Đề xuất mô hình cơ quan báo chí chủ lực địa phương

Cần có quy định về mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện tại Hà Nội và TP HCM để giữ lại những tờ báo uy tín.

Nhiều ý kiến đề nghị cho phép một số tỉnh ủy, thành ủy thành lập cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện; bổ sung quy định cơ quan báo chí trực thuộc cơ quan báo và phát thanh, truyền hình địa phương

Thảo luận tại hội trường Quốc hội (QH) xung quanh dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) chiều 24-11, các đại biểu (ĐB) tập trung góp ý vào điều 16 về "Cơ quan báo chí".

Sứ mệnh không thể thay thế

Theo ĐBQH Phan Thị Thanh Phương (TP HCM), mưa lũ dồn dập ở khu vực miền Trung - Tây Nguyên những ngày qua đã để lại nhiều mất mát. Bên cạnh sự hỗ trợ, bảo vệ, giúp đỡ của các cấp chính quyền, lực lượng công an, quân đội, MTTQ và các đoàn thể, còn có sự xuất hiện rất kịp thời của các cơ quan báo chí lớn như Báo Tuổi Trẻ, Người Lao Động, Hà Nội Mới... "Phóng viên của các cơ quan báo chí này đã có mặt ở "rốn lũ", những điểm ngập sâu, những khu dân cư bị chia cắt nặng nề; vừa đưa tin chân thực, chính xác vừa trực tiếp chuyển hàng cứu trợ đến với đồng bào đang oằn mình giữa thiên tai. Những hình ảnh ấy một lần nữa khẳng định sứ mệnh không thể thay thế của báo chí, nhất là những tờ báo lớn, có uy tín lâu năm tại Hà Nội và TP HCM" - bà Phương nhấn mạnh.

ĐB Phương cho rằng TP HCM và Hà Nội không chỉ là 2 trung tâm kinh tế - văn hóa - chính trị lớn, mà còn là 2 "trung tâm truyền thông quốc gia". Tại 2 đô thị lớn này tập trung đội ngũ phóng viên có kinh nghiệm dày dặn, có kỹ năng ứng dụng công nghệ và sản xuất nội dung hiện đại, với hệ thống tòa soạn hội tụ theo mô hình đa nền tảng. Những tờ báo lớn tại đây có số lượng lớn độc giả trên cả nước, thậm chí xuyên biên giới. Nhiều chương trình thiện nguyện; nhiều tuyến bài điều tra, phản biện chính sách... do các tờ báo này tổ chức đã tạo hiệu ứng lan tỏa lớn, đóng góp tích cực vào quản trị quốc gia, phát triển xã hội.

Từ phân tích trên, ĐB Phan Thị Thanh Phương đề nghị bổ sung khái niệm và cơ chế về "cơ quan báo chí - truyền thông chủ lực đa phương tiện cấp địa phương" vào Luật Báo chí (sửa đổi), đồng thời có điều khoản khung để Hà Nội và TP HCM được xây dựng mô hình này. "Việc mạnh dạn tạo hành lang pháp lý đầy đủ để hình thành, phát triển các cơ quan báo chí - truyền thông chủ lực đa phương tiện tại 2 đô thị lớn không chỉ là yêu cầu của sự phát triển báo chí mà còn là yêu cầu của đất nước trước những biến động ngày càng phức tạp" - ĐB Phương nêu quan điểm.

ĐB Đỗ Đức Hiển, Ủy viên hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, cho biết Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VH-TT-DL) đã có báo cáo dự kiến tiếp thu ý kiến thảo luận tại tổ của một số ĐBQH theo hướng sẽ báo cáo cơ quan có thẩm quyền bổ sung quan điểm mới về phát triển, quản lý báo chí để cho phép Hà Nội, TP HCM thành lập cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện. Tuy nhiên, dự thảo luật chưa có quy định về tiêu chí thành lập, cơ quan có thẩm quyền thành lập nên khó hình dung và triển khai mô hình này trên thực tế, do đó đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc chỉnh lý thêm.

Giữ lại cơ quan báo chí lớn

Các ĐBQH Nguyễn Quang Huân, Trần Kim Yến, Trần Hoàng Ngân, Đỗ Đức Hiển (TP HCM) đều cho rằng cần có quy định về mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện tại Hà Nội và TP HCM để giữ lại những tờ báo uy tín.

Với quy định "cơ quan báo chí thực hiện một hoặc một số loại hình báo chí, có một hoặc một số sản phẩm báo chí, có cơ quan báo chí trực thuộc theo quy định của luật này" tại khoản 1 điều 16, ĐB Trương Trọng Nghĩa (TP HCM) bày tỏ đồng tình. Tuy nhiên, quy định "cơ quan báo và phát thanh, truyền hình là cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí" tại khoản 6 điều 16 lại thiếu cụm từ "có cơ quan báo chí trực thuộc". "Như vậy, cơ quan báo và phát thanh, truyền hình thuộc tỉnh ủy, thành ủy sẽ không có cơ quan báo chí trực thuộc, nghĩa là không thể thành lập hay phát triển thành cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện quy định tại khoản 5 điều 16" - ĐB Trương Trọng Nghĩa nêu rõ.

Theo ông Trương Trọng Nghĩa, ở Hà Nội với hơn 8 triệu dân và TP HCM với hơn 14 triệu dân đang có những tờ báo mà thương hiệu và sự tín nhiệm đã vượt qua ranh giới của 2 thành phố này. "Các tỉnh, thành sau khi sáp nhập với dân số lớn chính là thị trường và nguồn lực của báo chí địa phương. Nếu không được kiến tạo cho phát triển thì phải chăng sẽ rất lãng phí?" - ông Nghĩa đặt câu hỏi.

ĐB Nghĩa đề nghị quy định tại khoản 6 điều 16: Cơ quan báo và phát thanh, truyền hình là cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có thể có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc. Một số tỉnh ủy, thành ủy có thể thành lập cơ quan báo chí theo mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện theo quy định tại khoản 5 điều này.

Phân tích thêm dưới góc độ pháp lý, luật sư Trương Trọng Nghĩa dẫn khoản 5 điều 16 quy định: Cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện (...) có cơ chế đặc thù về tài chính; được thành lập phù hợp với Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí được Thủ tướng phê duyệt. Do đó, việc thành lập cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện của một số tỉnh ủy, thành ủy sẽ được quản lý bằng Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí do Thủ tướng phê duyệt, tránh việc thành lập mô hình này một cách tùy tiện. Đồng thời, quy định như trên sẽ tạo điều kiện duy trì, tiếp tục phát triển các cơ quan báo chí địa phương đã tự chủ tài chính tương đối vững chắc nhiều năm, tại những nơi có hàng triệu bạn đọc với khả năng mua báo hằng ngày.

Cùng quan điểm, ĐB Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng quy định tại dự thảo luật khiến nhiều cơ quan báo chí lớn, uy tín, hoàn toàn tự chủ tại một số một số địa phương có khả năng "phải hợp nhất lại với nhau". Ông đề nghị sửa quy định theo hướng "các cơ quan báo và phát thanh, truyền hình địa phương là cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí, có cơ quan báo chí trực thuộc". Mục đích là nhằm duy trì, giữ lại những cơ quan báo chí lớn.