Dự báo “nóng”: Giá USD phá đỉnh 20 năm và tăng đến khi nào?
(NLĐO) - Nhiều đồng tiền trong rổ tiền tệ để tính chỉ số đồng USD đã giảm mạnh trong năm qua. Tương lai của những đồng tiền trong rổ này cùng hàng loạt đồng tiền của các quốc gia, khu vực khác trên thế giới sẽ ra sao sau khi giá USD lập kỷ trong vòng 20 năm?
Chỉ số đồng USD (chỉ số DXY) chạm mức 113,02 hôm 24-9 (giờ địa phương) sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) lần thứ 3 liên tiếp tăng lãi suất thêm 0,75 điểm phần trăm.
Liên tục phá đỉnh
Chỉ số DXY - chỉ số đo lường sức mạnh của đồng USD so với các đồng tiền khác trong rổ tiền tệ - đang cao nhất kể từ năm 2002, phản ánh rõ nét sự chênh lệch về lãi suất và tăng trưởng ở các nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Trong rổ tiền tệ để tính chỉ số DXY, đồng yen (Nhật Bản), krona (Thụy Điển), euro và bảng Anh đều giảm giá mạnh so với đồng USD. Trong đó, giá đồng euro giảm mạnh xuống mức thấp nhất trong 20 năm và giá đồng bảng Anh rơi xuống mức thấp nhất trong 37 năm.
Ông Shaun Osborne, Giám đốc điều hành kiêm chiến lược gia thị trường ngoại hối tại Ngân hàng Scotiabank (Canada), cho rằng đồng USD đã bị định giá quá cao. Kể từ đầu năm nay, chỉ số DXY đã tăng gần 16%, mức tăng phần trăm hằng năm cao nhất kể từ năm 1972.
Reuters đưa tin giá đồng euro giảm ngày thứ 4 liên tiếp vào hôm 23-9 (giờ địa phương) với mức giảm 1,49% khi trượt xuống mốc 0,9689 USD đổi lấy 1 euro sau khi dữ liệu được công bố cho thấy nền kinh tế Đức suy giảm hơn trong tháng 9.
Đồng yen cũng giảm 0,68% xuống mốc 143,34 yen đổi 1 USD. Nhà chức trách Nhật Bản hôm 22-9 đã lần đầu tiên can thiệp để hỗ trợ giá đồng tiền này kể từ năm 1998.
Trong khi đó, đồng bảng Anh giảm 3,49% xuống mốc 1 bảng Anh chỉ đổi được 1,0864 USD, thấp hơn nhiều so với mức 1 bảng Anh đổi hơn 2 USD hồi cuối năm 2007. Đồng tiền này đã chịu áp lực trước thông báo của Chính phủ về việc cắt giảm thuế 11% kể từ đầu tháng 7 vừa qua.
Tương tự, nhiều đồng tiền của những thị trường mới nổi cũng giảm mạnh, thậm chí giảm xuống mức kỷ lục, so với đồng USD.
Một nhà giao dịch tại Sở Giao dịch chứng khoán New York (NYSE) ở TP New York - Mỹ hôm 22-9. Ảnh: Reuters
Theo tờ Financial Times, chỉ số DXY dự kiến tiếp tục tăng dựa trên kỳ vọng về việc FED sẽ "không lùi bước" trong việc tăng lãi suất nhằm kiềm chế lạm phát.
Tại cuộc họp báo hôm 21-9, Chủ tịch FED Jerome Powell thừa nhận "mục tiêu hạ cánh mềm" - giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế đủ để kiềm chế lạm phát nhưng không quá nhiều để tránh gây suy thoái - ngày càng khó đạt được với nền kinh tế số 1 thế giới. Hãng tin AP dẫn lời ông Powell nói rằng các nhà hoạch định chính sách của FED chỉ xem xét việc ngừng tăng lãi suất khi lạm phát giảm trở lại mức mục tiêu 2%.
Trong nỗ lực giảm lạm phát đang ở gần mức cao nhất kể từ đầu những năm 1980, FED đã nâng lãi suất liên bang lên phạm vi 3%-3,25%, mức cao nhất kể từ đầu năm 2008. Các nhà giao dịch lo ngại FED tiếp tục chính sách thắt chặt tiền tệ cứng rắn trong thời gian dài hơn dự kiến. Chính FED cũng dự báo sẽ có thêm nhiều đợt tăng quy mô lớn, nâng lãi suất lên khoảng 4,4% vào cuối năm nay, cao hơn mức dự báo trước đó. Đến năm 2023, lãi suất dự kiến tăng lên 4,6%, mức cao nhất kể từ năm 2007.
Sàn giao dịch chứng khoán ở Frankfurt - Đức hôm 23-9. Ảnh: Reuters
Đà tăng chưa dừng lại
Đồng USD được dự báo vẫn mạnh trong ít nhất 3 tháng tới trước quan điểm cứng rắn của FED cùng nhu cầu về "tài sản an toàn" do lo ngại nền kinh tế toàn cầu suy thoái. Các đợt bán tháo tài sản rủi ro và trái phiếu trên thị trường gần đây đã diễn ra theo xu hướng tăng giá của đồng USD.
Đáng chú ý, các nhà phân tích cho rằng không có cơ sở nào để dự đoán đà tăng của đồng USD sẽ chững lại. Sau khi tăng mạnh 7% trong năm 2021, giá USD tăng tiếp gần 16% trong năm nay, vượt hầu hết mọi dự báo.
Kênh trú ẩn an toàn
Giới chuyên gia cho rằng chênh lệch lãi suất phản ánh sức mạnh kinh tế Mỹ, làm tăng thêm sức hấp dẫn của đồng USD.
Thị trường tài chính Mỹ là một trong những thị trường lớn nhất và có thanh khoản cao nhất trên thế giới cùng với các biện pháp pháp lý bảo vệ mạnh mẽ. Lợi suất trái phiếu kho bạc ngắn hạn tăng khiến việc nắm giữ đồng USD dành cho mục đích lưu trữ an toàn cũng trở nên hấp dẫn hơn.
Trước đó, 75% nhà phân tích trong số 48 người tham gia khảo sát của hãng tin Reuters hồi tháng 7 dự đoán xu hướng tăng giá đồng USD sẽ kéo dài trong ít nhất 3 tháng. Trong số này, 19 người dự báo đà tăng của đồng USD kéo dài 3-6 tháng, 10 người dự báo khoảng thời gian này là 6-12 tháng, 4 người tin rằng đà tăng kéo dài ít nhất 1 năm và 4 người cho rằng ít nhất 2 năm. Chỉ có khoảng 11 người nhận định đà tăng kéo dài chưa đến 3 tháng.
Đồng USD có thể vẫn là đồng tiền thống trị nền kinh tế toàn cầu trong tương lai gần. Bất chấp lo ngại về sự gia tăng thâm hụt ngân sách và thương mại của Mỹ, nhu cầu về đồng USD trong các giao dịch toàn cầu vẫn mạnh. Khoảng 40% giao dịch tài chính toàn cầu được thanh toán bằng USD và phần lớn hàng hóa, từ dầu đến đậu nành, được giao dịch bằng USD. Các nhà nhập khẩu cần trữ đồng USD để giao dịch. Ngược lại, quy mô và tính thanh khoản của thị trường Mỹ cũng bảo đảm thương mại và đầu tư toàn cầu ổn định.
Chủ tịch FED Jerome Powell nói rằng các nhà hoạch định chính sách chỉ xem xét việc ngừng tăng lãi suất khi lạm phát giảm trở lại mức mục tiêu 2%. Ảnh: Reuters
Tổn thất với phần còn lại của thế giới
Đồng USD mạnh lên đồng nghĩa với hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ rẻ hơn, trợ giúp cho nỗ lực chống lạm phát của FED, giúp tăng sức mua ở thị trường trong nước. Tuy nhiên, đối với phần còn lại của thế giới, đà tăng giá USD gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực.
Ông Raghuram Rajan, cựu Thống đốc Ngân hàng Trung ương Ấn Độ, nói: "Tôi nghĩ bây giờ mới chỉ là giai đoạn đầu. Chúng ta sẽ ở trong giai đoạn lãi suất cao một thời gian. Mức độ dễ tổn thương cũng sẽ gia tăng". Ông cho hay nhiều nước vẫn chưa trải qua chu kỳ lãi suất tăng mạnh nào suốt từ thập niên 1990 và đã vay nợ bằng USD trong thời gian đại dịch căng thẳng nên sự tăng giá của đồng USD khiến áp lực trả nợ đối với những thị trường mới nổi sẽ lan rộng và không thể kiểm soát.
Người dân mua thực phẩm tại một khu chợ trong bối cảnh thiếu nước, gas ở Port-au-Prince - Haiti. Ảnh: Reuters
Theo dữ liệu của Viện Tài chính quốc tế, từ nay đến cuối năm 2023, 32 quốc gia sẽ phải thanh toán số nợ bằng USD là 83 tỉ USD. Ngân hàng Thế giới cũng cảnh báo nền kinh tế toàn cầu đang trượt dần vào suy thoái và một loạt cuộc khủng hoảng tài chính tại các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển sẽ gây ra tổn thất lâu dài.
Xu hướng tăng giá của USD góp phần gia tăng khó khăn đối với những quốc gia phụ thuộc vào lương thực và xăng dầu nhập khẩu bởi giá nhập sẽ tăng theo. Nhiều nước đã phải rút dự trữ ngoại hối để có tiền chi trả cho hàng nhập khẩu và ổn định tỉ giá.
Bên cạnh đó, các nhà đầu tư đã vay bằng USD để đầu tư vào những đồng tiền của thị trường mới nổi có lợi suất cao hơn đã chứng kiến khoản lỗ nặng. Kịch bản khó tránh khỏi khi giá USD tăng là dòng vốn rút khỏi thị trường mới nổi khiến nội tệ giảm xuống, dẫn đến áp lực tăng lãi suất để ngăn dòng vốn chảy đi, làm suy yếu tăng trưởng kinh tế.
Sự gia tăng mạnh mẽ của giá USD so với những đồng tiền khác cũng phản ánh lo ngại giá năng lượng tăng cao ở châu Âu khiến lạm phát cao hơn và đẩy các nền kinh tế vào suy thoái.
Các nhà phân tích cho rằng không có cơ sở nào để dự đoán đà tăng của đồng USD sẽ chững lại. Ảnh: Reuters
Năm 2023: Tỉ giá USD/VNĐ giảm dần?
Các chuyên gia của Tập đoàn Maybank IBG vừa có báo cáo phân tích động thái tăng lãi suất điều hành thêm 1 điểm phần trăm của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN).
Theo các chuyên gia, việc này nhằm phản ứng với việc tỉ giá USD/VNĐ đang suy yếu do FED thắt chặt chính sách tiền tệ và nhà đầu tư nước ngoài rút vốn.
Các chuyên gia cũng cho hay có ý kiến lo ngại việc tỉ giá USD/VNĐ tiếp tục tăng sẽ làm trầm trọng thêm rủi ro lạm phát thông qua việc tăng chi phí nhập khẩu. Tuy nhiên, lạm phát toàn phần trung bình hằng năm và lạm phát cơ bản vẫn ở mức 2,5% và 1,6%. Dù lạm phát có thể sẽ tăng lên trong những tháng tới nhưng khó có khả năng vượt mục tiêu 4%.
Từ đầu năm đến nay, VNĐ đã giảm khoảng 4% giá trị so với USD nhưng đồng tiền Việt Nam vẫn là một trong những đồng tiền hoạt động tốt nhất khu vực ASEAN. Việc tăng lãi suất của NHNN cũng có thể làm giảm quy mô can thiệp ngoại hối cần thiết để ổn định VNĐ. Hiện dự trữ ngoại hối ổn định ở mức khoảng 100 tỉ USD, cao hơn 28% so với cuối năm 2019 - thời điểm trước đại dịch COVID-19, cho thấy NHNN vẫn có khả năng hỗ trợ tiền tệ mà không cần tăng thêm lãi suất.
Báo cáo của Tập đoàn Maybank IBG nhận định việc tăng lãi suất sẽ không ảnh hưởng đáng kể đến sự phục hồi kinh tế của Việt Nam. Tăng trưởng GDP vẫn có khả năng đạt lần lượt 8% và 6% trong 2 năm 2022, 2023. Tỉ giá USD/VNĐ sẽ ở mức 23.500 vào cuối năm nay và giảm nhẹ xuống 23.200 vào cuối năm sau.
Thái Phương