Thị Nhàn, từ nguồn hỗ trợ của Tiểu dự án 1, Dự án 6 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, địa phương đã triển khai đa dạng các hình thức tuyên truyền như loa truyền thanh, pano, áp phích, tờ rơi…, giúp người dân từng bước nâng cao nhận thức, chủ động lựa chọn và vận dụng kiến thức phù hợp với điều kiện thực tế của gia đình và địa phương.

Nhờ hạ tầng số được đầu tư đồng bộ, người dân thôn Tân Xuân ngày càng tiếp cận hiệu quả các thông tin phục vụ phát triển sản xuất, kinh doanh. Đến nay, tại địa phương đã hình thành nhiều mô hình sản xuất mang lại hiệu quả kinh tế như chăn nuôi gà, lợn và xây dựng vùng sản xuất lúa thương phẩm có giá trị kinh tế cao. Đời sống của người dân từng bước được cải thiện, số hộ nghèo và cận nghèo giảm dần qua các năm.

Năm 2025, UBND xã Hậu Lộc đã tổ chức một lớp tập huấn cho khoảng 100 đại biểu là cán bộ cấp xã, bí thư, trưởng thôn và cán bộ các tổ chức đoàn thể. Qua đó, mỗi học viên trở thành một "cầu nối" đưa thông tin, tri thức đến người dân; đồng thời hướng dẫn người dân lựa chọn các kênh thông tin chính thống, an toàn, kỹ năng sử dụng điện thoại thông minh, tra cứu dịch vụ công trực tuyến, tiếp cận thông tin thị trường, thời tiết và kỹ thuật nông nghiệp.

Song song với việc nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, xã Hậu Lộc còn đầu tư hệ thống truyền thanh cơ sở đồng bộ, hiện đại. Đến nay, toàn xã có hơn 100 cụm loa truyền thanh, bảo đảm thông tin đến được với người dân, đặc biệt là các hộ nghèo, cận nghèo. Qua đó, người dân từng bước lựa chọn được mô hình sản xuất phù hợp, áp dụng tiến bộ kỹ thuật, tổ chức sản xuất theo nhu cầu thị trường và hình thành chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm, góp phần nâng cao thu nhập.

Thời gian tới, Cục Báo chí tiếp tục xác định truyền thông là "lối mở" trong công tác giảm nghèo về thông tin. Việc đổi mới nội dung, đa dạng hóa hình thức thể hiện, tăng cường ứng dụng công nghệ số và phát huy vai trò của báo chí địa phương sẽ là những hướng đi trọng tâm, góp phần đưa Tiểu dự án 1 đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả hơn, đóng góp tích cực vào mục tiêu giảm nghèo bền vững trong giai đoạn tiếp theo.