Sự thật phía sau những đứa trẻ thổi lửa

Khi thành phố lên đèn, những đứa trẻ thổi lửa bắt đầu tỏa ra các quán ăn, phố đi bộ... để "hành nghề". Dù các em khẳng định tự đi thổi lửa một mình nhưng sự thật không phải vậy

Đầu tháng 4-2023, mạng xã hội xôn xao đoạn clip ghi lại cảnh một cảnh sát bị đám đông cản trở khi đưa những trẻ em hành nghề thổi lửa trên phố đi bộ Nguyễn Huệ (quận 1, TP HCM) về trụ sở làm việc. Bất lực trước đám đông, anh cảnh sát đã nói: "Người ta đang lợi dụng tụi nhỏ để kiếm tiền. Chúng tôi đưa về để làm rõ vấn đề đó. Các anh chị đang giúp cho những người đó, hiểu không?".

Từ đây, phóng viên Báo Người Lao Động đã đi tìm lời giải cho câu hỏi: Có hay không nạn chăn dắt trẻ em hành nghề thổi lửa tại TP HCM?

Mỗi đêm kiếm 200.000 - 300.000 đồng

Khi TP HCM lên đèn cũng là lúc các nhà hàng, quán nhậu bắt đầu hoạt động rầm rộ. Đây cũng chính là những địa điểm kiếm tiền quen thuộc của trẻ em hành nghề thổi lửa. Từ sau 19 giờ hằng ngày, những tuyến đường như Hoàng Sa, Trường Sa, Đỗ Thị Lời, Rạch Bùng Binh (quận 3); phố đi bộ Nguyễn Huệ, phố đi bộ Bùi Viện (quận 1); phố ẩm thực Vĩnh Khánh (quận 4)... có rất nhiều trẻ em tập trung về đây thổi lửa để xin tiền.

Sau nhiều ngày theo dõi, tìm hiểu, chúng tôi tiếp cận được một cậu bé tên Bin (đã đổi tên, khoảng 10 tuổi, thường hành nghề ở khu vực đường Hoàng Sa, Trường Sa, Đỗ Thị Lời, Rạch Bùng Binh…). Bin cho biết bắt đầu thổi lửa từ lúc mới 5 tuổi. Hằng ngày, Bin tự đi xe ôm từ quận 7 sang khu vực trung tâm thành phố để "làm việc". Địa bàn hoạt động của Bin rất rộng, em "biểu diễn" hết tuyến đường này sẽ đi bộ sang tuyến đường khác.

Trẻ thổi lửa trên phố đi bộ Nguyễn Huệ (quận 1, TP HCM). Ảnh: LÊ VĨNH

Đồ nghề của Bin gồm: balô, lon sắt, dầu lửa đựng trong chai nhựa loại 1,5 lít và vài thanh kim loại có quấn vải tẩm dầu lửa. Mỗi lần dừng lại trước một quán nhậu, Bin ngậm dầu vào miệng rồi bắt đầu phun ra lửa. Đám cháy to, đỏ rực và phụt sáng lên cao. Sau đó, Bin lần lượt đưa từng thanh kim loại có quấn vải tẩm dầu đang bốc lửa vào miệng và ngậm lại. Ngọn lửa tắt ngúm trong miệng em. Kết thúc màn trình diễn, Bin bắt đầu đi vào từng bàn khách đang ăn uống để xin tiền.

"Ba con lượm ve chai, mẹ con giúp việc cho người ta. Mỗi đêm con làm cũng được 200.000 - 300.000 đồng. Bữa nào hên thì kiếm được 400.000 - 500.000 đồng luôn" - Bin kể. Khi được hỏi đi làm một mình vậy có bị những bạn thổi lửa khác đánh, giành địa bàn không, Bin trả lời: "Tụi nó không dám đụng con đâu chú. Đụng con là con đánh tụi nó luôn".

Nghe chúng tôi hỏi tiền kiếm được có chia lại cho ai không, Bin khẳng định: "Không có, tụi con làm để kiếm sống chứ không chia tiền cho ai hết".

Trong một buổi trò chuyện với một người khác trong nhóm chúng tôi, cậu bé tên Bin này lại cho biết mình tên Biên, sống ở đường 41, phường 8, quận 4 (đoạn gần chùa Giác Nguyên). Cậu bé kể ba mẹ bị bắt vào tù vì ma túy, giờ em sống với bà ngoại 72 tuổi. "Hằng ngày, con đi xe đạp với bạn qua đây thổi lửa đến 1 giờ sáng rồi đem tiền về đưa cho ngoại. Cũng vài lần con bị bỏng tay nhưng ít bữa thì hết. Con từng được đi học nhưng ít ngày thì nghỉ vì đánh nhau với bạn" - Biên kể. Chúng tôi xin chụp hình, Biên dặn: "Chụp đừng có đăng nha chú, công an bắt tụi con đó. Chú biết bé My không, nó đăng lên TikTok "hot" quá trời, xong rồi đầu tháng này, công an bắt tụi con. Tổng cộng 35 đứa". Biên cũng cho biết sau clip cảnh sát bị đám đông vây ở phố đi bộ Nguyễn Huệ do định đưa trẻ thổi lửa về trụ sở, những đứa trẻ làm nghề này cũng đã hạn chế đến đây.

Tại đường Đỗ Thị Lời, chúng tôi cũng thường xuyên bắt gặp một cậu bé chừng 13-14 tuổi đi cùng bé gái khoảng 5-6 tuổi, hành nghề thổi lửa. Trên chiếc xe máy cũ nát, bé trai chở theo bé gái di chuyển qua nhiều tuyến đường để đến các quán nhậu. Bám theo 2 đứa trẻ, chúng tôi nhiều lần thót tim trước những pha lạng lách, đánh võng, vượt đèn đỏ… của cậu bé. Vài ngày trước, chúng tôi biết được bé trai này vừa bị tai nạn giao thông gãy một tay và phải bó bột. Thế nhưng, em vẫn đi thổi lửa tại các khu vực trung tâm của TP HCM.

Còn tại khu vực giao lộ Phan Văn Trị - Nguyễn Oanh (phường 7, quận Gò Vấp, TP HCM), ngay dưới hai cột đèn giao thông, cứ khoảng 22 giờ 30 phút mỗi ngày, lại trở thành địa bàn "làm việc" của 2 đứa trẻ chừng 12-15 tuổi. Khi đèn đỏ, các phương tiện dừng lại, sau tiếng "ô ô ô" kéo dài để gây sự chú ý, cả hai ngậm một ngụm dầu rồi phun lửa. Ngọn lửa cao hơn 1 m bùng cháy, khiến nhiều người đang dừng xe chờ đèn đỏ giật mình lo lắng bởi có thể xảy ra cháy nổ bất cứ lúc nào nhưng cả hai vẫn thản nhiên "biểu diễn" rồi đến từng người xin tiền. Công việc này kéo dài đến tận 1 giờ hôm sau.

Những kẻ giấu mặt

Sau nhiều ngày bí mật theo dõi tại các tuyến đường, dù nhiều lần Bin khẳng định mỗi đêm đều tự đi thổi lửa một mình nhưng sự thật không phải vậy.

Khoảng 21 giờ ngày 8-4, sau khi làm xong tại khu vực đường Đỗ Thị Lời, Bin leo lên một chiếc xe máy do người đàn ông khoảng 40 tuổi điều khiển rời đi. Người này chở Bin đến ngã tư Nguyễn Thông - Rạch Bùng Binh (quận 3) để tiếp tục thổi lửa. Ở đây đã có sẵn 2 bé gái. Trong lúc Bin và 2 bé gái "hành nghề", người đàn ông chọn một góc tối bên đường vừa ngồi đợi vừa quan sát các em làm việc. Khoảng 20 phút sau, 3 đứa trẻ lên xe máy và được người đàn ông đưa đến địa điểm khác.

Cậu bé giới thiệu tên Bin (Biên) sau một “suất diễn”. Ảnh: ANH VŨ

Ngày 12-4, chúng tôi lại bắt gặp người đàn ông này ngồi cạnh chiếc xe máy trên đường Rạch Bùng Binh, vừa hút thuốc vừa bấm điện thoại. Thỉnh thoảng, anh ta lại ngước lên nhìn sang phía bên kia đường, nơi có 2 bé trai khoảng 7 tuổi đang miệt mài thổi lửa, xin tiền. Dọc đoạn đường Rạch Bùng Binh còn có 2 bé trai thổi lửa và được một người đàn ông dáng người thấp đậm chở đi.

Còn trước Công viên Lê Thị Riêng (quận 10, TP HCM), khoảng 22 giờ 20 phút ngày 8-4, chúng tôi bắt gặp 2 đứa trẻ (1 trai, 1 gái) được một người đàn ông đi xe máy thả xuống đây. Trong lúc các em kiếm tiền, người này chọn một góc tối gần đó ngồi đợi và theo dõi các em. Sau đó, anh ta tiếp tục chở 2 đứa trẻ đến khu vực đường Cách Mạng Tháng Tám (quận 10), Ngã sáu Phù Đổng (quận 1). Hơn 23 giờ, 2 đứa trẻ lại tiếp tục được chở đến phố đi bộ Bùi Viện.

Theo ghi nhận, tại phố đi bộ Bùi Viện có khoảng 10-15 đứa trẻ, hoạt động theo nhóm, rải đều khu vực này. Sau mỗi màn thổi lửa, bọn trẻ nháy mắt nhau đi vào từng bàn nhậu, cúi gập người xin tiền. Lúc 0 giờ 10 phút ngày 19-4, khi đang "biểu diễn" thì lực lượng chức năng đi tuần tra, những đứa trẻ liền kéo nhau luồn vào các con hẻm nhỏ trên đường Đề Thám (quận 1) để lẩn trốn, khoảng 10-15 phút sau, chúng quay lại khu phố sầm uất để tiếp tục công việc. Đến 1 giờ 30 phút, khi dòng người trên phố thưa dần, những đứa trẻ này tập hợp lại và được những người lớn chở 3, chở 4 trên xe máy phóng đi.

22 giờ ngày 19-4, tại phố đi bộ Nguyễn Huệ, một bé trai khoảng 10 tuổi đang thổi lửa. Cách đó không xa, một phụ nữ đứng quan sát. Sau khi xin tiền xong, cậu bé được người phụ nữ chở sang khu vực trước Nhà hát Thành phố. Dừng xe tại một góc tối và bị che khuất bởi những chiếc ôtô đang đậu cạnh nhà hát, cậu bé tiếp tục đi làm và người phụ nữ đi cùng lại lẳng lặng quan sát. Khi chúng tôi hỏi thăm, cậu bé cho biết đi thổi lửa cùng mẹ. Phát hiện một người trong nhóm chúng tôi ghi hình, cậu bé liền bỏ chạy. Thế nhưng, hơn 2 giờ ngày hôm sau (ngày 20-4), chúng tôi lại bắt gặp người phụ nữ này và bé trai di chuyển trên đường Đoàn Văn Bơ (quận 4), sau đó, cả hai rẽ vào hẻm 257 Đoàn Văn Bơ (phường 13, quận 4), kết thúc một ngày thổi lửa. 

Kỳ tới: Lộ diện kẻ chăn dắt